Bir konser izlenimi: Roisin Murphy’nin parıltısı

İlker Cihan BİNER

Artı Gerçek - Roisin Murphy'i Zorlu PSM sahnesindeki performansını izlerken iki şey aklıma geldi: İlki güzelliğinin tekinsizliği, ikincisi müzikal açıdan çok boyutluluğu. Birbiriyle çatışma kurmadan düğümlenen bu katmanlar genişledikçe sanatçının pozisyonu derinleşiyor.

Fakat önce ilk katman yerine ikincisinden başlamak durumu daha şeffaf kılabilir. Roisin Murphy başlangıçta Mark Brydon ile kurduğu Moloko adlı elektro-pop grubuyla adını duyurdu.

‘Sing It Back’, ‘Time is Now’, ‘Forever More' grubun yarattığı ve 2000'li yılların en güçlü dans hitlerindendi. Konserde ‘Sing It Back’, ‘Time is Now’ gibi şarkıları solo olarak Roisin Murphy'den duymak eşsiz bir deneyimdi.

Şarkıların versiyonlarının değişimi ve tüm izleyicinin sanki marşmışçasına söylemesi mekanı bütünüyle coşkulu hale getirdi.

Fakat sanatçıyı ana akım dans-pop şarkıcısı olmaktan ayıran en önemli unsurlardan biri deep-house, nu-disco ve yer yer post-punk'ı iç içe tutabilmesi. Bu yüzden Moloko döneminden hit şarkılar ile sanatçıyı kısıtlayamayız.

Ayrıca her ne kadar konser sanatçının eylül ayında çıkacak ‘Hit Parade’ albümünün promosu gibi olsa da performansı tüm diskografisini kapsıyordu.

14 şarkılık bir repertuvarda başka dikkat çeken mevzu ise şarkıların birbirleriyle kurdukları ilişki. Roisin Murphy 2005 yılında çıkarttığı ‘Ruby Blue’ albümünden indie tarzında ‘Ramalama’ ile deneysel elektronik bir şarkı olan ‘Gone Fishing’i beraber seslendirdi.

Yine ‘Overpowered’ isimli solo albümünden ‘Let Me Know’ ile son çalışmalarından ‘Something More’ bir aradaydı. Sahne ışıklarının sürekli değişiminin etkisiyle farklı müzikal stiller Roisin'in beden performansıyla biçimlendi.

TEKİNSİZ GÜZELLİK VE QUEER SAPMALAR

O zaman ilk katman olan Roisin Murphy'nin güzelliğinin tekinsizliğinin nerelerde düğümlendiğini bulabiliriz.

Sahnede sürekli kostüm değiştirmesi ve farklı şapka detaylarıyla queerleşen bir sanatçı ile karşı karşıyaydık. Ayrıca Vivienne Westwood'tan ilham aldığını bildiğimiz Murphy farklı disko ve glam birleşimi stiliyle fark yarattı.

Sanatçı metalik glam tarz kostümden turkuaz rengi elbise, uzun siyah eldivenler, lacivert botlara kadar çeşitlenen stiliyle yer yer kabare bazen de klüplerden taşan bir figür olarak sahnede arz-ı endam etti. Ayrıca seyirci ile teması da elden bırakmadı.

Tam burada Susan Sontag'ın ‘Camp Üzerine Notlar’ (1) metnini hatırlamanın zamanı. Roisin Murphy'nin ‘camp’ bir figür olduğu söylenebilir. Nitekim yaşama dair duyarlılıklar yaratan, değişken imajlar oluşturan, tutkulu, ironik, toplumsal cinsiyet ikiliklerini yerle bir eden ve başkaldırıyı sürekli gündeminde tutarak güncel sanatı pop kültür ile iç içe tutmaktan korkmayan bir sanatçı var karşımızda.

Sahnede son performansında kostümünün Pride bayrağı olmasının özellikle altını çizelim. Onun kulis fotoğraflarını çeken fotoğraf sanatçısı Cihan Bacak Roisin Murphy’e dair şunları söylüyor:

"Roisin gibi bir sanatçının ikon olarak kabul edilmesinin sebeplerini ona yakın olduğumda net anladım: Eforsuz şekilde havalı, kendine özgüveni tam fakat sana kendini ondan küçük hissettirecek şekilde olmayanından. Ve yılların verdiği deneyimle tek bir sözünden, tavrından seni çözecek kadar deneyimli. Sanatçıların boşuna oldukları yerde olmadığını (hem iyi, hem de kötü anlamda) farklı sanatçıları çekmeye fırsat buldukça gözlerimle gördüm. Benim için en büyük olanları bir yaratıcı olarak çok kısa sürede beni anlayıp, vermesi gerekeni verenler ve sonuçta da beklediğini alanlardı. Sessiz ve eforsuz bir anlaşmaydı aramızdaki. Ve bu kişiler şaşırtıcı olmayacak şekilde en büyük olanlarıydı. Kesinlikle şansa burada değiller. Çok fazla faktörün biraraya gelmesiyle ve adeta kaderlerinde de yazılmışçasına belki 30 yıl sonra hala konser salonlarını dolduruyorlar. O da o klandan ve gerçek bir ikon benim için. Çok yaşa kraliçe!"

Ülkenin karanlık bir atmosferden geçtiği zamanlarda Roisin Murphy konseri bizler için bir nefes oldu. Ve bu özel etkinliğe dair Lale Müldür’den bir dize* ile kapatmak gerek: İşte açılıyor önünde Kozmos/Tafta bir gül gibi

*Ars Islamica isimli şiir

1)Susan Sontag’ın ‘Yoruma Karşı’ adlı deneme kitabından ‘Camp Üzerine Notlar’ isimli metni. Syf. 363 (Çeviri: Osman Akınhay/Agora Yayınları)