Hürriyet Gösteri'nin yeni sayısında cinsiyetçilik: Tek bir kadın şair yok mu?
Artı Gerçek - Hürriyet gazetesinin sanat ve edebiyat dergisi Gösteri, 80 kuşağı şiirini odağına aldığı 343'üncü sayısını yayımladı. Derginin 1980'li yıllarda Türkçe şiirin öncüsü sayılan şairlere yer verdiği kapağında hiç kadın şair yer almaması edebiyat çevrelerinde tartışma yarattı.
Arkeolog, yazar ve çevirmen Saadet Özen'in sosyal medyadan tartışmaya açtığı konuya, gazeteci yazar Ece Temelkuran ve Haydar Ergülen de katkı verdi.
TEK BİR KADIN ŞAİR YOK MUYDU?
1980 kuşağında kadın şairlerin de olduğunu hatırlatan Saadet Özen, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda derginin kapağına yer vererek şunları yazdı:
"Biz “kadın şair”, “kadın yazar” demeyelim dedikçe bizi buna mecbur ediyorsunuz. 80 kuşağından bildiğiniz tek bir kadın şair yok mu ey ismiyle müsemma “Papyonlu Ö” dergisi?"
Biz “kadın şair”, “kadın yazar” demeyelim dedikçe bizi buna mecbur ediyorsunuz. 80 kuşağından bildiğiniz tek bir kadın şair yok mu ey ismiyle müsemma “Papyonlu Ö” dergisi? pic.twitter.com/bXiPamtQ8y
— saadet özen (@zen_saadet) August 17, 2023
'ERKEKLER BU DÜZENİ UTANÇLA REDDETMEDİKLERİ SÜRECE SUÇA ORTAK OLUYORLAR'
Düğümlere Üfleyen Kadınlar, Muz Sesleri, Devir gibi romanlarıyla edebiyat alanında da eserler veren gazeteci yazar Ece Temelkuran da Özen'in paylaşımını alıntılayarak derginin kapağında yer alan şairlerin de "kadınların tarihten silindiği" sisteme itiraz etmesi gerektiğini vurguladı.
Temelkuran paylaşımında şöyle yazdı:
"Kapaktaki şairlerin en az birinin utandığına eminim, öyle düşünmek istiyorum. Erkekler -her alanda- kendilerine son derece doğallıkla sunulan alanları kadınların yokluğunun farkına varıp bu düzeni utançla reddetmedikleri sürece “kadınların tarihten silinmesi” suçuna ortak oluyorlar."
Kapaktaki şairlerin en az birinin utandığına eminim, öyle düşünmek istiyorum. Erkekler -her alanda- kendilerine son derece doğallıkla sunulan alanları kadınların yokluğunun farkına varıp bu düzeni utançla reddetmedikleri sürece “kadınların tarihten silinmesi” suçuna ortak… https://t.co/S1UaYCYoP6
— Ece Temelkuran (@ETemelkuran) August 17, 2023
'GÜLSELİ İNAL, NİLGÜN MARMARA, BİRHAN KESKİN...ŞİİRİMİZİN EN DEĞERLİ ADLARI'
Kapakta yer verilen şairlerden Haydar Ergülen de Temelkuran'a verdiği yanıtta, itiraza hak verdiğini ifade ederek 1980 kuşağında şiirleri öne çıkan kadın şairlerin isimlerini andı ve kendisinin de olduğu kapağı eleştirdi.
Ergülen konuya ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
"80 Şairleri arasında Gülseli İnal, Oya Uysal, Lale Müldür, ikinci döneminde Nilgün Marmara, Birhan Keskin olmak üzere şiirimizin en değerli adları var. Yanlış bir kapak. Gösteri ve 80 Şiiri arasındaki ilişkiye dair bir soruşturmayı yanıtlayan şairlerin fotoğrafları var kapakta."
80 Şairleri arasında Gülseli İnal, Oya Uysal, Lale Müldür, ikinci döneminde Nilgün Marmara, Birhan Keskin olmak üzere şiirimizin en değerli adları var. Yanlış bir kapak. Gösteri ve 80 Şiiri arasındaki ilişkiye dair bir soruşturmayı yanıtlayan şairlerin fotoğrafları var kapakta.
— Haydar Ergülen (@Haydar_Ergulen) August 17, 2023
'KADIN ŞAİRLERİN FOTOĞRAFLARI YER ALMALIYDI... ÇOK KÖTÜ OLMUŞ'
Ergülen ayrıca, şiirde 1980 kuşağını temsil eden kadın şairlerin Nilgün Marmara dışında hepsinin hayatta olduğunu ve fotoğraflarının yer alması gerektiğini ifade etti.
"Dikkat edilirse hayatta olan şairlerden bazıları kapakta. Ama Nilgün dışında adını andığım 'kadın şair'ler de hayatta, onlara niye sorulmamış? Sorulmasa da o dönemin şairleri olarak fotoğrafları yer almalıydı. İyi olmamış, çok kötü olmuş!"
Dikkat edilirse hayatta olan şairlerden bazıları kapakta. Ama Nilgün dışında adını andığım 'kadın şair'ler de hayatta, onlara niye sorulmamış? Sorulmasa da o dönemin şairleri olarak fotoğrafları yer almalıydı. İyi olmamış, çok kötü olmuş!
— Haydar Ergülen (@Haydar_Ergulen) August 17, 2023
GÖSTERİ DERGİSİ HAKKINDA
Hürriyet Gösteri, Aralık 1980'den beri yayında olan bir kültür, sanat ve edebiyat dergisidir.
Genel Yayın Müdürlüğünü Doğan Hızlan'ın yürüttüğü dergiye yayın hayatı boyunca Adalet Ağaoğlu, Füsun Akatlı, Metin And, Melih Cevdet Anday, Özdemir Asaf, Yusuf Atılgan, İlhan Berk, Salâh Birsel, Edip Cansever, Cemal Süreya, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Abidin Dino, Azra Erhat, Mehmet Kaplan, Bilge Karasu, Feyyaz Kayacan, Onat Kutlar, Pınar Kür, Mehmed Kemal, Berna Moran, İlber Ortaylı, Orhan Pamuk, Oktay Rifat, Zeyyat Selimoğlu, Haldun Taner, Server Tanilli, Talât Tekin, Turgut Uyar, Hilmi Yavuz ve Can Yücel gibi isimler katkılarda bulunmuştur.
"Türk Yazarları Ödül Mekanizmasını Tartışıyor", "Eleştirmenler, Romancılar Türk Romanının Gelişim ve Değişimini Tartışıyorlar", "Romancılarımız Türk Romanının Bugününü Anlatıyor", "Şiirimizde Gençler Olgusu", "Sinemamız Edebiyatımıza Bakıyor", "Nasıl Yaşıyorlar-Yaratıyorlar" gibi konularda hazırladığı dosyalar kültür-sanat kamuoyundan ilgi görmüştür.
1980 KUŞAĞI KADIN ŞAİRLERİ
12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrasında oluşan atmosferde kadınların medya ve edebiyat ortamlarında kendilerine daha fazla yer bulmasıyla beraber, kadın şairler de seslerini 1980’lerde daha çok duyurmuşlardır: Lâle Müldür, Gülseli İnal, Nilgün Marmara, Birhan Keskin, Oya Uysal gibi isimler bu kuşağın öncü şairleri arasında yer aldı. (KÜLTÜR SANAT)
