Bu Kulaklar Neler Duydu: Türkiye Konferans Çevirmenliğinin 50 Yılı

İlk olarak 1991’de, "Körfez Savaşı" televizyonlardan canlı olarak yayınlanırken ekranların alt köşesinde açılan küçük kutucukta görünmüşlerdi. İngilizce yayını Türkçe'ye çeviriyorlardı.
1983’te ise, İstanbul Film Festivali’nde Türkçe altyazısı olmayan filmlerin gösterimi sırasında beyaz perdede konuşulanları anı anına çevirenler de onlardı. Başbakanların, cumhurbaşkanlarının kulağının dibinde de görmüşlüğümüz vardı bu kişileri.

Her şey 1960’ların ilk yarısında Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti’nin gazetelere verdiği ilanlarla başlamıştı:  "İleri derecede yabancı dil bilen, genel kültürü zengin, iyi yetişmiş gençler aranıyordu. Amaç verilecek eğitim yoluyla konferans çevirmeni yetiştirmekti. Başvuranların çoğu o güne dek böyle bir mesleğin varlığından bile haberdar değildi. Ama oldular. İlk konferanslarından bugüne, sendika toplantılarından, zeytinciliğe, çok farklı alanlarda sözlü çeviriler yaptılar; ülkenin ve anadillerinin yıllar içinde değişimini gözlemlediler. Üniversitelerde bölümler kurdular, yeni nesil çevirmenleri yetiştirdiler.

Gazete ilanıyla tesadüfen seçtikleri işi saygın bir mesleğe dönüştürdüler. 1969’da birkaç çevirmenin girişimiyle kurulan, yıllar içinde çalışma etiği ve ilkelerini geliştirerek gerçek anlamda bir meslek kuruluşuna dönüşen "Türkiye Konferans Tercümanları Derneği"nin üç kuşağını bir araya getiren "h2o kitap" konferans çevirmenliğinin 50. yılında "Bu Kulaklar Neler Duydu" adlı çalışmayı yayınladı.

Hep başkalarına ses olan konferans çevirmenleri, bu kitapta şimdi kulaklıkları çıkarıyor ve mesleklerinin hikâyesini anlatırken Türkiye’nin yakın tarihine bir başka boyuttan tanıklık ediyorlar.

*  Bu Kulaklar Neler Duydu, Röportaj ve yazılar: Somnur vardar, h2o kitap, 344 sayfa, Eylül 2019. (HABER MERKEZİ)