Bir ülkenin Cumhurbaşkanı ülkenin en temel yasalarına açıktan aykırı bir söylem ve eylem içine girebilir mi?
Bir hukuk devletinde böyle bir şey düşünülemez.
Ancak, ülkemiz Türkiye’de maalesef ve maalesef Cumhurbaşkanı, üstelik tek yetkili bir Cumhurbaşkanı, yasalarla taban tabana çelişen açıklamalar yapabilmektedir.
Bu hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan en büyük düşmanının faiz olduğunu ve önümüzdeki aylarda Merkez Bankası’nın faizleri düşürmeye devam edeceğini ifade etmiştir.
Bu yazıda Türkiye’nin ve küresel ekonominin içinde bulunduğu ekonomik ortamda anons edilmiş faiz indirimlerinin ne gibi korkunç sonuçları olabileceği konusuna girmek bile istemiyorum. Bu konu zaten yeterince tartışıldı.
Ancak, bu tartışmalar bile profesyonel iktisatçılar için bir ayıp muhtemelen. Ciddi iktisat profesörleri ekranlarda, toplantılarda faizleri indirerek enflasyonla mücadele edilemeyeceğini anlatıyorlar.
Birisi çıkıp iki kere iki beş eder derse, aynı ekranlara dünya çapında matematikçiler çıkıp "Hayır efendim, iki kere iki beş etmez, dört eder." diye konuşurlar mı?
Emin olun, durum budur.
Bugün Cumhurbaşkanı’nın Merkez Bankası Para Politikaları Kurulu üyelerine (Başkan dahil) komut vermesini gündeme getiriyorum.
Aşağıda Merkez Bankası Kanununun 4. Maddesinin ilgili bölümünü aktarıyorum:
"Temel görev ve yetkiler
Madde 4- (25/4/2001 tarihli ve 4651 sayılı Kanun ile değiştirilen şekli)
Bankanın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Banka, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan kendisi belirler.
Banka, fiyat istikrarını sağlama amacı ile çelişmemek kaydıyla Hükümetin büyüme ve istihdam politikalarını destekler."
Kanunda Merkez Bankası’nın para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını, faizi, doğrudan kendisinin (MB) belirleyeceği yazıyor. Merkez Bankası bağımsızlığı da zaten bu demek.
Bu kanun orada dururken Cumhurbaşkanı Merkez Bankası’na emir veremez. Telkinde dahi bulunamaz.
Anayasanın 104. Maddesinde Cumhurbaşkanı’nın görev ve yetkileri tanımlanıyor.
Bu maddede Cumhurbaşkanı’nın görevinin devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasının temini olduğu yazıyor.
Merkez Bankası Kanununun bu maddesinin Cumhurbaşkanı tarafından açık ihlali midir, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasının temini?
Durum gerçekten çok vahimdir.
Cumhurbaşkanı suç işlemektedir.
Cumhurbaşkanlarının yasaları uygulamama gibi bir özgürlüğü, bir ayrıcalığı olamaz.
Merkez Bankası’nın hükümetin büyüme ve istihdam politikasını destekleme gibi bir görevi de vardır yasada. Ama aynı yasa, yukarıda aktardım, Bankanın büyüme politikasına desteği ancak fiyat istikrarını tehlikeye atmadan verebileceğini yazmaktadır.
MB Kanununun 4. Maddesinin ilk cümlesi Merkez Bankası’nın temel görevinin fiyat istikrarı olduğunu söylemektedir ama Türkiye’de enflasyon oranı yüzde sekseni aşmıştır.
Neden mi?
Merkez Bankası’nın bağımsızlığı ilkesi bizzat Cumhurbaşkanı tarafından ihlal edildiği için.
Mesele bu kadar basittir.
