Haftanın kitapları
Artı Gerçek - Sibel Öz'ün seçtiği haftanın kitapları Claire Keegan'ın kaleme aldığı Böyle Küçük Şeyler, Oscar Wilde'ın Reading Zindanı Baladı ve Müge Halukivna'nın ilk romanı Kiev’de Bir Barış...
BÖYLE KÜÇÜK ŞEYLER
“Manastır, ardına kadar açık kara kapıları ve kasabaya bakan birçok uzun, ışıltılı penceresiyle, nehrin öte yakasındaki tepede hayli heybetli görünüyordu. Biçilmiş çimleri, muntazaman serpilen sıralı süs çalıları, dörtgen şeklinde kesilmiş uzun çalı çitleriyle ön bahçe yıl boyu derli toplu tutuluyordu. Zaman zaman açık havada küçük ateşler yakılıyor, bu ateşten yükselen tuhaf, yeşilimsi duman rüzgârın hangi yönde estiğine bağlı olarak ya nehri aşıp kasaba boyunca taşınıyor ya da Waterford yönünde yitip gidiyordu. Artık havalar kuru ayaza dönmüştü ve insanlar, manastırın sunduğu manzaraya dair yorumlarda bulunuyor, porsuk ağaçları ve her dem taze ağaçların ayazda handiyse tozlaşarak âdeta bir Noel kartpostalı hüviyetine büründüğünden, kuşların nedendir bilinmez çobanpüskülü çalılarındaki tek yemişe dahi dokunmadıklarından, bunu manastırın ihtiyar bahçıvanının ağzından bizzat duyduklarından dem vuruyorlardı.”
Bu haftanın en yeni, belki de henüz dumanı üstünde tüten kitabı, çağdaş İrlanda edebiyatının en parlak isimlerinden Claire Keegan’ın kaleme aldığı ve Jaguar Yayınları tarafından yayımlanan Böyle Küçük Şeyler. Noel arifesinde İrlanda’da geçen uzun öykü, betimleme ustası Keegan’ın incelikli ama aynı zamanda sade üslubuyla akıp gidiyor. Geçen sene yine Keegan’ın sevilen kitaplarından biri olan “Emanet Çocuk” adlı kitabını okurlarla buluşturan yayınevi, çağdaş İrlanda edebiyatından eserleri iyi çevirilerle Türkçeye kazandırmayı sürdürüyor.
Böyle Küçük Şeyler – Claire Keegan, Çev. Umay Öze, Jaguar Yayınları, 2022
READING ZİNDANI BALADI
Orijinal adı “The Ballad of Reading Gaol” olan Reading Zindanı Baladı, İrlandalı yazar ve şair Oscar Wilde'ın son eseridir. Wilde’nin balad formunda yazılmış ve 6’şar dizelik 109 bentten oluşan bu uzun şiiri ilk olarak 1898 yılında yayımlanmış.
Oscar Wilde, günümüzde Victoria İngiltere’si dönemine dair en sık atıf alan yazarlardan biri olarak Reading Zindanı Baladı adlı eseriyle de çok konuşuldu. Wilde, eşcinselliğin yasaklandığı o yıllarda, dilden dile dolaşarak yayılan bir skandal sonucu hapis cezası almış, Londra yakınlarındaki Reading Zindanında yatmaktadır. Cezaevinde oldukça zor günler geçiren şair, Reading Zindanı Baladı’nı burada Charles Thomas Wooldridge adında bir idam mahkûmundan etkilenerek yazar. Bir yandan Reading zindanında sükûnet içinde idam cezasının uygulanacağı günü bekleyen Wooldridge’in hikâyesi aktarılırken, kuşkusuz okur, Wilde’ın kendisinin de cezaevi yaşamına dair bunaltıcı ve ürkütücü tekdüzeliği ve çıkışsızlığını yansıttığı çıplak duygularını alımlar. Reading Zindanı Baladı’na Türkçe okurları da Tuncel Kurtiz’in sesinden şu dizelerle aşinadır:
Oysa herkes öldürür sevdiğini
Kulak verin bu dediklerime,
Kimi bir bakışıyla yapar bunu,
Kimi dalkavukça sözlerle,
Korkaklar öpücük ile öldürür,
Yürekliler kılıç darbeleriyle
Kimi gençken öldürür sevdiğini
Kimi yaşlı iken
Şehvetli ellerle boğar kimi
Kimi altından ellerle
Merhametli kişi bıçak kullanır
Çünkü bıçakla ölen çabuk soğur.
Kimi yeterince sevmez
Kimi fazla sever
Kimi satar kimi de satın alır
Kimi gözyaşı döker öldürürken,
Kimi kılı kıpırdamadan
Çünkü herkes öldürür sevdiğini
Ama herkes öldürdü diye ölmez…
Oscar Wilde (Reading Zindanı Baladı – The Ballad Of Reading Gaol)
Reading Zindanı Baladı – Oscar Wilde, Çev. Fatih Demirci, Can Yayınları, 2022
KİEV’DE BİR BARIŞ
“Yatağın yanındaki kütüphaneye sığmayan kitaplar yere saçılmıştı. Yerden bir tanesini alıp açtığını hayal etti ve o korkunç tanıyla karşılaştı: Clostridium tetani. Barış, titremeye başladı. Bir türlü parçalanmayan, topaklaşmış parçayı çiğniyor, ağzının içinde taklalar attırıyordu. Çivi ağız boşluğunda debeleniyor, diline, damağına saplanıyordu. Kasılmamak için kendini kastı. Önleyici öz darbe ilkesi: Onlar seni vurmadan sen kendini vur. Dişlerini kilitledi istemsizce. Çenesi çatırdayacak. Yutkunuyor. Kanın metalik tadı bir sıcak bir soğuk. Kasılıyor. Çivi batıyor, kanatıyordu. Yaralar pıhtılaşıyordu. Çivi pıhtıları söküyor, yaraları yine kanatıyordu. Ateş bastı. Karnı kasıldı. Bacak arasını kastı. Duvar ileri geri hareket etmeye başladı. Kan, tükürük, çörek kırıntılı yollarda kaybolmuş, koşuyordu.”
Müge Halukivna, ilk romanı Kiev’de Bir Barış’ta, üst sınıflara mensup Barış adlı kadın kahramanın yaşadığı sevgisizlik ve çeşitli açmazlar üzerinden, uyum ve ikiyüzlülük üzerine kurulu toplumsal normları sorguluyor. Yazarın odağında, en çıplak haliyle kadın cinselliği üzerinden kendi protesto eylemini örgütleyen ve bunu yok oluşa kadar götürecek olan kahramanın yaşadığı rahatsız edici realite var. Bir kadının en dipte, kendini parçalayarak, toplumsal cinsiyet kalıplarını ve egemen erkek kültürünü yıkıma uğratması üzerine cesaretle kaleme alınmış, sert bir roman.
Kiev’de Bir Barış – Müge Halukivna, Ters Kule Yayınları, 2022
(KÜLTÜR SANAT)
