Perre Antik Kenti'ndeki kazılarda 1800 yıllık askeri madalya bulundu
Mehmet Altun
Artı Gerçek - Adıyaman Müze Müdürlüğü'nün başkanlığında Adıyaman Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kahraman Yağız’ın bilimsel koordinatörlüğünde, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Adıyaman Valiliği ve Türk Tarih Kurumu’nun destekleri ile devam eden Perre 2022 yılı kazılarında bronz bir askeri phalera (Medusa başlıklı askeri madalya) gün yüzüne çıkarıldı.
Perre Antik kentinde 2021 yılı arkeolojik kazılarda Roma İmparatoru Hadrianus Dönemi'nde imparatorluğun farklı lejyonlarında 20 yıl görev yaptıktan sonra emekli olan Calcilius Antiquus isimli Romalı askere verilmiş bronz bir askeri diploma ortaya çıkarılmıştı. Bu diplomanın Roma İmparatorluk döneminde Romalı emekli askerlerin Perre kentine yerleştirildiğini göstermesi açısından çok büyük bir önem taşıyor.
2022 yılı kazılarında ise ortaya çıkarılan bronz phalera'dan başka elde edilen bir de demirden kılıç bulunuyor. Bu Phalera ve demir kılıç Romalı askerlerin Pherra kentine yerleşmiş olduklarını destekler nitelikte iki buluntu olma özelliğini taşıyor. Öte taraftan altın, gümüş, bronz ve bazen de camdan yapılmış örnekleri bulunan askeri phalera’lar Roma ordusunda başarılı olmuş askerlere ve birliklere verilen bir tür madalya olarak açıklanabiliyor.
Kommagene Krallığı’nın beş büyük kentinden biri olan Perre Antik Kenti, Melitene’yi (Malatya) başkent Samosata’ya (Samsat) bağlayan yol güzergahı üzerinde olması nedeniyle geçmişte jeopolitik bir öneme sahip olduğu bilinen kent, antik kaynaklarda Me’arath gazze Pörön, Mezopotamya’da ise Pirin ve Perin olarak biliniyor.
Hierapolis (Kutsal Şehir) olarak anılan Perre MS. 325 yılında Nicaea (İznik)’de toplanan İncil konsiline Piskopos İoannes Perdos yönetimindeki Persidas eyaletinin bir şehri olarak katılır. MS. 433 yılında Samosata’lı (Samsatlı) Andreasın Alexander’e yazdığı mektupta Perre’de bulunan bazı önemli piskoposlardan bahsetmesi kentin dinsel açıdan da önemli bir kent olduğunu gösterir. Bütün bunlar Perre Antik Kenti'nin Antik Dönem'de hem dinsel hem de jeopolitik öneme sahip bir kent olduğunu gösteriyor.
Perre Antik Kenti, uzmanlar tarafından "Bizans Dönemi'nden sonra önemini yitirmiş ve eski parlak dönemini bir daha yakalayamamış bir kent olarak nitelendiriliyor. Antik kentin asıl yerleşim kısmı üzerinde bugün Örenli Mahallesi olarak bilinen ancak özünde köy görünümüne sahip geç dönem yerleşimi bulunuyor. Burada bulunan kaya mezarları kayalık alanlar içine oyularak yapılmış ve etkileyici bir görünüme sahipler."
"Antik Roma kaynaklarında bölgenin suyunun güzelliğinden bahsediliyor. Kervanlar, yolcular ve ordular tarafından dinlenme yeri olarak kullanıldığı anlatılıyor. Bahsedilen suyun aktığı Roma Çeşmesi ise halen kullanılıyor.
Müze Müdürü Mehmet Alkan, 2023 kazı sezonuna ilişkin yaptığı değerlendirmesinde kazı çalışmalarının mozaikli alan ve "sonsuzluk merdiveni" olarak adlandırılan bölümde sürdüğünü söyledi.
Burada bahsi geçen madalyanın 1800 yıllık olduğunu dile getiren Alkan, "Medusa başlıklı madalya bir askere başarısı karşılığında verilmiş bir ödül olarak karşımıza çıkıyor. Askeri törende özellikle bir askerin üzerine veya kalkanına taktığı bir madalya. Burada yine geçen yıl yaptığımız kazılarda 1800 yıllık bir askeri diploma bulmuştuk, madalyayı da yine askerlik ile ilişkilendiriyoruz." diye konuştu.
Her ne kadar stratejik önemi nedeniyle Roma İmparatorluk askerlerinin yerleştiğine dair veri ve buluntularla gündeme gelse de; aynı zamanda ziyadesiyle estetik buluntular ve mimaride kullandıkları özen nedeniyle de ilgi çekici bir yer olan Perre Antik Kenti'nin en önemli buluntu grupları arasında ortaya çıkarılan mozaikler de bulunuyor. (Kültür Sanat)
