Orhan Kemal Cengiz: Kılıçdaroğlu'nun 'kanunsuz emre uymayın çağrısı' neye yol açtı?

Orhan Kemal Cengiz

Herkesin kendini hukukla bağlı hissettiği bir ülkede muhalefetin, "bürokratlara, şu tarihten itibaren kanunsuz emirlere uymayın yoksa hesap sorarım dediğini" düşünün; iktidarın cevabı ne olurdu?
Örneğin, İsveç’de, Finlandiya’da, Danimarka’da, muhalefet böyle bir çağrıda bulunuyor, buna karşı iktidar nasıl meydan okuyabilirdi?
Hukuk devletinde böyle bir çağrının bulacağı karşılık nedir?
Bir tek cevabı vardır bu çağrının: "Bildiğin bütün yasa dışı işleri hemen açıkla, bunların hesabını sormayan savcılardan biz hesap soracağız."
Bunun yerine ne cevap verildi?
İktidar, muhalefeti, bürokratları emirlere karşı çıkmaya çağırmakla suçladı.
Traji-komik bir yanıt bu.
"Sen ne diyorsun, bu ülkede kanunsuz iş yapılmıyor" falan diyemediler.
"Bu ülkede kimse kimseye kanunsuz emir vermez, verse de uygulanmaz" denilemedi.
Çünkü, Leonard Cohen’in şarkısındaki gibi, herkes her şeyi biliyor.
Bu çağrı, tam da, herkesin bildiği bu statükonun tekerine çomak soktuğu için çok kıymetli.
İşlerin ilanihaye aynı şekilde gitmeyeceğini, bir gün hesap sorulacağını, her nereden gelirse gelsin yasadışı emre uyanların şahsen sorumlu tutulacağını ortaya koyuyor.

***
Bir de, sevgili Levent Gültekin gibi, bu çağrıyı kutuplaştırıcı, faydasız bulanlar oldu.
Maalesef onlara da katılabilmek mümkün değil.
Yarın Türkiye bir hukuk devleti olacaksa, bugün suç işleyenlerden hesap sorulmayacak mı sevgili Levent?
Bunun yapılacağının şimdiden deklare edilmesi neden yanlış olsun?
"Memurlara kanunsuz talimatlara uymayın çağrısının somut bir getirisinin olmadığını düşündüğünü" söylüyorsun.
Sanırım seni bu yanlış sonuca götüren, ülkede hukuksuzluğun ne kadar geniş bir boyuta ve düzeye yayıldığını görememen.

***
Ben tam tersinin olacağını düşünüyorum.
İnan ki, bu çağrıdan sonra, kanunsuz emir alan, yasadışı iş yapan her görevli bir kere daha düşünmek zorunda kalacak.
En azından tereddüt edecek ve belki de bazı yerlerde "benden bu kadar diyecek".

***
Sana bir tek noktada katılıyorum.
Evet bu çağrıyı sadece Kılıçdaroğlu yapmamalı.
Bence de bütün muhalefet partileri bu çağrıya katılmalı, bunun ortak iradenin çağrısı olduğunu göstermeli.
Zaten asıl etkisini de, bu çağrının ortaklaştırılmasıyla görebiliriz.
"Konusu hukuka aykırı olan emirlere uyanlardan hesap soracağız!".
Bunu bütün muhalefetin en yüksek perdeden söylemesi gerekiyor.

***
Türkiye’deki tüm kamu görevlileri bir adım atarken kendilerine sormalılar; attıkları adım hukuka uygun mu; yasalara uygun mu hareket ediyorlar yoksa yaptıkları işler bir suç mu oluşturuyor.
Bütün iktidarlar gibi, bu iktidar da bir gün gidecek ve o zaman yasa dışı işler yapanlardan hesap sorulacak.
Ana muhalefetin lideri bunu söylüyor.
Yukarılardan gelen emirler sizi kurtaramaz, "emri uyguladım" deyip işin içinden çıkamazsınız diyor.
Tarihi bir çağrıda bulunuyor.
Demokrasiye ve hukukun üstünlüğüne inanan herkesin bu çağrıyı tekrarlaması, ülkenin her köşesinde yaşayan her bir bireyin duymasını sağlaması gerekir!

*Yazı ilk olarak Orhan Kemal Cengiz'in sitesinde yayımlanmıştır.