Çatalağaç maden talanında mahkemeden fren: 'ÇED gerekli değil' kararı yargıdan döndü

Eda NARİN

Artı Gerçek - Giresun’un Doğankent ilçesi Çatalağaç köyünde Alagöz Holding'e bağlı Alagöz Maden'in Temmuz 2022'de başlattığı kurşun, çinko ve bakır arama çalışmalarının yarattığı tahribat henüz çözülmüş değil. Yolu çöken köyde hafriyat kamyonları hâlâ geçişini sürdürüyor.

Alagöz Maden'in arama çalışmaları öncesi alınan 'ÇED gerekli değildir' raporuna karşı açılan davada mahkeme, köy yolunun kullanılamaz hale gelmesi gerekçesiyle işlemin iptaline karar verdi.

'ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR' KARARININ İPTALİ İSTENDİ

Çatalağaçlılar köylerinde maden arama çalışmalarının yarattığı tahribata karşı hukuksal mücadelelerini sürdürüyor. Bu köylülerden biri de Çatalağaç Köyü Derneği Temsilcisi Soner Aydın. Çatalağaç'ta maden arama çalışmaları öncesi verilen "Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) gerekli değildir" kararını mahkemeye taşıyan Aydın, ÇED kararının iptalini istedi.

Dava dosyasında şu ifadelere yer verildi:

"400.000 ton üzerindeki kırma-eleme işlemlerinde Valiliklerin takdir yetkisi bulunmadığı ve bu işlemler için çevresel etki değerlendirmesinin yapılması gerektiği, olayda ise firmanın bir kısım üretimini kırma-elemeye tabi tutmadan doğrudan satışa arz edeceğinden bahisle çevresel etki değerlendirmesinden kaçınmaya çalıştığı, firmanın radikal boyutlarda kapasite artışına gittiği ve bu nedenle ÇED sürecinin işletilmesinin zorunluluk olduğu, firmanın yeni kurulmuş bir işletme olup madencilik alanında tecrübesinin bulunmadığı, proje tanıtım dosyasının eksik, hatalı ve yanıltıcı bilgilerle dolu olduğu, firmanın daha önceki faaliyetleri ve çevreye verdiği zararlar nedeniyle hakkında cezai işlemler tesis edildiği, tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenmektedir."

'EKSİK BIRAKILDI...'

Davaya konu olan delillerden sadece maden arama işlemleri nedeniyle köy yolunun kullanılamaz hale gelmesi hususunda davacı taraf haklı bulundu. Karara gerekçe olarak, proje sahasına ulaşım için kullanılan mevcut yoldaki ağır taşı yüzdesinin belirlenmediği, yollarda oluşabilecek olası zararın proje sahibi tarafından karşılanıp karşılanmayacağının eksik olduğu, nakliye yolu ile ilgili verilen taahhütlerin çeliştiği, Derindere köyünden geçtiği, trafik güvenliği açısından risk oluşturması, alternatif yol yapılmaması halinde trafik güvenliği açısından risk oluşacağının anlaşılması gösterildi.

Davada, mevcut işlemin iptaline karar verildi. Karar, Danıştay'a temyiz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle alındı.

'GEREKÇELİ KARAR ÇOK YETERSİZ'

Kararı Artı Gerçek'e değerlendiren Çatalağaç Köyü Derneği Temsilcisi Soner Aydın, olumlu sonuç elde ettiğimiz için mutlu oldukları fakat gerekçeli kararın çok yetersiz olduğuna dikkat çekti. Sadece yol alternatifi olmadığı için işlemin iptal edildiğini belirten Aydın, "Danıştay yolu açık olmak üzere verilmiş karardır, muhtemelen valilik tercihini bu yönde kullanacaktır" dedi. Derelerin hâlâ çamur aktığını hatırlatan Aydın, valiliğin vermiş olduğu sürenin bittiğini buna rağmen derelerin rehabilite edilmediğinin altını çizdi. Aydın, köy yolunun neredeyse kullanılamaz hale geldiğini ifade ederek, hafriyatı ormana döktükleri için ormanların tahrip edildiğini aktardı.

'FİRMA SAHİBİ AKP'DEN ADAY'

Aydın, köyün ana ulaşım yolunun tehlikeli hale geldiğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:

"Proje tanıtım dosyasında vermiş oldukları taahhütlerinin hiçbirini bu zamana kadar yerine getirmiş değiller. Neredeyse geleli 2 yıl olduğu halde bugüne kadar bir kere bile toplantı yapıp köylüye çalışmalar hakkında bilgi verilmedi. Çin'den bedavaya getirilen 1 milyon doz Sinovac aşısını devlete 12 milyon dolara satan Firma sahibi Cantürk Alagöz Iğdır AKP 1.sıra milletvekili adayıdır. Bundan sonraki sürecin nasıl gelişeceğini bizde merak ediyoruz. Köylülerin talebi ÇED sürecinin işletilerek çevreye zarar vermeden faaliyetinin devam etmesi, bugüne kadar verilen tahribatın ivedilikle rehabilite edilmesi ve bundan sonraki sürecin köylüyü de maden de çalışanları da bilgilendirerek şeffaf şekilde devam etmesi. Bu şekli ile faaliyet devam edecek mi? Mahkemenin bu kararın eksikliklerinin giderilmesi konusunda bir yaptırımı olacak mı?"

AKP'DEN IĞDIR ADAYI

Alagöz Holding bünyesinde bulunan Keymen İlaç'ın Çin’in bedava verdiği 1 milyon doz Sinovac aşısını devlete 12 milyon dolara fatura ettiği ortaya çıkmıştı. Faturaları CHP Ankara Milletvekili Murat Emir paylaşmıştı. Keymen İlaç'ın sahibi olan Cantürk Alagöz ise şu an AKP'den Iğdır 1.sıra milletvekili adayı.

İşte Çatalağaç'tan Artı Gerçek'e ulaşan son görüntüler:

NE OLMUŞTU?

Maden arama çalışmalarında kullanılan yüksek tonajlı iş makineleri nedeniyle köylülerin sıklıkla kullandığı yol çökmüştü. Öğrenciler okullarına giderken tehlikeli yollardan geçmek zorunda kalmıştı. Köyün deresi çamur akmaya başlayınca balık ölümleri gerçekleşmiş, hayvanlar çamur akan derelerden su içemez olmuştu. Giresun Valisi Enver Ünlü'nün ise muhtarlar toplantısında sarfettiği “Bu şirkete yardımcı olmamız gerekiyor” sözleri tepkilere neden olmuştu.

SÜRE DOLDU AMA SES SEDA YOK

Maden arama çalışmaları sonrası Giresun Valiliği ve Doğankent Kaymakamlığı, 5 Temmuz 2022'de yayımladığı açıklamayla köyde meydana gelen tahribatı doğrulamıştı. Valilik ve kaymakamlık açıklamasında Alagöz Maden'e alınacak önlemler ve yapılacak imalatlar hakkında uyarıda bulundu, para cezası kesti ve 'çevreye verilen olumsuzluğun giderilmesi için' süre vermişti. Fakat Alagöz Maden'e 5 Temmuz'da verilen sürenin 5 Kasım'da dolmasına rağmen ne Alagöz Maden harekete geçti ne de valilik ile kaymakamlıktan ses çıkmıştı.

Amasra'daki maden katliamı davasında ara karar açıklandı: Bir kişi tahliye edildi

HES kıskacındaki Siirt Zorava Çayı'nda bir hukuk zaferi daha