Bekçi şiddeti: Ne yetkileri var ne hakları

Derya OKATAN

ARTI GERÇEK- Uygulamaya konulduğu 2017 yılından bu yana yetkileri tartışma konusu olan bekçiler, son dönemde şiddet olaylarıyla tepki çekiyor. Üstelik, bekçilerin uygulamalarının yasal dayanağı yok.

2017 yılından bu yana görev yapan bekçilerin kimlik kontrolü, üst araması gibi uygulamaları tartışma konusu olunca AKP milletvekilleri Bekçi Kanun Teklifi hazırladı. Ocak ayında Meclis’e sunulan teklif, İçişleri Komisyonu’nda kabul edildi.

Ancak AKP, teklifi TBMM Genel Kurulu’na getirmedi. Tepkiler nedeniyle Genel Kurul’a getirilmemesi düşünülen kanun teklifiyle ilgili son açıklama dün AKP Grup Başkanvekili Naci Bostancı’dan geldi. Bostancı, 2 Haziran’da başlayacak olan TBMM çalışmalarına dair bir soruyu yanıtlarken, "Açılmakla birlikte komisyonlardan geçmiş ve genel kurul gündemine inmiş bekçi yasamız var. Onunla başlayacağız" dedi.

Bekçilerin artan şiddeti tepki çekerken, daha yasalaşmadan kanun teklifindeki yetkileri kullanmaya başlaması da tartışma konusu oldu.

ÖZTUNÇ: YENİ BİR SİLAHLI GÜÇ YARATILIYOR

CHP Maraş Milletvekili ve TBMM İçişleri Komisyonu üyesi Ali Öztunç, "Yetki aşımı var" diyor. Artı Gerçek’e konuşan Öztunç, şunları söylüyor:

"Bildiğimiz bekçiler, mahallenin sevecen, babacan ağabeyiydi. Herhangi bir olay olduğunda ilk müdahaleyi yapar ve kolluk kuvvetine haber verirdi. Yeni düzenleme ile başka bir kolluk kuvveti yaratılıyor. Polisin görevi bekçiye veriliyor. O zaman polise ne gerek var? Evet, Bekçi Kanunu’na ihtiyaç var ama böyle bir kanuna ihtiyaç yok. Üst araması, silahla
müdahale, gözaltı yetkisi bekçileri polislik aşamasına çıkarıyor. Bizim bahsettiğimiz bekçi, bu görevleri yapmaz, kolluk kuvvetine haber verir. Burada amaç yeni bir kolluk kuvveti, yeni bir silahlı güç oluşturmak."

Geniş yetkilerle donatılan bekçilere verilen eğitimin yetersiz olduğunu da vurgulayan Öztunç, bekçilerin karıştığı şiddet olaylarına işaret ederek, "Kanun çıkmadığı halde her gün bir olay oluyor. Komisyonda görüşülünce bekçiler yetkiler verildi sanıyor herhalde. Gece gündüz görev yaptılar; yol kontrolü, kimlik sorma… Oysa sadece gece görev yapabilirler. Yetki aşımı da var" diyor.

SADECE BİRKAÇ ÖRNEK

Hem yetki aşımında bulunan hem de hak ihlallerine yol açan bekçilerin şiddet olaylarından birkaç örnek şöyle:

-11 Temmuz 2019 tarihinde İstanbul Bebek’te eğlenmek için bir bara giden iki bekçi, Çav Bella şarkısının çalınmasından rahatsızlık duyarak havaya ateş açtı.

-13 Temmuz 2019’da İzmir’in Karşıyaka ilçesinde 20 yaşındaki O.G, kimliğini göstermek istemediği gerekçesiyle bekçiler tarafından ters kelepçe takılarak gözaltına alındı.

-13 Ekim 2019’da İstanbul Ataşehir’de servis aracında yüksek sesle müzik dinlendiği şikâyeti üzerine Erol Kemerci’nin aracına gelen bekçiler, 52 yaşındaki Kemerci’yi darp etti. Kemerci, iki gün yoğun bakımda kaldı.

-Aralık 2019’da Bağcılar’da inşaat işçisi kardeşler M.A. ve İ.A, GBT kontrolü sırasında uzun süre bekçiler tarafından bekletilince, duruma tepki gösterdi. Bekçiler tarafından darp edilen kardeşler, gözaltına alınarak aracın bagajında karakola götürüldü.

-Şubat ayında İstanbul Beşiktaş’ta bekçiler, gazeteci Ersan Kınık’a kimlik kontrolü yapmak istedi. Kınık, bekçilerin böyle bir yetkileri olmadığını söyleyince karakola götürüldü. Kınık’a, Kabahatler Kanunu’ndan 579 lira para cezası kesildi.

-27 Şubat 2020 tarihinde Antalya Konyaaltı’nda kimlik kontrolü sırasında kaçtığı iddia edilen A.Ç., bir bekçi tarafından silahla vurularak yaralandı.

-10 Nisan 2020’de sokağa çıkma yasağının duyurulmasının ardından Adana’da sokaklarda oluşan izdihamı görüntüleyen Fadime Aygün, bekçiler tarafından gözaltına alınıp karakola götürüldü. Aygün hakkında resmi gözaltı işlemi yapılmadı.

-17 Mayıs 2020’de Ankara Etimesgut’ta çöp dökmek için sokağa çıkan bir genç bekçiler tarafından coplarla darp edildi. Olaya müdahale etmek isteyen aileye biber gazı sıkıldı.

-24 Mayıs 2020 tarihinde İstanbul’un Eyüp ilçesinde ekmek almak için sokağa çıkan kişiler bekçiler tarafından darp edildi. Bekçilere engel olmak isteyen mahalleliye de şiddet uygulandı.

-25 Mayıs 2020’de İstanbul’un Sultanbeyli ilçesinde izin belgesi olmadan sokağa çıktıkları gerekçesiyle iki kişi, bekçi ve polisler tarafından darp edilip, ters kelepçelenerek gözaltına alındı.

-Özellikle Ankara’da mahalle bekçilerinin göreve başlamasıyla seks işçilerine yönelik idari işlemler ile tehdit, hakaret ve fiziksel şiddet vakalarında artış yaşandı.