Eğilmez: Piyasalara savaş korkusu egemen
EKONOMİ - Eski Hazine Müsteşarı Mahfi Eğilmez, TL’de son dönemde yaşanan değer kaybının nedenlerini yazdı. Eğilmez’in mahfiegilmez.com’da yayınlandığı "TL'deki Hızlı Değer Kaybının Nedeni" başlıklı yazısındaki değerlendirmeleri şöyle:
"Türk Lirasının değer kaybının siyasal istikrarsızlıktan, jeopolitik nedenlere, ekonomi politikasını oluşturan alt politika çelişkilerinden dış dünyada oluşan gelişmelere kadar birçok nedeni var. Zaman içinde bu nedenlerden bazısı öne çıkıyor bazısı geride kalıyor. Bugünlerde yaşanan hızlı değer kaybının temel nedeni dış politika tutarsızlığı.
TÜRKİYE TAM ANLAMIYLA İKİ ARADA BİR DEREDE
Türkiye, son dönemde Suriye’de izlediği dış politika yaklaşımında önceki durumuyla ciddi çelişkiler içine düşmüş bulunuyor ve o nedenle bocalayıp duruyor. Suriye meselesinde iki cephe oluşmuş durumda. Bir tarafta ABD, İngiltere, Fransa, İsrail ve Suudi Arabistan ve onlara destek veren Avrupa Birliği var. Diğer tarafta Rusya, İran ve Suriye var. Çin, bu konuda taraf değil. Türkiye, NATO üyesi olmasına karşılık Rusya ve İran ile bir arada görünüyor, üçlü toplantılar düzenliyor. Buna karşılık tıpkı ABD gibi Esad’ın karşısında yer alıyor. Oysa Rusya ve İran Esad’ı destekliyor. Rus Dışişleri Bakanı Türkiye’nin Afrin’i Esad güçlerine devretmesi gerektiğini söylüyor. Türkiye, tam anlamıyla iki arada bir derede bulunuyor.
Böyle olunca Rusya ve İran ile birlikte parası en çok değer kaybeden ülkeler arasında yer alıyor.
Türkiye’nin uyguladığı ekonomi politikası zaten çelişkiler, tutarsızlıklar içinde görünüyor. Mevcut söyleme göre Türkiye ‘sıkı para politikası ve genişletici maliye politikası’ izliyor. Sıkı para politikası söylemini nereden anlıyoruz? Bir kere Merkez Bankası ve hükümetin ortak enflasyon hedefi yüzde 5. Sonra Merkez Bankası bu hedefe varmak için enflasyon hedeflemesi uyguluyor. Bunlar bize sıkı para politikası söyleminin geçerliliğini gösteriyor.
Genişletici maliye politikası söylemini nereden anlıyoruz? Böyle bir söylem yok aslında ama alınan önlemler bize yüksek oranlı bir büyümenin sağlanabilmesi için vergilerin hafifletildiği, harcamaların artırıldığı, istihdamın teşvik edildiği yani kısacası maliye politikasının gevşetildiği bir görünüm sunuyor. Bu durumda söylemler bize sıkı para politikasına karşılık genişletici maliye politikası uygulandığını gösteriyor. Eğer böyleyse o zaman politikalar arasında bir tutarsızlık, hatta bir çelişki var demektir. Çünkü ekonomi politikasının bu iki farklı alt politikası birbiriyle farklı yollarda ilerliyor, para politikası enflasyonu önlemek için sıkı tutulurken, maliye politikası enflasyonu bir kenara bırakmış büyüme oranını yükseltmeye çalışıyor.
PARA POLİTİKASI SIKI DEĞİL
Bu söylemlere karşılık gerçek durum daha farklı bir görünüm sergiliyor. Merkez Bankası’nın aksine söylemlerine karşılık para politikası sıkı değil. Bunu nereden anlıyoruz? İlk olarak yüzde 5’lik hedefe karşılık yıllardır hedefin çok üzerinde yüksek enflasyon oranları gerçekleşmesi söz konusu oluyor. Öte yandan piyasada gösterge faizin yüzde 15’e gelip dayandığı yerde Merkez Bankası geç likidite penceresi imkânının arkasına saklanarak zor bela yüzde 12,75 oranında faiz uygulayabiliyor. Bir de bunların yanında hükümetin faiz artırımı yapılmasını önleyen yaklaşımları, hatta talimatları var. Bunların sonucunda Merkez Bankası aslında söylemlerinin tersine ister istemez genişletici maliye politikasıyla uyumlu (İngilizcesi accomodative) bir para politikası uyguluyor.
Bu çelişkiler içinde bocalayan ekonomi politikasına bir de dış politika çelişkisi eklenince Türk Lirasının değer kaybetmemesi mucize olurdu. Böyle bir durumda faiz artırmanın ya da başka bir politika önlemi almanın da yararı olmaz. Esasen önlemi piyasa alıyor: Gösterge faiz yüzde 14,55’e tırmanmış bulunuyor.
Mahfi Eğilmez, kurda yaşananlarla ilgili Twitter hesabından da değerlendirmelerde bulundu. Eğilmez’in bugün yaptığı paylaşımlar şöyle:
Piyasalarda Durum: Dolar Endeksi düşüyor. Türkiye 2 yıllık gösterge faizi hariç tahvil faizleri düşüyor. Borsalar düşüyor. Emtialar yükseliyor. Piyasalara tipik bir savaş korkusu egemen. pic.twitter.com/nyyVKVjsMc
— Mahfi Eğilmez (@mahfiegilmez) 11 Nisan 2018
Dolar Endeksi düştüğü halde gelişen ülke paraları Dolara karşı değer kaybediyor. En büyük kayıp Rus Rublesinde. Onu TL izliyor. İran, Riali sabitlediği için kayıp anlaşılamıyor. pic.twitter.com/KXe8dXCEVp
— Mahfi Eğilmez (@mahfiegilmez) 11 Nisan 2018
