Domuztepe Höyüğü'nde bulunan 7.600 yıllık damga mühür çift hayvan başlı ve serpantin taşından üretilmiş

Artı Gerçek - Pazarcık ilçesi Kelibişler Mahallesi yakınındaki höyükte, Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Halil Tekin tarafından 2022'te Kahramanmaraş Müze Müdürlüğü koordinasyonuyla başlatılan kazı çalışmalarına devam ediliyor.

Yüzölçümü yaklaşık 20 dekar olan Domuztepe höyüğü, Halaf kültürünün izlerini taşıyan Anadolu ve Mezopotamya’daki en büyük höyüklerden biri olarak değerlendiriliyor.

Domuztepe Höyüğü’nde kazılara, 3 yıl süren yüzey araştırmaları sonrasında 1995 yılında başlandı. Höyüğün yamaç ve tepesindeki iki noktada 1995 ve 1996’da yapılan kazılarda, 6 bin 500 yıl öncesine tarihlenen yuvarlak şekilli mimari kalıntılar, boyalı çanak ve çömlekler, mühürler ve bazı taş aletler gün ışığına çıkarıldı.

Bunlara ek olarak, höyükte bulunan çanak çömleğin en ilginç taraflarından biri geçmiş yıllarda üzerinde çeşitli kümülatif motiflerle Yakındoğu Arkeolojisi'nde yaşam ya da hayat ağacı olarak bilinen bir ağacın bulunması olarak biliniyor.

Su yolu üzerinde, tarıma elverişli bir noktada yaşayanlardan günümüze bilgiler aktaran höyükte önceki yıllarda yapılan kazılarda elde edilen taşınabilir eserler, Kahramanmaraş Müzesi’nde sergileniyor.

7600 YILLIK MÜHÜR BULUNDU

2022 yılı kazı sezonunda sürdürülen çalışmalar sırasında ise Kahramanmaraş'taki Domuztepe Höyüğü'ndeki arkeoloji kazılarında, ikinci yapı katına ait dolgu toprak içinde serpantin taşından üretilmiş ip delikli, 'aynalama' yöntemiyle ağızları birbirine bakar şekilde sembolize edilmiş boynuzlu iki hayvan başının yer aldığı 7 bin 600 yıllık damga mühür bulundu. Arkeolog Doç. Dr. Halil Tekin, bulunan objenin hayvanların evcilleştirilme sürecine ışık tutabileceğine dikkat çekti.

Kahramanmaraş'ın Türkoğlu ilçesindeki Domuztepe Höyüğü'nde süren arkeoloji kazılarında 7 bin 600 yıl öncesine tarihlenen, boynuzlu iki hayvan başı figürünün yer aldığı damga mühür bulundu.

BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN EVCİLLEŞTİRİLME SÜRECİNE IŞIK TUTABİLİR

Domuztepe Höyüğü Arkeoloji Kazıları Başkanı Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Halil Tekin, kazılarda bu yıl hayli değerli bulgulara ulaştıklarını belirterek, yaklaşık 7 bin 600 yıl öncesine ait olduğu değerlendirilen damga mührünün en dikkat çekeci arkeolojik bulgu olduğunu belirtti.

Damga Mühürdeki figürün büyükbaş hayvanların evcilleştirilme sürecine ışık tutabileceğini savunan arkeolog Halil Tekin, "Höyüğün ikinci yapı katına ait dolgu toprak içinde serpantin taşından üretilmiş ip delikli düğme mührün baskı yüzeyinde 'aynalama' yöntemiyle ağızları birbirine bakar şekilde yapılmış boynuzlu iki hayvan başı dikkat çekiyor. Geçmiş yıllarda kilden çanak-çömlek üzerinde boya bezek olarak stilize yapılmış boğa başı motiflerinin varlığı saptanmıştı. Geleneksel Mezopotamya terminolojisinde 'Halaf' olarak bilinen yaşam biçiminin Doğu Akdeniz'deki en büyük yerleşimi olan höyükte farklı malzeme üzerinde görselleşen boğa başları çoğunlukla Yakın Doğu'da evcil sığır (Bos Taurus) olarak bilinen türün temsilcisi olarak kabul görmektedir."

FİGÜRÜN BOĞA BAŞLARINDAN İLHAM ALMIŞ OLMASI GÜÇLÜ OLASILIK

Elde edilen hayvan kemiklerinin (arkeozoolojik) incelemelerinin tamamlanmadığını hatırlatan Tekin, "Domuztepe'nin içinde bulunduğu Doğu Akdeniz'de M.Ö 7-6 binli yıllarda mandanın evcilleştirildiğini söylemek için erkendir. Mühür baskı yüzeyinde ve bazı çanak-çömlek üzerinde boya bezekler şeklinde gözlemlenen türün manda olmayıp sadece boğa başlarının farklı stillerde biçimlendirilmiş olması da ihtimal dahilindedir. Gelecekte yapılacak analizlerin bu konuya ışık tutacağı kuşkusuzdur. Bununla birlikte, Mezopotamya Geç Neolitik Dönem mühür baskılarında bu şekilde bir tasvir yönteminin de ender görüldüğünü belirtmek gerekir." değerlendirmesinde bulundu.

BULUNAN MÜHRÜN YAPILDIĞI ZAMAN DİLİMİNDEKİ İŞLEVİ BİLİNMİYOR

Mührün genelde mülkiyetin varlığının somut kanıtı olarak kabul edildiğine işaret eden Tekin, "Bununla birlikte eşitlikçi bir yaşam biçimine sahip ve henüz bürokrasinin bulunmadığı bir zaman dilimini temsil eden erken köy yerleşimlerinde bu tür nesnelerin işlevleri konusu hala tartışmalıdır." ifadelerini kullandı. (Kültür Sanat)