DİSK: Üyemiz işçiler arasında Covid-19 oranı Türkiye'nin üç katı

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi'nin (DİSK-AR) 27 Nisan'da yayımlanan üçüncü Covid-19 raporuna göre, DİSK üyesi işçiler arasında pozitif vaka oranı Türkiye ortalamasının 3,2 katı.

Covid-19 salgınının çalışma yaşamında ciddi sonuçlar doğurduğu, zorunlu ve acil işler dışında üretimin devam ettiği vurgulanan raporda, "Bu durum işçileri salgınla karşı karşıya bırakıyor, işçiler sağlıkları ile işleri arasında tercih yapmaya zorlanıyor. İşçilerin çalışmaya zorlanması salgının işçiler arasındaki etkisini artırıyor" ifadesi yer aldı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, koronavirüse karşı işyerlerinde alınan önlemlerle ilgili yazılı bilgi paylaşımında bulunmuştu.

Ancak, DİSK'in raporunda Covid-19'a karşı işyerlerinde alınan önlemlerin yetersizliği vurgulanarak, "zorunlu ve acil olmayan işlerin durdurulması işçilerin sağlığının korunmasının yegâne yoludur" ifadesi kullanılıyor.

BBC Türkçe'de yer alan habere göre, salgının yayılmasını önlemede etkili bir yöntem olarak görülen sokağa çıkma yasağının 31 ilde üçüncüsünün uygulandığı 23-26 Nisan tarihlerinde birçok fabrika ve işyerinde üretim devam etti.

İçişleri Bakanlığı'nın yayımladığı genelgede belirlenen bazı alanlar yasağın dışında kaldı.

Bunlar zorunlu ihtiyaçların yanı sıra "önceden sözleşmeye/ taahhüde bağlanmış ve belirlenen süre içerisinde yetiştirilmesi gereken ihracata konu; mal, malzeme, ürün, araç-gereç üreten iş yerlerini", dağıtım, taşımacılık, otel, konaklama, büyük inşaatlar ile madenler gibi birçok sektörü içeriyordu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Türkiye'de koronavirüs salgını başladıktan sonra yaptığı açıklamada "Üretimin ve ihracatın devamı en önemli önceliğimiz" mesajı verdi.

Erdoğan, bugünkü kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, "1 Mayıs sebebiyle üç gün süreyle sokağa çıkma sınırlandırması uygulayacağız. Hafta sonu sokağa çıkma sınırlandırmasını bayram sonrasına kadar sürdürmeyi düşünüyoruz" diye konuştu.

DİSK ÜYESİ İŞÇİLER ARASINDA VAKA ORANI GELEN ORTALAMANIN 3,2 KATI

24 Nisan tarihli verilere dayanarak hazırlanan 'Covid-19 DİSK Raporu-3'te, DİSK üyesi işçilerin en az 535'inin Covid-19 testinin pozitif çıktığı, salgının başlangıcından bugüne kadar dört üyesinin yaşamını yitirdiği, en az 628 kişinin de karantina altında olduğu belirtiliyor.

DİSK'in üye sayısı 185 bine yakın. Raporda 60 binden fazla DİSK üyesinin salgından doğrudan etkilendiği belirtilerek şu bulgulara yer veriliyor:

- En az 13 bin 754 DİSK üyesi işçinin çalıştığı 56 işyerinde üretime ara verildi veya üretim durduruldu.

- En az bin 249 DİSK üyesi işçi, İş Sağlığı Yasası'nın 13'üncü maddesi uyarınca, çalışmaktan kaçınma hakkını kullandı; bu hakkı kullanan 11 işyerinin sekizi Birleşik Metal-İş sendikasının örgütlü olduğu işyerleri. (20 Nisan tarihli ikinci raporda bu hakkı kullanan işçi sayısı 1,249 idi)

- DİSK üyesi sendikaların örgütlü olduğu en az 131 işyeri kısa çalışma ödeneğine başvurdu. Başvuru kapsamdaki DİSK üyesi işçi sayısı en az 34 bin oldu.

- Covid-19 nedeniyle 80 işyerinde işçiler ücretli izin kullandı.

SÜREÇ NASIL İŞLİYOR?

14 Nisan'daki bir toplantısında Türkiye'deki vaka sayısının artmaya devam ettiğini belirten Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 23 Nisan'daki basın toplantısında ise Türkiye konusunda temkinli iyimserlik içerisinde olduklarını ve vaka sayılarının dengelenmeye başladığını söyledi.

Covid-19 vakalarının tespit edildiği işyerlerinde, fabrikalarda yeterli önlem alınıp alınmadığını, sürecin nasıl işlediği yönünde BBC Türkçe'nin bilgi almak için röportaj talebinde bulunduğu TÜSİAD, MESS, İSO, KSO gibi işveren örgütlerinden ve yetkililerden herhangi bir yanıt alınamadı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, mart ayında işyerlerine gönderilmek üzere 'Koronavirüse karşı işyerlerinin uygulaması gereken yedi kural' başlıklı bir bilgi notu hazırladı. Burada, salgının kontrol altına alınmasında ateş ölçümü, takip kayıt, beyan, hijyen, 1,5 metre, iş sürekliliğini sağlama ve bilgilendirme kurallarına uyulmasının önemi vurgulanıyordu.

ÜRETİM SÜRDÜKÇE HEM İŞÇİNİN HEM İŞVERENİN ZARARI ARTACAK

DİSK'e bağlı Birleşik Metal-İş Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu, üretim devam ettikçe, etkili önlemler hayata geçirilmedikçe sürecin uzayacağını ve hem işçinin hem de işverenlerin zararının artacağını belirtiyor. Serdaroğlu, vakaların olduğu fabrikalarda kontrol altında olduğunun söylenebileceğini ifade ediyor, ancak "İşyerinde ne kadar önlem alırsanız alın, işçiler çalışmaya devam ettikçe, bu süre içinde hem işyerinde hem işyeri dışında başka insanlarla temas halindeler. Bu da yeni hastaların ortaya çıkmasının zeminini hazırlıyor" diyor.

Serdaroğlu, "Bunun için zorunlu ve hayati olmayan işler bir an önce durdurulmalı ve insanların karantinada olmasının maddi koşulları yaratılmalıdır" ifadesini kullanıyor.

İŞÇİLERİN YÜZDE 87'Sİ RİSK ALTINDA OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR

Birleşik Metal-İş Araştırma Merkezi'nin (BİSAM) metal sektörü için hazırladığı nisan ayı salgın raporuna göre, metal işçilerinin yüzde 2.8'i virüs nedeniyle karantina altında, her beş işçiden birinin yakınlarında pozitif vaka var.

İşçilerin yüzde 60'ı işyerinden kaynaklı olarak (işe gidiş-geliş dahil) virüse karşı risk altında olduğunu, yüzde 27'si ise kısmen risk altında olduğunu düşünüyor.

Mart ayında araştırmaya katılan işçilerin yüzde 61'i üretim sürecinde iş arkadaşıyla arasındaki mesafenin 1 metreden az olduğunu söylemişti. Bu oran Nisan 2020'de yüzde 37'ye geriledi. Ancak işçilerin yüzde 85'i halen iş arkadaşı ile 2 metreden daha az bir mesafede çalışıyor.

Kısmen yeterli tedbir alındığını düşünenlerin oranı yüzde 40'tan yüzde 49'a çıktı. Araştırmaya göre bu rakamlar işçilerin işyeri temelinde alınan tedbirlerle sorunun çözüleceğine inanmadığını gösteriyor.

ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI

Birleşik Metal-İş sendikası, İşçi Sağlığı ve Güvenliği Yasası'nın 13'üncü maddesi gereğince, üyesi işçilerin sağlıklarının tehlikede olduğu düşüncesiyle birçok fabrikada çalışmayı reddetme hakkını en fazla kullanan sendikalardan biri oldu.

Sendika Başkanı Serdaroğlu, (21 Nisan tarihi itibarıyla) sendikanın dört şubesine bağlı 18 işyerinde Covid-19 salgını görüldüğünü, bu fabrikaların 11'inde işçilerin bir hafta ile 14 gün arasında çalışmaktan kaçınma haklarını kullanıp kendilerini evlerinde karantinaya aldıklarını söyledi. Sendikaların öneminin bir kez daha bu salgın döneminde ortaya çıktığını söyleyen Serdaroğlu, "Sendikal örgütlülüğün olmadığı işyerlerinde çalışmaktan kaçınma hakkının hayata geçirildiğine tanıklık etmedik" diyor.