Cumhur İttifakı’nın 'Yeni anayasa' tavrı netleşiyor: İlk hamle 360 vekil
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, "Türkiye’nin yeni anayasaya ihtiyacı var" diyerek kamuoyuna duyurduğu anayasa ile ilgili Cumhur İttifakı’nın görüşleri netleşmeye başladı. AKP’nin MHP ile birlikte yapmak istediği, sonrasında da muhalefet partilerine sunacağı anayasa taslağında "cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile ilgili taviz verilmeyecek." Cumhurbaşkanı seçimlerinde ilk turda geçerli olan yüzde 50 artı 1 oy oranı geçerliliğini koruyacak.
İttifakın ilk hamlesi ise referandum için geçerli 360 milletvekili oyunu almak olacak. Ancak Meclis’te yeterli sayı bulunamazsa, 2023 seçimlerine mevcut anayasa ile gidilecek.
Selda Güneysu'nun Cumhuriyet'te yer alan haberine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeni anayasa açıklamasının ardından dün MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile görüştü. Yaklaşık 1 saat süren görüşmede, iki liderin 2023 seçimlerine kadar kamuoyuna açıklamayı planladığı yeni anayasa üzerinde görüştükleri ifade edilirken, Cumhuriyet’in edindiği bilgiye göre, iki lider de yeni anayasa çalışmalarında ilk hedef olarak "cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini" güçlendirecek adımlar atacak.
Buna göre, muhalefetin iktidardan beklediği "cumhurbaşkanının kararname yetkilerinde bir değişiklik öngörülmüyor." Muhalefet partilerinin "güçlendirilmiş parlamenter sistem" çıkışının önünü kapatacak hamlelerin de yeni anayasa taslağında yer alması bekleniyor.
Parlamenter sistemde, yasama organı, sözlü ve yazılı olmak üzere soru önergeleri, Meclis araştırması, Meclis soruşturması, "gensoru" gibi yollarla yürütmeyi dengeliyordu. Muhalefetin Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile birlikte "Meclis’in denge ve denetleme gücünün ortadan kaldırıldığı" eleştirilerini haklı bulmayan iktidar kanadı, "milletvekillerinin doğrudan yasa teklifi verme yetkisinin bulunduğuna" dikkat çekerek, bu konuda da geri adım atmayacak. Yeni sistemde cumhurbaşkanının doğrudan kararname yetkisi bulunuyor. Yeni anayasada da cumhurbaşkanının kararname yetkisi korunacak.
İktidar, böylece "muhalefetin güçlendirilmiş parlamenter sistemi yeniden gündeme getirmemesi için anayasa ile de adım atmış olacak." Kararnamelerin anayasaya aykırı olması durumunda yeni sistemle getirilen Anayasa Mahkemesi’ne dava açma yetkisi bulunuyor. Ancak bu yasaların "nasıl denetleneceğine" ilişkin anayasada mevcut hüküm bulunmuyor.
Anayasa değişikliği ile hükümet, bu duruma da "bir açıklık getirmek" istiyor. Erdoğan’ın dün bu nedenle Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan ile görüştüğü ve onun yeni anayasa ile ilgili görüşlerini aldığı ifade ediliyor.
50 ARTI 1 KORUNACAK
2017’deki anayasa referandumunda, cumhurbaşkanı seçilmek için 50 artı 1 şartı getirilmişti. Muhalefet cephesi, "iktidarın gücünü korumak için yeni anayasayı gündeme getirdiği ve 50 artı 1’de değişiklik yapmak istendiğini" açıklamıştı. Ancak edinilen bilgiye göre sistemde var olan 50 artı bir şartı korunacak. Seçmenin oyunun ancak yüzde 50 artı 1’ini alan adayın "tüm Türkiye’deki mutabakatı sağlaması açısından da önemli olduğu" ifade ediliyor.
ÖNCE 360’I ARAYACAKLAR
AKP, yeni anayasa çalışmalarını MHP ile birlikte yapacak. AKP ve MHP’nin hazırlayacağı anayasa taslağı ise muhalefet partilerine sunularak, muhalefet partilerinden "destek" istenecek.
İktidarın ilk hedefi ise parlamentoda anayasa değişikliğini referanduma götürmek için yeter sayı olan 360 milletvekilinin oyunu bulmak. Bu nedenle öncelikle iktidar kanadı, Meclis’te 10 bağımsız milletvekilini de kendi safına çekmeye çalışacak.
Bununla birlikte diğer partilerdeki milletvekillerinden de "yeni anayasa için ittifaka destek verecek milletvekillerinin bulunduğu" ifade ediliyor.
Eğer iktidar kanadı 360 yeter sayısını bulamazsa, 2023 seçimlerine de mevcut anayasa ile gidilecek. Bu durumda da Erdoğan’ın 2023 seçimlerindeki söylemini, "muhalefetin hayırcı bir tutum takınarak, yeni anayasayı kabul etmek istemediği ve yeni anayasa ile ilgili muhalefetin görüşlerinin samimi olmadığı" şeklindeki ifadelerin oluşturacağı belirtiliyor.
