HDP: Borç batağı büyüyor, pandemide 2 milyon 568 bin yeni borçlu eklendi

ARTI GERÇEK- Halkların Demokratik Partisi (HDP) Ekonomi Komisyonu, Türkiye’nin borçluluk durumuna ilişkin rapor hazırladı.

"Ekonomik adalet yoksa toplumsal barış imkânsızdır" diyen HDP ‘Borçsuz Yaşam Ekonomisi’ başlığıyla ekonomiye ilişkin verileri ve önerilerini paylaştı.

Coronavirus salgını ile birlikte ekonomideki düşüşün borçların geri ödenememesi riskini beraberinde getirdiğinin altının çizildiği raporda, Türkiye’nin, AKP iktidarının ekonomi politikaları sonucu temerrüde düşme riski yüksek olduğu kaydedildi.

Raporda, "2002 yılından bugüne bireysel kredi, KOBİ ve Kamu borçları inanılmaz derecede yükselen Türkiye’de borç ödenememesinin de içerisinde olduğu büyük risk alanları oluşmakta ve bu risk alanları ekonomik çöküşü ve sosyal buhranı çağırmaktadır" ifadelerine yer verilirken AKP’nin finans politik yaklaşımının borçlandırma ve bağımlı kılma üzerine kurulu olduğu kaydedildi.

PANDEMİDE BİREYSEL KREDİLER YÜZDE 35 ARTTI

Raporda bireysel kredi borçlarının artışına dikkat çekildi. Konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerinin 2002 yılında borç toplamının 6,6 milyar TL iken, 2019 Aralık itibariyle 618,5 milyar TL’ye çıktığı, pandemi ile birlikte 9 ayda yüzde 35 yükselerek 218 milyara çıktığı anlatıldı.

Bireysel kredilerin yüzde 46'sını ihtiyaç kredileri, yüzde 34'ünü konut kredileri, yüzde 16'sını kredi kartları ve yüzde 4'ünü taşıt kredileri oluştuyor.

40 MİLYON KİŞİ BANKALARA BORÇLU

Raporda yer alan bir diğer çarpıcı bilgi ise 2020 yılının Eylül ayına kadar olan zaman diliminde 739.756 kişi kredi borcunu ödeyememiş olması.

Bireysel kredi kullanımı ise son bir yılda 2,4 milyon kişi artmış. Rapora göre 33,9 milyon kişi bankalara borçlu
2020 yılı Ekim ayında 82 bin kişi ilk defa ihtiyaç kredisi, 19 bin kişi ilk defa konut kredisi kullanırken, kredi kartı kullanan kişi sayısı 277 bin oldu.

Raporda 26 milyon icra dosyasının olduğu hatırlatılırken, 2021’de bu sayının daha fazla olacağı öngörülebilir denildi.

"Gelir dağılımında adaletin bozulduğu ve son yıllarda gelir edinme kanallarının daraldığı bu süre zarfında, hane halkları için, borçlanma hanelerin içine konan bir ateşe dönüştü" ifadelerinin yer aldığı raporda borcun harcanabilir gelire oranının ve % 49,5 oranlarına yükseldiği aktarılırken hane halkı borçlarının bir önceki döneme göre bu yılın ilk çeyreğinde 44, ikinci çeyreğinde ise 77 milyar TL arttığı belirtildi.

‘2020 YILINDA 4 MİLYON 755 BİN KİŞİ İLK DEFA KREDİ İLE BORÇLANDI’

Raporda, "Pandemi nedeniyle yaşanan kredi patlaması borçlu sayısında mutlak bir artışla sonuçlandı. 2020 Ekim ayı verilerine göre son bir yıl içerisinde kredi borçlusu sayısı 2 milyon 568 bin kişi artarak 33,9 milyon kişiye yükseldi. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Bültenlerine göre sadece 2020 yılında 4 milyon 755 bin kişi "ilk defa" kredi ile borçlandı" denildi.

‘KOBİ’LERİN BORCU 245 MİLYAR DOLAR’

Türkiye’deki istihdamın yüzde 70 ile 75’inin KOBİ’ler tarafından oluşturulduğunun hatırlatıldığı raporda, "2018 Ağustos ayında yaşanan ‘döviz krizi’ hem döviz borcu yüksek olan firmaları hem de kredi kullanmak zorunda olan işletmeleri zor durumda bırakmıştı. 2020 Ağustos itibariyle reel sektörün 245 milyar Dolar yabancı para cinsinden borcu bulunmaktadır" bilgisi yer alırken son bir yılda yüzde 50 oranında arttığı ifade edildi.

Ticari Krediler, 2020 yılı Ekim ayı itibariyle yüzde 41 artarak 2 trilyon 978 milyar TL olmuştur. Bu süreçte ticari kredilerin toplam içeresindeki payı yüzde 78 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Borç batağının yarattığı tehlike tablosunu Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan bizatihi itiraf etmiştir. Elvan bankacılık sektöründe yakın izlemede 382 milyar TL, takipte 151 milyar TL kredi olduğunu açıklamış, felaket senaryosunun tam içerisinde olduğumuzu açıkça göstermiştir.

‘KAMU BORÇLARI: ÇÖKÜŞE DOĞRU’

HDP hazırladığı raporda kamu borçlarına da yer verdi. Raporda kamu borçlarının durumu, "Kamu brüt toplam borç stoku, 2019 yılının 4. çeyreği itibariyle 1 Trilyon 442 Milyar liraya ulaşmış durumdaydı. Bu borç 2020 yılında daha da artarak 1,9 Trilyon bandına yaklaştı. Yani Halka ilave vergi ve bütçe açıkları şeklinde yansıyan "Merkezi Yönetim Toplam Borç stoku" son 10 yılda yüzde 308 oranında arttı. AKP iktidara geldiğinde yani 2002 yılının 4. çeyreğinde bu tutar sadece 215 Milyar 300 Milyon liraydı. Yani 18 yılda yaklaşık 9 katlık bir artış yaşanmıştır" şeklinde anlatıldı.

BORCUN YARISI FAİZE

Raporda AKP’nin sık sık karşısında olduğunu belirttiği faizlere ilişkin verilerde paylaşıldı.

‘AKP, Halkı ve Kamuyu 'Faiz Lobisi'ne Çalıştırıyor’ başlığıyla verilen bilgilere göre:

2019 yılında toplamda 191 Milyar 810 Milyon lirayı aşkın bir borç ödemesi gerçekleşti. 94 Milyar 770 Milyon lirası faize verildi. 2020 yılında bütçeden ödenmesi planlanan faiz ise 140 milyar TL.2021 yılı bütçesinde ise artış sürerek 179,5 milyar TL faiz ödenmesi planlanıyor.

Faiz ödemelerinin toplumun tüm sosyal kesimlerine yansıtılacağının belirtildiği HDP raporunda, "Türkiye’de gerek vatandaşlar gerek haneler gerek KOBİ’ler gerekse de devletin büyük bir borç batağında olduğu net şekilde ortadadır. Bu bataktan çıkmanın yolu, demokrasi ittifakı ile eşitlikçi bir ekonomik düzen yaratmaktır" ifadeleri kullanıldı.

‘BORÇSUZ YAŞAM EKONOMİSİ’

"Borçsuz Yaşam Ekonomisi" önerisi sunan HDP bu kapsamda:

"Tüm vatandaşlarımızın 50.000 liraya kadar olan kredi kartı ve kredi borçlarının faizleri silinmeli, anaparaları faizsiz ve uzun vadeli olarak yeniden yapılandırılmalıdır. Böylece borç ve faiz yükü altında ezilen vatandaşlarımızın Borçsuz Yaşam’a geçebilmelerini,

Esnaflar ve vatandaşlar açısından kredi borçlanmalarında faizlerin silinmesi, borçların sıfır faizle yeniden düzenlemesi, geleceğin ipotek altına alınmaması için adım atmayı,

Bireysel kredi kartı borcu olanlardan temerrüde düşen ya da ödeyemeyenler için faizlerin silmeli, ana borcun uzun taksitli yeniden yapılandırarak tüm kredi kartı faizlerini düşürmeyi,

Borçlu yurttaş/esnaf/KOBİ’ler için karşılıksız olmak kaydıyla sabit giderleri destekleme teşviki düzenlemeyi, tüm siyasi partiler ve demokratik kamuoyuna öneriyoruz. Krizin yükünün emekçilere, esnafa, yoksula çıkarılmasına rıza göstermeyeceğiz.

HDP olarak "ekonomik adalet yoksa toplumsal barış imkânsızdır" diyerek "Borçsuz Yaşam Ekonomisi"ni halklarımızla birlikte hayata geçireceğiz" denildi.