Muharrem İnce adaylıktan çekildi, peki yurt dışında ona verilen oylar ne olacak?

Mühdan SAĞLAM

ANKARA - Seçime üç gün kala Memleket Partisi Lideri Muharrem İnce'nin cumhurbaşkanlığı seçiminden çekildiğini açıklamasıyla beraber, "İnce'ye verilen yurt dışı oyları ne olacak?", "14 Mayıs’ta gerçekleşecek seçimde pusulalar değişecek mi?' sorularının cevapları merak ediliyor.

‘İNCE’NİN YSK’YE DİLEKÇE VERMESİ GEREKİYOR’

Hukukçular ve CHP Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Temsilcisi Mehmet Hamdi Yakupoğlu ile HDP YSK Temsilcisi Mehmet Rüştü Tiryaki, ilk olarak çekilecek adayın dilekçe vermesinin zorunluluğunu hatırlattı.

Tiryaki, “Televizyondan ilan ederek adaylıktan çekilmenin resmi bir karşılığı yok. Şayet bir aday ben yarıştan çekiliyorum diyorsa, kendisinin veya YSK nezdinde temsilcisinin (avukatının) YSK’ye bir dilekçe vererek çekileceğini beyan etmesi gerekir. Bu yapılmazsa çekilme işlemi geçerli olmaz” dedi.

Hukukçu Tevfik Sönmez Küçük de Tiryaki ile aynı konuyu hatırlattı. Küçük, “Adaylıktan çekilmenin resmi bir işlem olması gerekiyor. Siz bunu televizyondan da telefondan da söyleyebilirsiniz. Ancak bu hukuk nezdinde de resmi nitelik taşımaz. Bu nedenle çekilen aday bir an önce YSK’ye dilekçe vermesi gerekiyor” uyarısında bulundu.

‘İNCE’NİN ADI PUSULADA YER ALACAK’

Seçmenlerin merak ettiği bir diğer konu İnce’nin adaylıktan çekilmesini duyurmasının ardından adının pusulalardan çıkarılıp çıkarılmayacağı.

İlgili yasaya bakıldığında süreç şöyle işliyor: Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu 9’uncu maddesi uyarınca Yüksek Seçim Kurulu, adaylar hakkında yaptığı inceleme sonucunda seçilme yeterliğini ve aday gösterilme şartlarını taşıyanları gösteren geçici aday listesini belirler. Geçici aday listesi ve itiraz süresi Resmî Gazetede yayımlanır.

Yüksek Seçim Kurulu tarafından hazırlanan seçim takvimine göre Cumhurbaşkanı geçici aday listesi 28 Mart 2023 tarihinde yayınlandı. Adaylara ilişkilin iki gün süreyle YSK’ye itiraz edilebiliyordu. Gelen itirazları YSK 30 Mart’a kadar karara bağladı.

Nihayetinde YSK 31 Mart 2023’te Cumhurbaşkanı kesin aday listesi Resmî Gazete'de yayımladı. İşte bu noktada Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’nun 12’inci maddesine göre süreç işleyecek. Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu Md. 12 uyarınca birinci oylamada, kesin aday listesinin Resmî Gazetede yayımından itibaren, oy verme günü saat 17.00’ye kadar listede meydana gelecek eksilmeler, değişikliği gerektirmez. Cumhurbaşkanları adayların adaylıktan çekilmesi için son tarih 30 Mart’tı. 31 Mart’tan 14 Mayıs 17.00’a kadar yani oy verme işlemi bitene kadar bir aday seçimden çekilse dahi pusulada adı yer almaya devam eder. Yani kanunun 12’nci maddesi uyarınca İnce Cumhurbaşkanlığı Adayları pusulasında yer alacak.

CHP YSK Temsilcisi Yakupoğlu ve HDP YSK Temsilcisi Tiryaki de kanunun ilgili maddesini gözeterek, pusulalar yenilenmeyeceğini söyledi.

‘OYLARI GEÇERLİ SAYILIR ANCAK MAZBATA ALAMAZ, İKİNCİ TURA KALAMAZ’

Peki yurt dışında oylamanın bittiği ve oy çuvallarının kargo uçaklarıyla Türkiye’ye geldiği dikkate alındığında; İnce'ye verilen oylar geçerli mi geçersiz mi sayılacak?

Hukukçular ve partilerin YSK temsilcileri, Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu’nun bu konuda eksik olduğunu ifade etti. Yani bir adayın çekilmesi ya da vefatı durumunda oyların ne olacağı sorusuna kanunda net bir yanıt verilmediği görülüyor. Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu yetersiz kaldığında ilk bakılan kaynak 2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanununu oluyor. İlgili kanunun 25’inci maddesine göre:

“Aday listelerinin kesinleştiği tarihten, oy verme günü saat 17.00’ye kadar ölüm veya istifa nedeniyle aday listelerinde meydana gelecek eksilmeler, listelerin tamamlanmasını gerektirmez. Ancak, aday listelerinde yukarıdaki nedenlerle boşalma olması halinde listedeki adaylar liste sırasına göre kaydırılmak suretiyle boşalan yerler doldurulur.” ifadesi yer alıyor.

Milletvekilliği seçiminde listenin bir alt sırasına geçiliyor. Peki cumhurbaşkanlığı seçiminde ne olacak?

CHP YSK Temsilcisi Yakupoğlu “Cumhurbaşkanlığı adaylığında listeyle girilmiyor, kimse yedeğiyle aday olmuyor. Adaylar tek yarışıyor. Nasıl ki çekilen adayın adı pusula da yer alıyorsa oyları da geçerli sayılacak. Yani İnce’ye verilen oylar geçerli olacak" değerlendirmesinde bulundu.

Benzer bir yorumu HDP YSK Temsilcisi Tiryaki de yaptı. Tiryaki, “İnce’nin oyları geçerlidir. Ancak burada şöyle bir ayrıntı var. Evet, İnce veya bir başkası, oylarını alacak. Yurt dışı oyları da geçerli. Ancak çekilen aday ilk turda oyların yüzde 50+1’ni alırsa yani cumhurbaşkanı seçilirse, mazbata alamaz. Benzer biçimde ilk turu ilk sırada bitirirse ikinci turda aday olamaz, seçim en çok oy alan ikinci ve üçüncü aday arasında olur” yorumunda bulundu.

Tiryaki’nin değerlendirmesiyle Yakupoğlu’nun yorumu paralellik taşıyor, Yakupoğlu da çekilen adayın ilk turda yüzde 50+1 oy alması durumunda cumhurbaşkanı olamayacağını, ikinci turda yarışamayacağını savundu.

Öte yandan İnce’nin oyları geçerli olmamalı diyen hukukçular da mevcut. Tevfik Sönmez Küçük, “İnce çekilme dilekçesini YSK’ye verdikten sonra yarıştan çekilmiş olur. Bu durumda hukuken adaylığı anlamını kaybeder. Oylarının, yurt dışı oyları da dahil olmak üzere geçersiz sayılması gerekir” görüşünde.

Ünlü isimlerden sosyal medyada Muharrem İnce paylaşımları: Bahar çok yakın

Erdoğan'dan Muharrem İnce'nin adaylıktan çekilmesi sonrası ilk yorum: Doğrusu üzüldüm

TİP'ten Erkan Baş ve Muharrem İnce açıklaması

Muharrem İnce'nin adaylıktan çekilmesinden sonra Memleket Partisi'nden ilk paylaşım

Demokrat Parti lideri Uysal'dan 'Muharrem İnce' yorumu: Olumlu karşılıyorum

Anket şirketleri Muharrem İnce'nin çekilmesini yorumladı

Özer Sencar açıkladı: Muharrem İnce çekilince seçmeni kime oy verecek?