Akhtamar'da 11'inci ayin yarın yapılacak

Şenol BALI

VAN - Van'ın Gevaş ilçesi Akhtamar Adası'ndaki Surp Haç Kilisesi'nde yarın yapılacak 11. ayinin hazırlıkları günler öncesinden başladı. Yurt içi ve yurt dışından konuklar Van'a gelmeye başladı. Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan'ın yöneteceği ayine çok sayıda din insanı katılacak. Saat 10.00'da başlayacak ayin öncesinde konuklar tekneklerle Akhtamar Adası'na götürülecek. ,

KİLİSE 10. YÜZYILDA YAPILDI

Akhtamar Adası'ndaki Surp Haç Kilisesi,Kudüs'ten 7. yüzyılda Van'a getirildiği rivayet edilen "Hakiki Haç"ın bir parçasını barındırmak için Vaspurakan Kralı 1. Gagik tarafından mimar Manuel'e 915- 921 yılları arasında yaptırıldı.

ERMENİ MİMARİSİNİN EN ÖNEMLİ ÖRNEKLERİNDEN

Adanın güney doğusuna kızıl andezit taşından inşa edilen kilise, Ortaçağ Ermeni mimarisinin en önemlilerinden biri kabul ediliyor. Kilisenin dış cephesi, bitki ve hayvan motifleriyle ve Kutsal Kitap'tan alınma sahnelerle süslü. Kilisenin kuzeydoğusundaki şapel 1296-1336 tarihlerinde, batısındaki cemaat evi (jamadun) 793 tarihinde, güneyindeki çan kulesi 18. yüzyıl sonlarında ilave edildi. Kuzeyindeki şapelin ise tarihi bilinmiyor.

1951'DE YIKILMASINI YAŞAR KEMAL ÖNLEDİ

Birçok Ermeni eseri gibi Akdamar'daki Surp Haç Kilisesi'nin de 1951'de hükümet emriyle yıkılmasına karar verildi. 25 Haziran 1951'de başlatılan yıkım çalışması, o dönemde genç bir gazeteci olan dünyaca ünlü yazar Yaşar Kemal'in çabalarıyla durduruldu.

2007'DE AÇILDI

Ermenistan ile ilişkilerin normalleştirilmesi sürecinde kilisede 2005'te restorasyon çalışması başlatıldı. Ermeniler için büyük önem taşıyan kilise 2007'de dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç, Türkiye Ermenileri Patriği Mesrob Mutafyan, Ermenistan Kültür Bakanı Yardımcısı Gagik Gürciyan ile 30 ülkenin büyükelçisi ve Ermeni cemaati temsilcilerinin katılımıyla açıldı.

95 YIL SONRA İLK AYİN

Surp Haç Kilisesi'nde 95 yıl sonra ilk ayin 19 Eylül 2010'da yapıldı. Yurt içi ve yurt dışından yüzlerce kişi ayin için Van'a geldi. Ayini dönemin Türkiye Ermenileri Patrikliği Genel Vekili Aram Ateşyan yönetti.

Akhtamar'da her yıl eylül ayının ikinci haftasında düzenlenen ayin 2015'te 'güvenlik' gerekçesiyle iptal edilirken, ayin koronavirüs pandemisi döneminde sınırlı sayıda kişinin katılımıyla yapıldı.

PROTOKOL ARTIK KATILMIYOR

Ayine, geçtiğimiz senelerde Kültür ve Turizm Bakanlığı ve kent protokolü de katılıyordu. Ancak geçtiğimiz yıl bakanlık yetkilileri ve Van Valisi protokolde yer almadı.

UNESCO GEÇİCİ MİRAS LİSTESİ'NDE

10. yüzyılda inşa edilen kilise Orta Çağ Ermeni mimarisinin en önemli örneklerinden biri. Surp Haç Kilisesi, 13 Nisan 2015'te UNESCO tarafından Dünya Geçici Miras Listesi’ne alındı.

AKHTAMAR EFSANESİ

Rivayete göre zamanında adada yaşayan Ermeni başkeşişin 'Tamara' adındaki kızı, bir genç çoban aşık olur. Çoban, Tamara'yı görebilmek için her gece adaya yüzer. Tamara da yönünü bulması için fenerle yardım eder. Bu durumu öğrenen başkeşiş fırtınalı bir gece elinde fenerle adanın kıyısına iner. Sürekli yer değiştirerek çobanın adaya ulaşmasını engeller. Yüzmekten yorulan genç, "Ah Tamara" diyerek gölün suları arasında kaybolur. O günden sonra ada, "Ah Tamara" ismiyle anılır.