Piyasaların tansiyonu yüksek: Dolar tekrar 14'ün üzerinde, altın ve petrolde sert artış var
+GERÇEK - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in aralarında nükleer silahların da olduğu caydırıcı güçlerin hazırlanmasına yönelik emir vermesi ve Batılı ülkelerin swift ağından Rusya'nın çıkarılmasına yönelik adımları küresel piyasalarda risk iştahının düşmesine neden oldu.
Dolar/TL, Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılacağına dair haberler sonrasında yeniden 14 seviyesinin üzerine çıktı. Küresel piyasalarda doların kuvvetlenmesi de dolar kurundaki yükselişte etkili oldu. Dolar/TL geçen hafta 13,78 seviyesine kadar geriledikten sonra yeni haftaya yüzde 2’den fazla yükselerek 14,10 civarında başladı.
Doların en çok işlem gördüğü para birimlerine karşı peformansını ölçen Bloomberg Dolat Spot Endeksi de pazartesi günü yüzde 0,6 yükseliş kaydetti.
Türkiye’nin kredi temerrüt risk primi (CDS) 581 baz puan seviyesinde bulunurken 2 yıllık tahvil faizi yüzde 22,87 civarında seyrediyor. Türk lirası Londra gecelik faizi ise yüzde 152 civarında bulunuyor.
BIST 50 endeksinde yer alan paylara 24 ve 25 Şubat tarihinde uygulanan açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralının bugünkü seansta da uygulanmasına karar verildi.
Buna göre, açığa satış işlemi yapılabilen paylarda açığa satış işlemi, açığa satışa konu olacak sermaye piyasası aracının en son gerçekleşen işlem fiyatından daha yüksek bir fiyat üzerinden gerçekleştirilebilecek.
Dolar, yeni haftaya girilirken neredeyse tüm para birimlerine karşı değer kazanırken euroya karşı yüzde 1 yukarıda.
Güvenli liman arayışı ABD tahvillerinde de ralliye yol açıyor. 10 yıllık ABD tahvilinin getirisi yedi baz puan düşerek yüzde 1,90’a indi.
Altın yüzde 1,1 yükselişle ons başına 1.900 doları aştı. Petrol fiyatları ise yüzde 5 civarı yükseliyor.
Amerikan ham petrol aktif kontratı 96,5 dolar, Brent aktif kontratı ise 102,3 dolardan alıcı buluyor.
Hisse senetleri vadelileri ise sert açılışlara işaret ediyor. Euro Stoxx 50 vadelileri yüzde 3,8 ekside. ABD vadeli endekslerinden S&P 500 yüzde 2,6, Nasdaq 100 ise yüzde 2,8 değer kaybediyor.
Asya Pasifik’te kayıplara Hong Kong öncülük ediyor, Hang Seng yüzde 1,4 aşağıda.
PUTİN'DEN NÜKLEER TEHDİT, BATIDAN SERT YAPTIRIMLAR
Rusya’nın başkent Kiev dahil Ukrayna’ya geniş çaplı saldırıda bulunması batı ülkelerini Rusya Merkez Bankası ile işlem yasağı ve SWIFT sisteminden çıkarılmanın da dahil olduğu sert ekonomik yaptırımlara yönlendirirken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de yaptırımlara nükleer caydırıcı güçlerini alarm durumuna geçirerek karşılık verdi.
Hafta sonu alınan karara göre Batılı devletler bir dizi Rus bankasını, bankalar arasında trilyonlarca dolarlık işlemin gerçekleştirilmesinde kullanılan swift mesajlaşma sisteminden çıkarılması konusunda anlaştı. Karar sonrası Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları Rusya Merkez Bankası ile tüm işlemlerin yasaklanmasında anlaşıldığını duyurdu.
Avrupa Birliği ayrıca tüm hava sahasının Rus uçaklara kapatıldığını açıkladı ve Ukrayna’ya 450 milyon euroluk askeri yardım sağlamayı taahhüt etti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bu gelişmelerin gölgesinde ülkesinin nükleer caydırıcı güçlerini yüksek alarma geçirme emri verdi.
Pentagon ise bu hamleyi "hesap hatası riskini yükselten gerginliği artırıcı bir adım" olarak yorumladı. Rus ve Ukraynalı yetkililer Belarus-Ukrayna sınırında görüşmeyi kabul etti. Ancak Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy görüşmelerden sonuç almayı beklemiyor.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, tarihi bir politika değişikliğine giderek savunma harcamalarını GSYH’nin yüzde 2’sine çekme ve 100 milyar euroluk savunma fonu kurma kararı aldığını açıkladı.
Şirketler cephesinde ise BP, Rus petrol şirekti Rosneft ile ortaklıktan çekilerek 25 milyar dolarlık zararı bilançosuna yazacağını bildirdi.
RUBLE OFFSHORE İŞLEMLERDE ÇAKILDI
Hafta sonu Batılı ülkelerin Rusya'yı SWIFT sisteminden çıkarma kararı alması ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in nükleer silahları da kapsayan caydırıcı güçlerin hazır olması yönündeki çağrısını takiben Rus rublesi offshore işlemlerde yüzde 29 geriledi.
Bloomberg'in verilerine göre Rus rublesi dolar karşısında 117.81 seviyesini test etti. Moskova Borsası yabancı para cinsi repo piyasasının askıya alınacağını duyurdu. Borsada döviz ve para piyasası işlemleri olağan başlangıç saatinden 3 saat geç açılacak.
Bunun yanında Rusya Merkez Bankası, aracı kurumlara yabancı tüzel kişilerin ve bireylerin Rus menkul kıymetlerini satmasına engel getirmeleri talimatı verdiğini açıkladı.
ALTIN FİYATLARINDA RUSYA ENDİŞESİ BÜYÜYOR
Altın fiyatları geçen haftanın son gününü düşüşle kapattıktan sonra yeni haftaya yüzde 1’den fazla yükselişle başladı. Gram altın da küresel altın fiyatları ve dolar kurundaki yükselişle yeniden 850 TL üzerini gördü.
Hafta sonu gelen yaptırım kararları ve Rusya Devlet Başkanı Putin'in Rus caydırıcı güçlerinin özel savaş görevi durumuna geçirilmesini emretmesinin ardından offshore piyasadaki işlemlerde ruble sert düştü. Rusya yaptırımlarının küresel piyasalarda yarattığı tedirginlikle beraber yatırımcılar yeniden güvenli limanlara yöneldi.
Goldman Sachs Rusya’nın ana üreticisi olduğu emtiaların ralli yapacağını düşündüğünü söyledi. Rusya alüminyum, nikel, paladyum, petrol ve doğalgaz gibi ürünlerin ana üreticisi konumunda bulunuyor.
ONS ALTIN FİYATI
Ons altın geçen hafta küresel piyasalarda yatırımcıların güvenli limanlara yönelmesiyle 1.973 dolara kadar tırmanmıştı. Jeopolitik risklerin hafiflemesiyle cuma gününü 1.888 dolardan kapatan değerli metal, yeni haftaya yüzde 1’den fazla yükselişle 1.908 dolar civarında başladı.
GRAM ALTIN FİYATI
Gram altın, küresel altın fiyatları ve dolar kurunda yaşanan yükselişle geçen hafta 920 TL’ye kadar tırmanmıştı. Cuma günü 836 TL’ye kadar düşen gram altın, yeni haftaya dolar kuru ve küresel altın fiyatlarındaki yükselişi takip ederek 864 TL seviyesinde başladı.
PETROL FİYATLARINDA SERT ARTIŞ
NATO ülkeleri ile Rusy arasındaki Ukrayna krizinin hafta sonu karşılıklı adımlarla büyümesi üzerine petrol fiyatlarında çok sert artış oldu. Geçen haftayı 97 dolar seviyelerinde kapatan Brent tipi ham petrolün varil fiyatı, bu sabah 105 dolara kadar yükseldi. Batı Teksas tipi ham petrol de 99 doları gördü.
Petrol, geçen hafta da 105 dolara kadar yükselmişti. Bu seviye, 2014 sonrasındaki yaklaşık 7,5 yıllık dönemin zirvesi. Batı Teksas petrolünde de geçen hafta 100 dolar seviyesi görülmüştü.
ABD ve AB'nin geçen hafta açıkladığı ilk yaptırım paketlerinde petrol ve doğalgaz ticaretinin muaf tutulması ve Rusya'nın Swift sisteminden atılmaması üzerine petrol fiyatları 105 dolardan 97 dolara kadar gerilemişti.
Dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi olan Rusya, küresel petrol arzının da yüzde10'unu sağlıyor. Uzmanlar, Rusya'nın petrol ihracatının engellenmesinin, petrol piyasalarında büyük şoka neden olacağı ve dünya genelinde zaten yüksek olan enflasyonu kontrolden çıkaracağı uyarısında bulunuyor.
ARZ ŞOKU KORKUSU BÜYÜYOR
ANZ emtia stratejisti Daniel Hynes, "ABD ve Avrupa'nın bazı Ruz bankalarını Swift sisteminden atması, yakın dönemde petrolde arz sorunu olabileceği korkusunu artırdı" dedi.
Petrol piyasasının zaten sıkı olduğuna, OPEC+ ülkelerinin vaat ettikleri üretim artışı hedeflerine ulaşmakta zorluk çektiklerine işaret eden Hynes, "arz riski en yüksek seviyede" dedi.
Bir başka petrol analisti Stephen Brennock, "Başkan Putin’in Rus nükleer kuvvetlerini yüksek alarma geçirme kararı, petrol fiyatları için destekleyici olabilecek açık ve endişe verici bir tırmanış" dedi.
Suudi Arabistan ve Rusya'nın başını çektiği OPEC+ ülkeleri, 2 Mart'ta toplanacaklar. Toplantıda, nisan ayı için de günlük petrol üretiminin 400 bin varil artırılması kararının çıkması bekleniyordu ancak son gelişmeler sonrasında toplantıdan nasıl bir karar çıkacağı merak ediliyor.
AKARYAKIT FİYATLARI ARTMIŞTI
Geçen hafta artan petrol fiyatları ve dolar/TL’deki artış, akaryakıt fiyatlarına büyük zam olarak yansımıştı. Cuma gecesi, benzine 1,61 TL, motorine 1,51 TL zam yapılmıştı.
Cuma günü petrol fiyatları ve dolar/TL’deki geri çekiliş nedeniyle 28 Şubat gecesi (bu gece) için indirim beklentisi oluşmuştu. Ancak petrol fiyatları ve dolar/TL’de tekrar yükseliş yaşandı.
