Financial Times: Türk dronları Rus savunma sistemlerini her yerde alt etti

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadının üretip kendisinin bizzat pazarlamasını üstlendiği Bayraktar insansız hava araçları Türkiye’nin dış politikasının ana ekseni haline geldi. Erdoğan’ın Putin’in tepkisi endişesiyle Bayraktar’ın önemini küçümsetmeye çalıştığını belirten Financial Times, bu silahın Rusya’nın hava hâkimiyeti sağlayamadığı coğrafyada Rus savunma sistemleri karşısında çok etkili olduğunu yazdı:

Türk yapımı silahlı Bayraktar İHA'ları Ukrayna ordusuyla o kadar popüler ki, silahlar "için beste bile yapılıyor: "Bayraktar Rus haydutları hayalete dönüştürür." Şarkıyı Ukrayna Kara Kuvvetleri’nin Facebook sayfasından dinleyebilirsiniz.

Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Twitter'da Bayraktar adı verilen bir polis köpeğinin görüntüsünü yayınladı ve Kiev hayvanat bahçesinde doğan bir lemura son günlerde Rus tanklarını ve füze sistemlerini havaya uçuran insansız hava araçlarının adını verdi.

Ukrayna'nın bu övgüleri, Türkiye'nin, çatışmada arabulucu rolü üstlenmeye çalışırken Rusya'nın öfkesini uyandırmaktan korkan Kiev'e silah satışını küçümseme çabalarıyla tezat oluşturuyor. Türkiye, Rusya ve Ukrayna Dışişleri Bakanlarını, savaşın başladığı 24 Şubat'tan bu yana iki ülke arasındaki en üst düzey diplomatik görüşme için 10 Mart'ta Antalya’da bir araya getirdi.

Diğer NATO üyeleri, Ukrayna'ya tanksavar silahları ve füzeler sağlarken, Türkiye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadının sahip olduğu şirketten insansız hava araçlarının (İHA) satışını sadece başka bir ticari alışveriş olarak tanımlıyor.

Dışişleri Bakan Yardımcısı Yavuz Selim Kiran, bu ay Daily Sabah gazetesine verdiği demeçte, "oyunu değiştiren" insansız hava araçlarını överken bile, "Bu Türkiye'den bir yardım değil. Ukrayna tarafından Türkiye'deki bir şirketten satın alınan bir üründür. Ukrayna ordusunun ana caydırıcı unsurlarından biri haline gelmesi aslında şirketimizin ürettiği ürünlerin başarısını ve kalitesini gösteriyor. Herkes İHA almak için sırada bekliyor" dedi.

Türkiye'nin ihtiyatlılığı, Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile kurduğu karmaşık ittifakı yansıtıyor. Ankara, Türkiye'nin NATO müttefiklerini öfkelendiren gelişmiş Rus füzeleri satın aldı, ancak Libya ve Suriye'de karşıt tarafları destekledi. Erdoğan, Ukrayna'nın işgalini kınadı, ancak Türkiye'nin turizm, buğday ve enerji ithalatının çoğu için dayandığı Rusya'ya yönelik yaptırımlara karşı çıkıyor.

Ayrıca Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskiy ile savunma işbirliğini derinleştirdi. Liderler, geçtiğimiz ay, İstanbul merkezli savunma şirketi Baykar'dan en az 20 İHA için 2019’da yaptıkları anlaşmayı genişleterek yeni nesil insansız hava araçlarını ortaklaşa üretme konusunda anlaştılar.

5 MİLYON DOLARA MAL OLUYOR

Baykar, Erdoğan'ın kızı Sümeyye ve ile evli olan Massachusetts Teknoloji Enstitüsü mezunu mühendis Selçuk Bayraktar tarafından yönetiliyor.

Ukrayna ile yapılan anlaşma, Türkiye'nin dış politika önceliklerini gösteriyor. Bayraktar TB2 insansız hava aracını satın alan veya sipariş eden bir düzine kadar hükümetle askeri ortaklıklar kurmasına izin veren daha geniş bir "drone diplomasisinin" parçası.

Bu araçları satmak artık Türkiye'nin en önemli dış politika önceliği. Philadelphia merkezli Dış Politika Araştırma Enstitüsü'nden Aaron Stein, "Bu, onların en yüksek değerli ihracatlarından biri. Birçok ülke için akıllıca bir seçim. Çin'deki düşük maliyetli rakibinin yeteneklerini çok aşıyor ve ABD ve İsrail sistemleri birçokları için çok pahalı" yorumu yapıyor.

Yapımı ve konuşlandırılması ucuz olan bir TB2, yaklaşık 5 milyon dolara mal oluyor ve Kuzey Afrika'dan Kafkas Dağları'na kadar uzanan çatışmalarda, genellikle Rus yapımı ekipmanlarla ve ayrıca Türkiye'deki Kürt isyancılara karşı savaşta test edildi. Bir İsrail "Balıkçıl" insansız hava aracı kabaca 10 milyon dolara mal olurken, ABD yapımı insansız hava araçları 20 milyon dolar veya daha fazla. Uzmanların bildirdiğine göre, bir Çin modeli 1 milyon dolara mal olabilir, ancak yüksek kaza oranı onu TB2'den daha az güvenilir kılıyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi'ne göre, uçağa olan talep, Türkiye'nin savunma sanayisi ihracatının 2021'de yüzde 40 artarak 3.22 milyar dolara yükselmesine yardımcı oldu. Rakamlar, Ukrayna'ya silah satışlarının bu yılın ilk iki ayında 60 kat artarak 58,4 milyon dolara ulaştığını gösterdi.

TB2, dört adede kadar lazer güdümlü mühimmat taşıyan Ukrayna'nın tek silahlı İHA'sı. Aaron Stein, "İnanılmaz derecede değerliler, çünkü kesinlikle değerli değiller. Eğer Ukrayna yapabilirse . . . Onları satın almaya ve orada kullanmaya devam ederse, bu Rusya için inanılmaz ağır tahrip edici" yorumu yapıyor.

İHA'ların, Rusya ile bir kara savaşının sonucunu etkilemesi pek olası değil. Ancak İstanbul düşünce kuruluşu EDAM'ın savunma programı direktörü Can Kasapoğlu, Ukrayna'nın İHA'ları taktiksel kullanımının bir "kuvvet çarpanı" olarak hareket ettiğini ve önemli Rus hedeflerini vurma fırsatı verdiğini söyledi.

Uzmanlar, yavaş, alçaktan uçan TB2'nin kolay bir hedef olduğunu ve Putin'in kuvvetleri Ukrayna gökleri üzerinde kontrolü güvence altına aldığı için giderek daha fazla çekişme olacağını söyledi. Moskova zaten en az dört Bayraktar insansız hava aracını ve fırlatıldıkları üssü yok ettiğini söyledi.

Chatham House Rusya ve Avrasya programında araştırma görevlisi olan Mathieu Boulègue, "İHA'ların etkisi Rusya hava hâkimiyeti sağlayınca azalmaya başlayacak. Böylece Rusya'nın çatışmanın başlangıcında güvendiği hava üstünlüğü tesis edilecek" dedi.

Yine de Kasapoğlu, diğer ülkelerin Türk dronlarının Suriye, Libya, Dağlık Karabağ ve şimdi Ukrayna'daki kullanımından alacağı ana dersin Rus silahlarına karşı etkinlikleri olduğunu söylüyor. Polonya, geçen yıl 24 silahlı Bayraktar TB2 sipariş ederek, üye olan ilk NATO üyesi oldu.

Kasapoğlu, "Ukrayna'daki savaştan sonra NATO'nun doğu kanadının hızla Türk yapımı dronelarla donatılmasını bekliyorum" dedi.