İngiltere'nin mal varlıklarını dondurduğu üç Rus oligark kim?
İngiltere, Rusya'nın Ukrayna'nın doğusundaki iki ayrılıkçı cumhuriyetin bağımsızlığını tanımasına misilleme olarak beş Rus bankası ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yakınlığıyla tanınan üç milyardere yaptırım kararı aldı.
IS Bank, General Bank, Promsvyazbank ve Karadeniz Bankası İngiltere'nin yaptırım listesine girerken, Rus milyarderler Gennadi Timçenko, Boris Rotenberg ve Igor Rotenberg'in de ülkedeki mal varlıkları donduruldu.
Peki bu üç oligark kimdir?
GENNADI TİMÇENKO
Putin'e yakınlığıyla tanınan Timçenko, 'Rusya'daki en güçlü isimlerden biri' olarak anılıyor. Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre, 23.5 milyar sterlinlik servetiyle Rusya'daki altıncı en zengin kişi. Timçenko, doğalgaz şirketi Novatek ile petrokimya şirketi Sibur Holding'de hisse sahibi olmasının yanı sıra enerji, ulaştırma ve altyapı sektörlerinde yatırımları bulunan Volga Grup'un da kurucusu. Rusya'nın Kırım'ı ilhak ettiği 2014'ten bu yana ABD tarafından yaptırımlara tabi tutuluyor. STimçenko aynı zamanda, Rusya Ulusal Hokey Ligi'nin de başkanı. İngiltere'nin yaptırım kararında, Timçenko'nun kurucusu olduğu ve Bank Rossiya'nın ana hissedarlarından biri olan Gunvor şirketinin, Rusya'nın 2014'te Kırım'ı işgal etmesi sonrasında Ukrayna'nın istikrarsızlaştırılmasına yardım ettiği savunuldu.
BORIS ROTENBERG
Rotenberg ailesi Putin'e en yakın oligark gruplarından biri. Yaptırım listesine kardeşi Igor'la birlikte alınan 65 yaşındaki Boris Rotenberg, ailesiyle birlikte Rusya'daki en büyük gaz boru hatları ve elektrik enerjisi tedarik hatları inşaat şirketi olan SGM (StroyGazMontazh) grubu ile servetini elde etti. Forbes tarafından 2016 yılında yayımlanan "en zenginler" listesinde 1,07 milyar dolarlık servetiyle 69'uncu sırada yer aldı. Boris Rotenberg ve ortağı olduğu SGM, ülkedeki en büyük doğalgaz şirketi Gazprom'la yakın ilişkilerinin yanı sıra Soçi Kış Olimpiyatları için açılan 5 milyar avroluk 20 inşaat projesinin ihalesini de üstlendi. Ayrıca Formula 1 gibi uluslararası otomobil yarışlarının sponsorları arasında da yer alan aile, geçtiğimiz yıllarda Panama Belgeleri'nde de off-shore hesaplarıyla gündeme gelmişti.
IGOR ROTENBERG
Yaptırım listesine alınan Igor Rotenberg de SGM'nin ortakları arasında yer alıyor. 48 yaşındaki Rotenberg, 6 Nisan 2018'de ABD yaptırımları listesine alındı. Aynı zamanda NPV Mühendislik Grubu'nun sahibi olan Igor Rotenberg, 2000'li yıllarda devlet kademelerinde de görev aldı. Mülkiyet Bakanlığı'nda ve Rus Demiryolları'nda üst düzey görevler alan Rotenberg, 2011'de de Gazprom yöneticileri arasında yer aldı. Yaptırımların hedefinde yer alan şirket SGM ve ortakları, 2008'de Arkady Rotenberg tarafından Rus petrol ve gaz devi Gazprom'un kontrolündeki beş şirketi satın aldıktan sonra kuruldu. Petrol ve gaz taşıma sistemlerine altyapı sağlayan şirketin yıllık 276 milyar dolar geliriyle ülkenin en büyük şirketleri arasında kabul ediliyor. Rotenberg ailesi Ocak 2019'da Kırım Köprüsü'nü inşa eden yatırımcılar arasında da yer aldı.
İNGİLTERE RUS YATIRIMCILAR İÇİN NEDEN BU KADAR ÇEKİCİ?
Londra uzun yıllardır zengin Rusların yaşamak ve gayrimenkul almak için tercih ettikleri bir yer.
İngiltere, yakın zamana kadar 2 milyon sterlinden fazla yatırım yapabilecek yabancı kişilere daimi oturum hakkı sunan vize veriyordu.
İçişleri Bakanlığı 2008'den bu yana 2 bin 581 Rus vatandaşına yatırımcı vizesi verdi.
Bu vize son zamanlarda İngiltere'nin Rusya ile bağları konusundaki endişelerden dolayı ve kara para ve dolandırıcılığa karşı alınacak sıkı önlemlerin başlangıcı olarak yürürlükten kaldırıldı.
Rus şirketler aynı zamanda Londra Borsası'nda hisse satışlarında büyük meblağlar toplayabiliyor.
2018 yılına kadar Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ortağı Oleg Deripaska tarafından yönetilen En+ Group adlı enerji şirketi bunlardan bir tanesi.
2018'de İngiltere Avam Kamarası'nın yazdığı bir rapor, hükümetin "Yaptırım rejimlerinde En+ gibi şirketlerin Londra Borsası'nda kolayca kar edebilmesini sağlayan açıkları kapatmasını" talep etti.
Aynı yıl İngiltere hükümeti gayrimenkule el koymanın önünü açacak yeni bir düzenleme getirdi.
Bu düzenleme, gayrimenkul satışları sırasında satın alan kişinin parayı nereden aldığını ispat etmesini gerektiriyor.
Ancak bu yeni uygulama bugüne kadar sadece dört defa kullanıldı ve yalnızca bir satış iptal edildi.
Hükümetin bir başka düzenlemesi ise banka hesaplarında veya yapı kooperatiflerinde bulunan fonların herhangi bir suç ile ilişkilendirilmesi durumunda dondurulmasına izin veriyor.
İngiltere hükümeti, 2016 yılında kara para aklamanın önüne geçmek için İngiltere'de kayıtlı gayrimenkul için intifa hakkına sahip kişilerin kapsamlı listesini oluşturacağını duyurmuştu.
Bu plan, 2019'da tekrar gündeme geldi ancak henüz yasalaşmadı.
İngiltere, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi durumunda var olan yaptırımların genişletileceğini açıkladı.
İngiltere Dışişleri Bakanlığı, uygulanacak yaptırımlar arasında Kremlin ile bağlantılı yatırımcıların varlıklarını dondurulması, İngiltere'ye seyahatlerinin kısıtlanması ve İngiltere'de işbirliklerinin engellenmesi olabileceğini duyurdu.
