Diyarbakır Barosu’ndan Düzensiz Göçmen Raporu: Kaçakçıların Afganistan-İstanbul tarifesi 800 dolar
Remzi BUDANCİR
ARTI GERÇEK- İran, Irak, Afganistan, Pakistan ve Suriye’den milyonlarca insan yeni bir yaşam için Avrupa ülkelerine ulaşmaya çalışıyor. Savağın yaşandığı, yoksulluğun artarak devam ettiği bu ülkelerden yüz binlerce kişi Avrupa ülkelerine ulaşmak için Türkiye’den geçiyor. Ülkeye Van ve sınır illerden giriş yapan mülteciler Diyarbakır’da otogar çevresinde birikiyor. Diyarbakır Barosu, Mülteci Hakları Komisyonu 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü nedeniyle kentte bulunan düzensiz göçmenlere ilişkin rapor hazırladı. Mültecilerin düzensiz geçişi ile ilgili verilen yer aldığı raporu Diyarbakır Barosu Mülteci Hakları Komisyonu Başkanı Bawer Mızrak açıkladı. Savaşlar ve çatışmalar nedeniyle milyonlarca insanın ülkelerini terk etmek zorunda kaldığını hatırlatan Bawer Mızrak, ülkeye gelen mülteciler ile ilgili verileri paylaştı.
DİYARBAKIR’A GELEN GÖÇMENLERİN ÇOĞU AFGAN
Göç İdaresi verilerine göre Haziran 2021 yılı itibariyle 3 milyon 678 bin 527 Suriyelinin, Geçici Koruma statüsüne alındığını belirten Mızrak, Türkiye’ye en çok göç eden 2’inci göçmen topluluğunun ise Afgan göçmenler olduğunu söyledi. 2021 yılının başından bu yana 12 bin civarında Afgan göçmenin kayıt altına alındığını ifade eden Mızrak, "Bu rakamların çok daha fazla olduğunu düşünmekteyiz. Afgan düzensiz göçmenlerin transit geçiş güzergahı olarak kullandıkları kentlerden biri de Diyarbakır’dır. Bu nedenle Diyarbakır Barosu İnsan Hakları Merkezi Mülteci Hakları Komisyonu olarak 12 Haziran 2021 tarihinde Diyarbakır Şehirlerarası Otobüs Terminali’ne gidilmiş ve ilgili kişi ve kurumlarla yapılan görüşmeler neticesinde komisyonumuz tarafından rapor hazırlanmıştı" dedi.
DOLAR KARŞILIĞINDA KAÇAKÇILAR GETİRİYOR, YOLCULUK BİR AY SÜRÜYOR
Mızrak’ın açıkladığı raporda Afgan göçmenlerin Diyarbakır’a kadar nasıl ulaştıklarına ilişkin bilgiler de aktardı. Raporda yer alan tespitler şunlar:
-Düzensiz Göçmenlerin kendi ülkelerinden çıkarken İstanbul’a götürülmeleri için 800 dolar karşılığında kaçakçılarla anlaşıyor. İran üzerinden Van’a ve Tatvan istikametinden Diyarbakır Otogarına yolun büyük bölümünü yürüyerek geçiliyor. Afganistan’dan Diyarbakır’a ulaşmaları 15 gün ile 1 ay arasında sürüyor.
SINIR HATTINDA ÖLÜMLER YAŞANIYOR
-Türkiye-İran sınırında silahlı ateşe maruz kalıyorlar. Ölüm ve yaralanma vakalarının olduğu, görüşme yapılan göçmenlerden bazılarının akrabalarının farklı tarihlerde sınır hattında öldürüldükleri ve yaralandıklarını aktarılar.
-Beslenme ihtiyaçları kendi imkânlarıyla veya hayırsever vatandaşların yardımıyla karşılanıyor. Barınma ihtiyaçlarını da Diyarbakır Otogarı içinde veya dışındaki toprak alanları kullanarak sağlıyorlar. Yıkanma ihtiyaçlarını tam olarak gideremiyorlar.
-2020 yılı itibariyle Kızılay Diyarbakır Şubesi tarafından gıda yardımına başladığı ancak bunun yeterli ve düzenli olmadığı, yol boyunca çeşitli hastalıklara yakalandıkları, sağlık hakkına erişim haklarını kullanamadıkları, Covid-19 virüsüne yakalanmaları durumunda da herhangi bir teste tabi olmadıkları gözlemlenmiştir.
GÖÇMENLER ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜ KAPSAMINA ALINMALI
Diyarbakır Otogarı ve çevresinde 12 Haziran 2021 tarihi itibariyle 500’den fazla düzensiz göçmen olduğu ve bu sayının günlük olarak değiştiğinin belirtildiği raporda, bu göçmenlerin büyük bölümünün 15-25 yaş arasındaki erkek bireylerden oluştukları, az sayıda kadın ve çocuğun olduğu aktarıldı. Göçmenlerin işsizlik ve ekonomik nedenlerden dolayı her türlü istismara maruz kalabileceklerinin vurgulandığı raporda şu önerler yer aldı:
- İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi’nin Düzensiz Göçmenlerin yaşam hakkı, barınma, gıda ve temel ihtiyaçları, sağlığa erişim hakları, ekonomik hakları, eğitim-öğretim haklarının sağlanması adına Uluslararası Koruma Statüsü kapsamına alınmalı,
-Düzensiz göçmenlerin uluslararası koruma statüsü kapsamına alınması için, İl Göç İdaresi çalışanlarının öncelikle Diyarbakır Otogarı’na giderek başvurularını doğrudan almaları,
- Başvurular alınırken ivedilikle barınma, beslenme, sağlık gibi temel insani ihtiyaçların ilgili kurumlarca sağlanması,
SINIR HATTINDA YAŞANAN ÖLÜMLER İLE İLGİLİ SORUŞTURMA BAŞLATILMALI
-Düzensiz göçmenlerle yapılan görüşmede Türkiye-İran sınırında açılan silahlı ateş sonucu öldürülen ve yaralanan çok sayıda düzensiz göçmenin olduğu bilgisi verilmiştir. Ölü ve yaralanma ile neticelenen olaylara ilişkin sorumluların tespiti için etkin bir soruşturma başlatılması gerektiği,
-Yine yol boyunca maruz kaldıkları tehdit, dolandırıcılık, görevi ihmal, göçmen kaçakçılığı suçlarının failleri hakkında ilgili savcılıklarca etkin bir soruşturmanın başlatılması,
-Çoğunluğu Afganistan’daki savaş ortamından kaçan göçmelerin geri dönüşleri için ülkelerindeki barış ortamının sağlanması adına Birleşmiş Milletler başta olmak üzere Uluslararası İnsan Hakları Örgütlerinin sorumluluk alması Heyetimizce önerilmektedir.
