Müslüman bir ateist olmak

İslam âleminde ateizm veya dine ilişkin şüphelerin arttığına dikkat çeken Diab, Müslümanların ateistleri topluma tehdit olarak görüp kendilerini gizlemeleri gerektiği yolundaki görüşlerine şu soruyla cevap veriyor: Avrupa'da İslam'ı saldırgan ve sosyal dokuya tehdit olarak gören insanlar var. Avrupalı ​​Müslümanlar o zaman inançlarını gizlemeye zorlanmalı mı?

Diab’ın Newlines Dergisi’nde yayınlanan yazısının özeti şöyle:

İsimler her zaman sadece isimler değildir. Farklı insanlara çok farklı şeyler ifade edebilirler. Geçenlerde Girit'e yaptığım bir ziyarette İskenderiye'den bir Mısırlı ile karşılaştığım zaman bunu hatırladım.

Ayman, kendisine sahildeki memleketini hatırlatan, ancak daha sessiz ve daha düzenli olan Akdeniz adasına âşık olduktan sonra 30 yıl önce Girit'e taşınmıştı. Bununla birlikte, isimler söz konusu olduğunda çok Mısırlı bir bakış açısını koruyordu.

"Ama İskender bir Hıristiyan adı değil mi?" Oğlumuzu tanıştırdıktan sonra Ayman’ın şaşkınlıkla bana yönelttiği ilk soru oldu. Adımın Mısır ve diğer bazı Arap ülkelerindeki insanların İslam ile ilişkilendirdiği Halid olması, kafasının karışmasının asıl nedeniydi. Bununla birlikte, bu varsayımlarının hiçbiri doğru değildi, Müslüman bir babanın oğluna mutlaka dinini aktarması gerektiği varsayımının doğru olmaması gibi…

Halid adındaki insanların büyük çoğunluğu Müslüman olsa da, örneğin Lübnan'daki Hristiyanlar arasında bu ismin kullanılması yaygın. Bu özellikle pan-Arabistler arasında geçerlidir çünkü Cemal Abdül Nasır'ın en büyük oğlunun adı Halid idi.

İslam'dan önce gelen Halid isminde özellikle İslami hiçbir şey olmadığı gibi, Hristiyanlıktan önce gelen İskender adında da korkunç derecede Hristiyan olan hiçbir şey yoktur. Aslında İskender, biz orada yaşarken oğlumun bir zamanlar sınıfında aynı isimde iki erkek çocuğu daha olduğu Tunus'ta oldukça yaygın bir erkek ismi. Ondan önce, şahsen tanıştığı diğer İskender, Kudüs'te yaşlanmakta olan bir Süryani Hıristiyan'dı.

İskender, Türk ülkeleri, İran ve diğer bazı Müslüman çoğunluklu ülkelerde de ortak bir isimdir. Hatta Türkiye'de popüler bir kebap yemeğinin adı. Oğlumuzu 5 yaşında İstanbul'da İskender kebabını tatmaya götürdüğümüzde, İskender adındaki gençlerden yapılmadığına dair güvence verene kadar dokunmayı reddetti.

İskender ismi "Halkın savunucusu" anlamına gelen Aléxandros'tan türetilmişti. Yunanca versiyonu Antik Yunanistan'da popülerdi. İskender'in çoğu insan tarafından kolayca telaffuz edilebilmesine ek olarak, günümüzün herhangi bir dininle ilişkisinin olmaması, bize çekici gelmesinin arkasındaki önemli bir faktördü.

İskender doğmadan önce, (Belçikalı olan) eşim ve benim için belirli bir inancı gerektirmeyen tarafsız bir isim bulmak önemliydi, çünkü ikimiz de oğlumuzun inancı seçmekte tamamen özgür olması gerektiğine kesin olarak inanıyorduk.

Çocuklarını Hristiyan inancına göre yetiştiren ve onları küçük bir Kıpti kilisesine gönderen Ayman'a "Oğlumuzun ikili mirasını öğrenmesini istiyoruz ama aynı zamanda inançlarının ne olduğuna da kendisinin karar vermesini istiyoruz" diye açıkladım.

Bu karar yalnızca din ve vicdan özgürlüğüne olan soyut inancımız nedeniyle değildi. Aynı zamanda büyürken bu özgürlüğü tadamadığım için ve oğlumun kendi tercihi olmayan etiketlerle mücadele etmesini istemediğimden dolayı alınmış bir karardı.

Ben daha imanın ne anlama geldiğini kavrayamadan çok önce, bu dünyaya geldiğim andan itibaren Müslüman olarak damgalandım. Mısır doğum belgem, dinimi "Müslüman" olarak gösteriyor, bu kimlik belgelerim için de geçerli.

Kendi derin inancına rağmen, rahmetli annem bizi Müslüman olarak yetiştirdi ama hiçbirimizi İslam'ı kendi irademiz dışında uygulamaya zorlamadı. Ayrıca bizi, inanca giden tek doğru yolun kendini keşfetmek ve bilgiden geçtiği fikrinden yola çıkarak yerleşik dini bile sorgulamaya yönlendirdi.

Bu onun çocuklarından bazıları için işe yaramış olsa da benim şüphelerim zamanla büyüdü ve çoğaldı, sonunda sadece İslam'ı değil, dini bütünüyle terk ettim. Dini inancımın yokluğu onun kalbini kırarken ve muhtemelen ölümden sonra beni bekleyenlerden korkmasına neden olurken, daha bu konuda açıkça konuşmamdan çok önce ateist olduğumu biliyordu ve gerçeği öfkelenmeden kabul etti.

Ailemin ve arkadaşlarımın kim olduğumu kabul etmesi, İslam'ı terk eden ve aileleri ve toplulukları tarafından reddedilen veya dışlanan birçok kişiye göre yaşam yolculuğumu çok daha kolay hale getirdi.

Bu sosyal aforoz korkusundan bazıları inançsızlıklarını kendilerine saklamaya karar verirler. Kripto ateist olarak adlandırabileceğiniz kişi haline geldiklerinde, aldatma ve gizlemenin acısını çekerek ve yaşamlarını olmadıkları gibi davranarak yaşarlar.

Ateizmin yasa dışı olduğu ülkelerde (İran ve Suudi Arabistan gibi ülkelerde ölümle cezalandırılabilir) birçoğu dine ilişkin şüphelerini sadece aileden değil toplumdan da gizli tutmak zorundadır.

Dünyanın en baskıcı teokrasilerinden biri olan Suudi Arabistan'da ateizm veya "irtidat"tan suçlu bulunanlar acımasızca kırbaçlanabiliyor veya ölüm cezasına çarptırılabiliyor.

Ancak muazzam risklere rağmen, Suudi Arabistan’da gözden uzak gelişen bir şüpheci ve ateist topluluğu var. Suudi Arabistan, İslam'ın doğduğu ve kendisini Müslüman dünyasının lideri olarak görmesine rağmen, 2012'de yapılan bir Gallup Anketine göre, nüfusun tam beşte biri dindar olmadığını ve %5'i "ikna edilmiş ateist" olduğunu söylüyor.

Mısır, Suudi Arabistan'dan daha açık fikirli ve hoşgörülü olsa da, ateistler için de bir cennet değil. Çağdaş Mısır devleti ve toplumu, inançsızlığa karşı Dr. Jekyll ve Mr. Hyde'ın bir tür tavrına sahip.

Anayasa, en azından retorik olarak, mutlak inanç özgürlüğünü garanti eder ve ateizmi veya dinden dönmeyi açıkça yasaklayan hiçbir yasa yok. Bu, bazı ateistlerin, şahsiyetlerine veya özgürlüklerine herhangi bir zarar vermeden dini reddettiklerini açıkça ifade etmelerini sağlıyor.

Öte yandan Mısır'da, devletin bazı unsurları tarafından istismar edilen acımasız dini koruma yasaları var ve kimi hukukçular kimi şüphecileri ve ateistleri rastgele hedef alıp hayatlarını karartmaya çalışabiliyor.

Bu açıdan şanslıydım. Sadece Batı medyasında değil, aynı zamanda bazı Arap yayınlarında da İslam'ı ve dini eleştirmenin yanı sıra ateizm hakkında açıkça yazıp konuşarak on seneden fazla yıl geçirdim. Bugüne kadar yaşadığım en kötü şey ara sıra karşılaştığım taciz ve tehditler oldu ama bunlar güvenliğimden korkmama neden olacak kadar ciddi değildi.

Bazı dindar muhafazakârları öfkelerini kaybetmelerine ve bana nahoş şeyler demelerine yetecek kadar kızdırdım ve kızdırdım. Ancak, bazı kimi çağrılar olmasına rağmen, henüz hiçbir olay patlak vermedi.

Ateistler ve ateizm de birçok Arap ve Müslüman tarafından yaygın olarak yanlış anlaşılmaktadır. Bir uçta, kısmen Tanrı'ya ibadet etmeyenlerin dolaylı olarak şeytana boyun eğmeleri gerektiği inancından dolayı, bizim Satanist olduğumuza inananlar var.

Ahlaki bir pusulamız olmadığına ve ahlaksız yozlaşmış ve hayal kırıklığına uğramış depresif olduğumuza inanan başkaları da var. Bir Suudi gazetesinde bir köşe yazarı, "Bir Arap ateist genellikle bir parazittir - bilgili olduğunu iddia eden ancak intihar etmeyen ve muhtemelen sonunda intihar edecek olan biri" yorumu yapmıştı mesela…

"Bir Arap ateist genellikle sarhoştur, kesinlikle dejeneredir ve kesinlikle topluma sunacak hiçbir şeyi yoktur." Bu aşağılayıcı ve bilgisiz tavır, kısmen, pek çoğunun bir ateistle bilerek tanışmamış olmasından kaynaklanmaktadır. Aynı zamanda, modern antropolojik çalışmaların bulgularının dinin doğuştan gelen ahlak anlayışımızdan kaynaklandığını gösteren bulgularına rağmen, ahlakın dinden kaynaklandığı inancından da etkilenir.

Cinsel özgürlük ve cinsiyet hakları gibi birçok ahlaki ve etik konuda dini muhafazakârlarla aynı fikirde olmasam da, ahlaksız veya ahlaksız olduğumu düşünmüyorum. Ayrıca, Tanrı'nın yokluğunun hayatımı daha fakir veya daha iç karartıcı hale getirdiğini hissetmiyorum - gerçek bunun tam tersi.

Aydınlanmış ve ilerici olduklarını iddia edenler de dâhil olmak üzere bazı Müslümanlar, istediğime inanma hakkımı kabul ediyorlar, ancak bunun hakkında alenen konuşmam gerektiğine inanmıyorlar çünkü düşüncelerim inananları rahatsız ediyor ve sözde sosyal dokuya meydan okuyor ve tehdit ediyor.

Bu görüş son derece bağnaz ve saldırgandır. Avrupa'da İslam'ı saldırgan ve sosyal dokuya tehdit olarak gören insanlar var. Avrupalı ​​Müslümanlar o zaman inançlarını gizlemeye zorlanmalı mı?

Tabii ki değil. Ve ben Avrupa'daki Müslümanların inanç ve ifade özgürlüğünü kısıtlamaya çalışan herhangi bir gücün sesli bir muhalifiyim, öyleyse neden bazı Müslümanlar vicdan özgürlüğümü kısıtlama hakkına sahip olduklarını düşünüyorlar?

Kaldı ki, bu insanlar gerçekten dürüst ve açık ateist ve kâfir olmaktansa, benim ve diğer şüphecilerin münafık Müslümanlar olarak bir yalanı yaşamamızı mı tercih ediyor? Onlar bununla yaşayabiliyorsa, ben yaşayamam. İnançlarım kimliğimin ayrılmaz bir parçasıdır ve bu yüzden onları saklamak veya çarpıtmak kim olduğumun kişisel olarak inkâr edilmesi anlamına gelir.

İnsanları kendi inançlarıma "dönüştürmek" gibi bir arzum olmamasına rağmen, kim olduğum konusunda açık olmayı önemli buluyorum çünkü dışarıda benzer şüpheleri paylaşan ancak bunları ifade etme konumunda olmayan birçok kişi var.  Böyle insanların yalnız olmadıklarını ve kesinlikle ucube olmadıklarını anlamalarını istiyorum.

Radikal İslamcılığın bariz yükselişine rağmen, son yılların inanç ve ifade özgürlüğünün kabulü ve talebi yönünde önemli bir dönüm noktası olduğunu hissediyorum. Muhafazakâr İslami rejimlerin ve devlet dışı grupların şiddeti, benim görüşüme göre, güç, güven ve ilerlemenin değil, zayıflığın, kırılganlığın ve geri çekilmenin bir işaretidir.

Anketler ve anekdot niteliğindeki kanıtlar Ortadoğu'da dinsizlik ve dini şüphecilikte bir artışa işaret etmekle kalmıyor, milyonlarca inançlı insan siyasi İslam'a olan inancını kaybediyor veya kaybetti ve dinin siyasetten çıkarılmasını istiyor - laikliğin tam da tanımı bu aslında.

Buna kişisel düzeyde de şahit oldum. İnançsız olduğumu açıkladığımda sadece çok sayıda şüpheciyle değil, aynı zamanda birçok sıradan Arap ve Müslüman tarafından şaşırtıcı bir hoşgörü ve inançsızlığı kabul etme düzeyiyle de karşılaştım.

Umuyorum ki, hızlı toplumsal değişim ve çalkantıların yaşandığı bu çalkantılı zamanlarda, sonunda üstünlüğü bu hoşgörülü, çoğulcu, açık ve dürüst çizgi kazanır.