Büyüme ekonomiye yansımadı: 702 dolar fakirleştik

Ekonomi devletin harcamalarıyla yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 0.9 büyüdü, ancak istihdam sağlayan yatırımlar küçüldü, hizmet durdu, inşaat göçtü. Ekonomik büyüme işsizlere umut kapısı olamadı. Yılbaşından bu yana Türkiye ekonomisi yaklaşık 50 milyar dolar küçüldü, kişi başına 702 dolar fakirleştik.

Geçen yılın son çeyreğinden bu yana geçen dokuz aydır sürekli küçülen Türkiye ekonomisi bu yılın temmuz-ağustos-eylül aylarını kapsayan üçüncü üç aylık dönemde nihayet yüzde 0.9 oranında büyüdü.

Yüzde 1'in altında kalan büyümeye en büyük katkı devletin tüketime yönelik harcamalarından geldi. Buna karşılık yatırımlardaki hızlı küçülme devam etti, istihdam deposu olarak görülen sektörlerden inşaat adeta çöktü, hizmetler durma noktasına yaklaştı. Yılbaşından bu yana Türkiye ekonomisi yaklaşık 50 milyar dolar küçüldü, kişi başına 702 dolar fakirleştik.

TÜİK, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla'nın (GSYH) bu yılın üçüncü çeyreğinde (temmuz-ağustos- eylül) geçen yılın aynı dönemine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0.9 oranında büyüdüğünü açıkladı.

Buna göre geçen yılın üçüncü çeyrek döneminde 189 milyar 837 milyon dolar, GSYH üreten ekonomi bu yılın aynı döneminde 201 milyar 848 milyon dolara çıktı. Böylece geçen yılın ikinci çeyreğinden bu yana 200 milyar doların altında gerçekleşen milli hasıla üretimi 12 ayın sonunda yeniden 200 milyar dolar sınırını aşmış oldu.

2009 YILININ ALTINDA KALDIK

Sözcü gazetesinde yer alan habere göre, en son geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 2.3'lük büyümenin görüldüğü GSYH, geçen yılın son çeyreğinden bu yana sırasıyla yüzde -2.8, yüzde -2.3 ve yüzde -1.6 küçüldükten sonra bu yıl ilk kez yüzde 1'in altında da olsa büyüme yakalamış oldu.

GSYH yıllık bazda hesaplandığında, ülke ekonomisinin 10 yıl öncesinin bile gerisinde kaldığı görülüyor. TÜİK verileri üzerinden yapılan hesaplamalara göre, 2018 yılı sonunda 784 milyar 87 milyon dolar olan yıllık GSYH bu yılın üçüncü çeyrek döneminde yıllık 734 milyar 190 milyon dolara kadar geriledi. Aynı şekilde kişi başına milli gelir de 9 bin 632 dolardan 8 bin 930 dolara düştü. Böylece yılınbaşından bu yana ülke ekonomisi 49 milyar 897 milyon dolar küçülürken kişi başına da yaklaşık 702 dolar fakirleşmiş oldu. Kişi başına milli gelir 2009 yılında 8 bin 980 dolar düzeyinde gerçekleşmişti.

BÜYÜME İŞSİZİ ÜZECEK

Bu yılın üçüncü çeyreğinde tarım sektörü yüzde 3.8, sanayi sektörü yüzde 1.6 büyürken, inşaat sektörü yüzde 7.8 geriledi. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektöründeki büyüme ise yüzde 0.6'da kaldı.

Bu yılın üçüncü döneminde hane halklarının, yani Türkiye'de yerleşik yaşayan yerli ve yabancıların tüketime yönelik harcamaları, geçen yılın aynı döneminde göre yüzde 1.5 arttı. Buna karşılık devletin tüketim harcamalarındaki artış yüzde 7'ye ulaştı.

Bu dönemde yatırımlarda yüzde -12.6'lık küçülme yaşandı. Yüzde 0.9'luk büyüme gerçekleşse de işsizliğe çare olamadı. İstihdam deposu olarak görülen yatırım, inşaat ve hizmetler sektöründen yine olumsuz sinyaller geldi. Geçen yılın eylül ayından bu yana sürekli küçülen yatırım harcamaları yüzde -12.6, son 4 çeyrektir küçülen makine teçhizat yatırımları yüzde -7.5 ve inşaat yüzde -18 oranında küçüldü.

EKONOMİNİN İVMESİ GİDEREK ARTACAK

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yıllık bazda büyümeyi önemli gördüklerini ve öncü göstergelerin büyüme ivmesinin artacağına işaret ettiğini belirtti.

Albayrak, "Dengelenme dönemi başarısı ile maliyetlerde sağlanan düşüş, artan güven endeksleri ve değişim sürecinin etkileri ile sanayide gelen yıllık bazda büyümeyi önemli görüyoruz" ifadelerini kullandı.

TÜİK AÇIKLADIĞI VERİLERi REVİZE ETTİ

TÜİK, geçmiş dönemin büyüme verilerinde de revizyona gitti. TÜİK daha önce yüzde -2.6 açıkladığı, ancak eylül ayında yüzde -2.4 olarak revize ettiği 2019 yılı 1'inci çeyrek milli gelir küçülmesini dün açıkladığı bültenle yüzde -2.3'e revize etti. Böylece bu yılın ilk üç ayında yüzde -2.3 küçülmüş oldu.

Buna karşılık TÜİK, bu yılın ikinci dönemdeki yüzde -1.5'lik küçülmeyi yüzde -1.6'ya revize ederek, ekonomiyi ikinci çeyrekte 0.1 puan daha küçülttü.