Erdoğan'ın döviz garantili mevduat planını uluslararası medya nasıl gördü?

ARTI GERÇEK - Türk Lirası'ndaki değer kaybının tarihi yüksek seviyeye ulaşmasının ardından dün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın TL mevduatlarına döviz kurlarındaki yükselişe endeksli getiriye ilişkin açıklaması sonrası TL, dolar ve euro karşısında sert yükseldi.

Döviz garantili mevduat planı ve TL’deki sert hareket uluslararası finans basınının da gündemine girdi.

YENİ POLİTİKALARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ BELİRSİZ

ABD merkezli Bloomberg haberinde, "Hükümetin yeni önlemleri, yatırımcıların dolar talebini azaltmayı ve ülkenin para birimi için üç aylık kargaşaya son vermeyi amaçlıyor. Ancak yerel yatırımcıların nasıl tepki vereceği ve yeni politikaların sürdürülebilir olup olmadığı henüz belli değil" ifadelerine yer verdi.

Bloomberg verilerine göre, dün gece yaşanan hareket 1983’ten bu yana Türk Lirası'nda kaydedilen en büyük ralli.

Konu ile ilgili Bloomberg’e konuşan Bank of Singapore yöneticisi Todd Schubert, "Program TL mevduat sahiplerinin güvenini bir miktar geri kazanabilirse, şimdilik lira için en kötünün bittiğinin sinyalini verebilir" dedi. Schubert, "Günün sonunda, faiz oranları enflasyona karşı güvenilir bir çıpa sağlayana kadar lira oynak ve aşağı yönlü baskıya maruz kalma eğiliminde olacak" diye konuştu.

Türkiye’nin kredi risk primlerinin hâlâ çok yüksek olduğunu hatırlatılan yazıda, yatırımcıların ülkenin borç geri ödeme kabiliyeti konusunda endişeleri olduğunu belirtti.

JAPONYA’DA TÜRK LİRASI'NA YOĞUN İLGİ

Bloomberg, sabah saatlerinde yayımlanan bir başka haberinde ise dün gece saatlerinde Japonya’da Türk Lirası'na yoğun ilginin olduğunu aktardı. Haberde yüksek getirili ancak riskli gelişen para birimlerine yönelik iştahlarıyla bilinen yatırımcıların TL’de günlük pozisyon aldığı belirtildi.

Liradaki aşırı oynaklık nedeniyle uzun vadeli pozisyonların çok azaldığı aktarılan haberde risk iştahı yüksek kısa vadeli oyuncuların TL’de alım yaptığı ifade edildi.

Tokyo merkezli Gaitame.com Araştırma Enstitüsü Genel Müdürü Takuya Kanda, "Liradaki hareketlerin çok aşırı olduğu göz önüne alındığında, Japon yatırımcılar saf bir yatırım olarak ondan uzaklaştı ve piyasada sadece kısa vadeli oyuncular kaldı" dedi.

FT: TEMERRÜDE KARŞI KORUNMANIN MALİYETİ ARTTI

İngiliz iş dünyası gazetesi Financial Times (FT) ise "Erdoğan faiz indirimlerinde ‘geri dönülmez’ sözü verirken Türk lirası dönüyor" başlıklı makalesinde, "TL’deki oynaklığın finansal sistemin sağlığı üzerindeki etkilerine ilişkin artan endişenin bir işareti olarak, temerrüde karşı korunmanın maliyeti keskin bir şekilde arttı" dedi.

Haberde "Erdoğan, artan enflasyona rağmen son dört ayda dört faiz indiriminde ısrar ederek 83 milyonluk ülkesini para krizine soktu" ifadelerine yer verilen yazıda, "Ekonomistler, büyük ölçüde dış finansmana bağımlı bir ülkede kontrolden çıkmış enflasyon ve tehlikeli finansal istikrarsızlık yaratacağı konusunda uyarıyorlar" denildi.

Ülkenin risk priminin yükseldiğini hatırlatan FT, "Ülkenin borcunun temerrüde düşmesine karşı koruma maliyeti de keskin bir şekilde yükseldi" dedi.

REUTERS: TÜRK LİRASI GERİ DÖNDÜ

Reuters ise "Erdoğan’ın anti-dolarizasyon planının ardından Türk Lirası geri döndü" başlığını attı.

Haberde, "Analistler, bugünün keskin kazanımlarından sonra bile, liranın bu yıl dolar karşısında değerinin yaklaşık yarısını kaybettiğini ve büyük ölçüde zarar gören güvenilirlik nedeniyle gelişen Türkiye’nin piyasa ekonomileri arasında açık ara en kötü performans gösteren olduğunu söylüyor" ifadelerine yer verildi.

FX ticareti şirketi Tempus’da işlem ve ticaretten sorumlu başkan yardımcısı John Doyle, "Bugünkü hareket, yalnızca Türk hükümetinin kurdaki dalgalanmalara karşı koruma sağlayacağına ilişkin açıklamasına dayanıyor" dedi. Doyle, "En önemli parça, liranın bankaların vaat ettiği faiz oranlarını aşması durumunda hükümetin lira mevduatlarındaki zararı telafi edeceğini söylemesidir. Ancak hükümet bu planı tam olarak nasıl uygulayacağını söylemedi" yorumunda bulundu

Konu ile ilgili Reuters’a konuşan Monex Europe FX Piyasa Analisti Ima Sammani, "Erdoğan’ın açıkladığı tedbirler rekor düşüşlere ve kesintisiz kırılmalara son verecek, ancak liranın geçen yıl görülen seviyelerde işlem görmesi için merkez bankasından daha fazla desteğe ihtiyaç var" dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün akşam saatlerinde kurdaki dalgalanmayı durdurarak nispi bir istikrarı sağlamak için yeni araçların devreye alınacağını açıkladı. Yeni araçlarla dövizin muhtemel getirisine Türk Lirası varlıklarda kalarak ulaşılabilmesi sağlanacak.

Erdoğan, yeni düzenlemeleri ve ekonomik tedbirleri şöyle anlattı:

1- TL MEVDUATINA KUR FARKI: İnsanlarımız, bankadaki Türk Lirası varlığının mevduat kazancı kur artışından yüksekse bu getiriyi elde edecek ama kur getirisi mevduat kazancının üstünde kalırsa aradaki fark doğrudan vatandaşımıza ödenecek. Üstelik bu kazanç stopaj vergisinden de muaf tutulacak. Ayrıca TL varlıklarının yeni bir döviz talebi oluşturmayacak şekilde değerlendirilmesini temin edecek araçları devreye alacağız. Dolayısıyla bundan sonra hiçbir vatandaşımızın 'Kur daha yüksek olacak' diye mevduatını Türk Lirası'ndan dövize geçirmesine ihtiyaç kalmayacak.

2- İHRACATÇILAR İLERİ VADELİ KUR RAKAMI ALACAK: Bir müjdemiz de ihracatçılarımıza var. Döviz kurundaki dalgalanma sebebiyle fiyat vermekte zorlanan ihracatçı firmalarımıza doğrudan Merkez Bankası aracılığıyla ileri vadeli kur rakamı verilecek. Bu işlem sonunda ortaya çıkabilecek kur farkı ise TL olarak ihracatçı firmamıza ödenecek.

3- BES'TE DEVLET KATKISI YÜZDE 30'A ÇIKACAK: Fon büyüklüğü 250 milyar liraya ulaşan bireysel emeklilik sistemimizin cazibesini artırmak için devlet katkısı oranını yüzde 5 daha artırarak yüzde 30'a çıkartıyoruz.

4- İÇ BORÇLANMA SENETLERİNDE SIFIR STOPAJ: Devlet iç borçlanma senetlerine talebi artırmak için buradaki stopajı yüzde sıfıra indiriyoruz.

5- İHRACAT VE SANAYİ İÇİN KURUMLAR VERGİSİNDE BİR PUANLIK İNDİRİM: Kurum kazançları üzerindeki vergi yükünü azaltarak uluslararası rekabeti desteklemek ve yatırımı teşvik etmek amacıyla ihracat ve sanayi şirketleri için kurumlar vergisinde bir puanlık indirim planlıyoruz.

6- KDV'DE YENİ DÜZENLEME: Katma Değer Vergisi'ni etkinliği, adaleti ve basitleştirmeyi sağlamak amacıyla yeniden düzenliyoruz.

7- TEMETTÜ ÖDEMELERİNDE STOPAJ YÜZDE 10'A İNECEK: Kar payı üzerinden yapılan vergilendirme ve bu gelirin beyanı yatırımcılar açısından caydırıcı bir mahiyet arz eder hale gelmiştir. Bu sıkıntıyı ortadan kaldırmak için şirketler tarafından yapılacak temettü ödemeleri üzerindeki stopajı yüzde 10'a indiriyoruz.

8- KAMU BORÇLANMA SENEDİ ÇIKARILACAK: KİT'lerden elde edilen ve bütçeye aktarılan gelir paylarına endeksli kamu borçlanma senetleri çıkartılarak yatırımcıların Türk Lirası bazlı varlıklara yönelimi teşvik edilecektir.

9- YASTIK ALTINDAKİ ALTINLAR EKONOMİYE KAZANDIRILACAK: Ülkemizde yastık altında 280 milyar dolar değere sahip 5 bin ton altın bulunduğu bilinmektedir. Bu altınların finansal sisteme dahil edilerek ekonomiye kazandırılması için piyasa paydaşlarıyla birlikte yeni araçlar geliştirilecektir.

10- KAMU BANKASI KREDİLERİ ÖNCELİKLİ SEKTÖRLERDE KULLANDIRILACAK: Kamu bankalarının toplam kredilerinin belli bir oranını şeffaf şekilde her yıl ilan edilecek öncelikli sektörlere kullandırmasını sağlayacak bir yapı kurulacaktır. Kredi garanti fonu desteğiyle uzun vadeli istihdamı koruma ve geliştirme öncelikli işletme kredileri verilecektir.