Diyarbakır'da 'Kadın Kooperatifleri' raporu: Kooperatifler temel giderlerini dahi karşılayamıyor

DİYARBAKIR - Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO), DTSO Kadın Meclisi ve DTSO Bilim Eğitim Vakfı işbirliği ile Diyarbakır’da Bölgesel Düzeyde Kadın Kooperatifleri çalıştayı düzenlendi. DTSO’da düzenlenen çalıştayda, DTSO Proje Ofisi tarafından, 14 bölge ilinde faaliyet gösteren 42 kadın kooperatifi ile ilgili hazırlanan rapor değerlendirildi. Kooperatifinin katılımı ile gerçekleşen çalıştayda, kadın kooperatiflerin sorunları, ihtiyaçları ve gelişme alanlarını tartışıldı.

'KOOPERATİFLERE ÖZEL DESTEKLER VERİLMELİ'

Rapora ilişkin açıklama yapan DTSO Başkanı Mehmet Kaya, kentin tarımsal üretimdeki potansiyeline değindi. Bölgede toplam tarımsal üretim ve gıda üretiminde kooperatiflerin üretimlerinin oldukça sınırlı olduğunu hatırlatan Kaya, şöyle konuştu:

"Kırsal bölgelerimizde aile işletmeciliği yaygın. Kooperatifler kırsalı desteklemek için önemli bir örgütlenme modeli. İlimizde destek almak için kurulan pek çok kooperatif var. Ancak üretimde, üreticiler için ortak hammadde tedariği, lojistik, satış ve pazarlama desteği sunan güçlü kooperatiflerimiz yok. Dolayısıyla mevcut kooperatifleşme politikalarımızı gözden geçirmemiz lazım. Üreticileri destekleyen, güç birliğini amaçlayan kooperatifler için bütüncül politikalara ihtiyaç var."

'KOOPERATİFLER TEMEL GİDERLERİNİ DAHİ KARŞILAMAKTA ZORLANIYOR'

DTSO Meclis Başkanı Nevin İl de kadın kooperatifleri hakkında konuştu. Son yıllarda kadın kooperatifleri sayısının arttığını belirten İl, şu ifadeleri kullandı:

"Devletin verdiği destekler kadınları kooperatif kurmaya teşvik ediyor. Son yıllarda sayıları hızla arttı. Ancak kooperatiflerin kurulma şekli, faaliyetleri ve sürdürülebilirlikleri ile ilgili sorunlar yaşanıyor. Bazı kooperatifler kamu kurumları ve belediyelerden destek alarak faaliyetlerini sürdürüyor. Ancak bazı kooperatifler genel kurul, idari giderler gibi temel giderlerini dahi karşılamakta zorlanıyor. Yine kurulan kooperatiflerin faaliyet alanlarına baktığımızda aile içi rollerinin devamı niteliğinde iş alanlarında yoğunlaştığını görüyoruz. Kadın kooperatifleri kurulmadan önce değil, kurulduktan sonra hangi alanlarda faaliyet yürüteceklerini tartışıyorlar. Bu noktada yerel kurumların desteğine ihtiyaç duyuyorlar. Ancak daha yenilikçi üretim ve hizmet alanlarında kadın kooperatifleri yok"

'KADIN KOOPERATİFLERİNİN ÜRETTİKLERİNİ DTSO PAZARA SUNACAK'

DTSO Bilim Eğitim Vakfı Başkan Yardımcısı Faruk Korkmaz, Vakıf desteği ile kadın kooperatiflerine yönelik planladıkları çalışmaları aktardı. Korkmaz, “Gastro İnovasyon Merkezi bünyesinde kadın kooperatifleri ile işbirlikleri geliştireceğiz. Özellikle kırsalda üretim yapan, yöresel ürün üreten kadınlar, kadın kooperatifleri ile ortak bir şekilde ürün geliştirme, markalaşma, pazarlama ve satış konusunda işbirliklerimiz olacak. Hedefimiz Gastro İnovasyon Merkezi satış noktası ve yöresel yemek sunumunda, kadın kooperatiflerinden ürün tedarik etmek ve kadınlar ile birlikte bu ürünleri pazara sunulacak şekilde geliştirmek” diye konuştu.

'KADIN KOOPERATİFLERİ KADINLARIN GÜÇLENDİĞİ YAPILARDIR'

Açıklanan rapor hakkında bilgi veren DTSO Genel Sekreter Yardımcısı Meryem Özdemir Ok, çalıştay kapsamında 14 ilden 42 kadın kooperatifi ile sorunları konuştuklarını söyledi. Bu raporda alanda yaşanan sorunlara çözüm önerileri geliştirmeye çalıştıklarını aktaran Ok, şunları söyledi:

“Türkiye genelinde olduğu gibi bölgemizdeki kadın kooperatiflerinin en temel sorunları finansa erişim ve pazarlama. Ürettikleri ürünler için girdi temini ve üretilen ürünlerin satışı ve pazarlanmasında sorunlar yaşıyorlar. Ayrıca kooperatif üyesi kadınların gelirleri oldukça düşük ve kooperatif faaliyetleri için finansman koyamıyorlar. Bu da kooperatiflerin kurumlara ve desteklere bağımlılığını arttırıyor. Ama bu durum aynı zamanda kadın kooperatiflerinin kadınlar için uygun çalışma ortamı ve ücret sunması ile ilgili de sorunlar yaratıyor.”

'KADIN ÜRETİCİLERİN ÜRÜNLERİNE ÖNCELİK VERİLMELİ'

Ancak tüm bu sorunlara rağmen kadın kooperatifleri kadınların bir araya geldiği, dayanışma içinde oldukları ve güçlendikleri yapılar olduğuna işaret eden Ok, “Çalıştay katılımcısı kadınlar da kooperatifi bir sosyal girişim olarak tanımladılar. Kadın kooperatifleri arasındaki işbirliklerinin geliştirilmesi, ortak ağlar oluşturulması, satış ve pazarlama süreçlerinin desteklenmesi ve yerel kurumların STK’ların kadın kooperatiflerinin ürettikleri ürünlere öncelik vermesi öne çıkan temel öneriler oldu” diye konuştu.

KADIN KOOPERATİFLER İÇİN 10 ÖNERİ

Bölgedeki kadın kooperatifleri, iş inşaları ve STK temsilcilerinin katıldığı çalıştayda kadın kooperatiflerinin yaşadığı sorunlar tartışıldı. Kadın kooperatiflerinin ürettiği ürünlerin pazarlanması, kadın kooperatiflerinin güçlendirilmesi gibi başlıkların tartışıldığı çalıştayda, atılması gereken adımlar 10 maddede sıralandı:
-Kadın kooperatifleri arasında iletişimin güçlendirilmesi ve deneyimlerin aktarılması için bir network ağı oluşturulmalı.

ÖDEMELERDEN MUAF TUTULMALI

-Genel kurul için yaptıkları ödemelerden ve ticaret ve sanayi odalarına yapılan ödemelerden muaf tutulmalı.
-Kadın kooperatifleri için vergiler kaldırılmalı, bürokratik işlemler kolaylaştırılmalı
-Kamuya ait atıl yapıların cüzi ücretler ile veya bedelsiz bir şekilde kadın kooperatiflerine kiralanmalı.
-Kadın kooperatiflerinin satış ve pazarlama çalışmalarının yerellerde kurumlar tarafından desteklenmeli.

SATIŞ İÇİN DİJİTAL PLATFORM KURULMALI

-Kooperatifler arasında bir pazarlama ağı oluşturularak ülke genelinde kooperatiflerin ürünlerini satışa sunabileceği bir dijital platform kurulmalı.
-Kadın kooperatiflerinin daha büyük işletmelere girdi sağlayacak alanlarda üretim yapmalarının desteklenmesi ve işletmeler ile işbirliklerinin sağlanması gerekiyor.
-Kadın kooperatiflerine özgü devlet destekleri geliştirilmeli.
-Yerelde kamu kurumlarının, yerel yönetimlerin ve sivil toplum örgütlerinin satın alımlarında kadın kooperatiflere öncelik verilmeli.
-Özellikle paketleme ve lojistik konusundaki problemleri çözmek üzere ilgili kurumların da desteğiyle başka bir kooperatif ya da sosyal girişim kurulmalı. (ARTI GERÇEK)