Mahfi Eğilmez: İki ayda yurtdışında nasıl çıktığı belli olmayan 6,9 milyar dolar var
Artı Gerçek - İktisatçı Mahfi Eğilmez, Türkiye'de ödemeler dengesini mercek altına aldığı yazısında, 2024’ün ilk iki ayında "yurtdışına nereden ve nasıl çıktığı saptanamayan 6,9 milyar dolar tutarında çıkış olduğunu" yazdı. Eğilmez, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verileri üzerinden yaptığı analizde, cari açıktaki gerilemenin olumlu bir gelişme olduğunu, bununla birlikte doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının da gerilediğini belirtti.
Eğilmez buna karşılık, 2024'ün ilk iki ayında cari açıkta görülen gerilemenin "büyümenin de gerilemesinin bir ön sinyali" olduğunu yazdı; üretimde de düşüş uyarısı yaptı. Eğilmez, "Üretim yapabilmek için önemli ölçüde girdi ithalatı yapmak durumunda olan Türkiye’nin ithalatındaki gerileme üretimde başlayan düşüşün de göstergesi olarak alınabilir" dedi.
Şahsi blogunda kaleme aldığı "Ödemeler Dengesi Ne Durumda?" başlıklı yazısında Eğilmez, TCMB verilerini tabloya dökerek Türkiye'nin dolar bazındaki cari işlemler dengesini mercek altına aldı.
Eğilmez, şu bilgileri verdi:
'CARİ AÇIK CİDDİ BİR DÜŞÜŞ İÇİNE GİRDİ'
"Eldeki son veri Şubat 2024 ayına ait veriler. Buna göre 12 aylık cari açık 31,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bir başka ifadeyle Türkiye’de yerleşik kişilerin yabancı ülkelerde yerleşik kişilerle yaptıkları alış verişler, hizmet alım ve sunumları sonucunda Türkiye 12 aylık dönemde 31, 8 milyar dolar açık vermiştir. 2023 yılı Şubat ayında 12 aylık cari açık 56,4 milyar dolardı. Buna göre Türkiye’nin cari açığının ciddi bir düşüş içine girdiğini söyleyebiliriz."
'ALTIN İTHALATINA GETİRİLEN KISITLAMA ETKİLİ'
"Tabloya göre cari açık geçen yılın ilk iki aylık döneminin cari açığının yüzde 30’u düzeyine gerilemiş" diyen Eğilmez, şöyle devam etti:
"Bu, olumlu bir gelişme. Daha olumlu olanı bu gerilemenin tek başına ihracat artışı veya birincil gelirlerdeki artışla değil aynı zamanda ithalattaki düşüşle sağlanmış olması. Bununla birlikte ithalattaki düşüşte altın ithalatına getirilen kısıtlamanın da ciddi etkisi olduğuna değinmek gerekir."
'YABANCI YATIRIMCININ İŞTAHI KISA VADELİ'
Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında gerileme olduğunu da belirten Eğilmez, şöyle devam etti:
"2023 yılının ilk iki ayında 1.616 milyon dolar olan doğrudan yatırımlar 2024’ün ilk iki ayında 1.150 milyon dolara gerilemiş durumda. Buna karşılık portföy yatırımları (başlıca kalemi borsa) 2,1 milyar dolardan 8,1 milyar dolara yükselmiş bulunuyor. Buradan giderek yabancı yatırımcıların Türkiye’ye yönelik yatırım iştahının arttığını ama bu iştah artışının uzun vadeli yatırımlara değil de daha kısa vadeli yatırımlara yönelik bir artış olduğunu söyleyebiliriz."
'2023 BAŞINDA 1,4 MİLYAR DOLAR, 2024 BAŞINDA İSE 6,9 MİLYAR DOLAR...'
Eğilmez'in yazısında, "nereden geldiği saptanamayan" meblağlara dair bölüm dikkat çekti:
"2023 yılının ilk iki ayında 1,4 milyar dolarlık pozitif net hata ve noksan kalemi vardı. Yani o dönemde Türkiye’ye nereden geldiği saptanamayan 1,4 milyar dolarlık giriş olmuştur. 2024 yılının ilk iki ayında ise 6,9 milyar dolarlık negatif bir net hata ve noksanla karşı karşıya kalmışız. Yani 2024’ün ilk iki ayında Türkiye’den dışarıya nereden ve nasıl çıktığı saptanamayan 6,9 milyar dolar tutarında çıkış olmuş."
"2023 yılının ilk iki ayında Türkiye, cari açığının finansmanı için rezervlerinin 14 milyar dolarını harcamışken 2024’ün ilk iki ayında 12, 4 milyar dolarını harcamış" diyen Eğilmez, yazısını şöyle noktaladı:
"Cari açığın gerilemesi rezervlerin finansman amacıyla kullanılan tutarını da düşürüyor.
Özetle söylemek gerekirse cari açıkta ilk iki ayda görülen gerileme döviz pozisyonu ve dış finansman gereksinimi açısından olumlu bir gelişmeye işaret ediyor. Buna karşılık bu gerileme büyümenin de gerilemesinin bir ön sinyali anlamına geliyor. Üretim yapabilmek için önemli ölçüde girdi ithalatı yapmak durumunda olan Türkiye’nin ithalatındaki gerileme üretimde başlayan düşüşün de göstergesi olarak alınabilir." (Kaynak)
