Evden çalışan kadınlar anlattı: Faturalar, mutfak masrafları, mesai arttı ücrette artış yok

Freelance çalışanların tercihi olan evden çalışma Coronavirus salgını ile geniş bir çalışan kesiminde gündemine girdi. Çağrı merkezi, medya ve büro çalışanları gibi farklı işkollarından çevrimiçi olabilenler evlerini aynı zamanda işyerine çevirdi.

4857 sayılı İş Yasası’nda uzaktan çalışma olarak geçen evden ya da evde çalışma 14. madde ile yasal bir zemine bağlanmış durumda. Ancak işverenlerin bu yasaya dayanarak çalışanla sözleşme yapıp yapmaması büyük bir tartışma. İşyerleri işin yapılış biçimi değiştiği halde yeni sözleşme yapmanın zorunluluğu konusunda bihaber olup olmadığı soru işareti olarak duruyor. Evden çalışma emekçiler için daha fazla iş yükü getirirken, patronlar ise azalan yol, yemek masraflarından, ofis giderlerinde kâr ediyor. Evden çalışmanın bir diğer boyutu da kadın çalışanlara toplumsal cinsiyet rolünden ötürü yüklenen ev işleri oluyor.

‘EVE BAKTIĞIMDA HEP OFİS GÖRÜYORUM ARTIK’

Evrensel’den Elif Ekin Saltık’ın görüştüğü İzmir’de bir sigorta şirketinde Ayşe ismindeki çalışan ilk başta yolu çekmedikleri için evden çalışmanın iyi geldiğini, zamanla özel hayatı ile iş hayatını ayıramaz olduğunu söyledi.

"Bugün iş bitti, evime gideceğim" hissinin artık olmadığını söyleyen Ayşe, "Eve baktığımda hep ofis görüyorum artık. Eşimin de evden çalışmasının etkisi var bunda. Yemek yediğim yer, oturduğum yer, çalıştığım yer aynı. İster istemez otomatikleşiyorsun. Bilgisayar hep bir açık, beyninin bir yerinde bir şey seni uyarıyor, hep bilgisayara bakmak zorunda hissediyormuşsun gibi. O nedenle evden çalışma psikolojik olarak yıpratmaya başladı" dedi.

Evden çalışmayla birlikte masraflarının arttığını dile getiren Ayşe, "İş yerimiz ara ara anketler yapıyor. Bu anketlerde artan masraflarımıza dair destek talep etmiştik. Çünkü faturalar gerçekten fark etti. Benim evimde klima yoktu çünkü öyle bir ihtiyaç hissetmiyordum ofisteyken. Evden çalışma ile birlikte klima aldım çünkü sıcakta konsantre olamıyordum. Belki lüks gelebilir ama benim için bir ihtiyaçtı. Ev bütçesi açısından da çok masraflı oldu. Bu dönemde faturalarımızı arttı, mutfak masrafları iki katına çıktı" ifadelerini kullandı.

'ÇOCUKLU OLANLAR PSİKOLOJİK DESTEK ALACAK DURUMA GELDİ'

Ev içi iş yükü açısından da yine bir kadın olarak kendisinin daha fazla etkilendiğini aktaran Ayşe "Sürekli yemek pişirme derdi oluyor evde olduğun için. Dağınıklık, kirlilik gözüne batıyor. Eşimle her ne kadar paylaşıyor olsak da bu yükün yüzde 40’ını o yapıyorsa yüzde 60’ını yine ben yapıyorum. Arkadaşlarla aramızda bunu çok konuşuyoruz ve kadın arkadaşlarımız çok fazla yük bindiğini söylüyorlar. Kaldı ki çocuğu olan arkadaşlarımız bu süreçten çok daha kötü etkilendi. Çocuklar evde, eşleri yok... Psikolojik destek alacak duruma geldiler. ‘Önceden işteydim eve geliyordum onunla vakit geçiriyordum ona yetememezlik hissi oluşmuyordu, şimdi ikimiz de evdeyiz çocuk ilgilenmem için bana bakıyor ama bir yandan da işlerimi yapmak zorundayım’ diyorlar. Daha çok vicdani ağırlığını yaşıyor arkadaşlarımız" dedi.

‘MASRAFLAR ÇALIŞANLARIN SIRTINA YÜKLENDİ ŞİRKET KÂRDA’

Evden çalışmadan şirketlerin inanılmaz bir kâr sağladığına da dikkat çeken Ayşe, pek çok şirketin çalışanların yemek paralarını kestiğini dile getiriyor: "Biz hâlâ yemek paralarımızı alıyoruz ama eşimin şirketi yemek parasını kesti. Şirketler elektrik vs. açısından kâr ettiler bu süreçte."

‘EVDEYSEN YATIYORSUN ALGISI OLMASIN İSTİYORUZ’

Eskişehir’de kurumsal bir firmanın finans bölümünde çalışan Fidan ise grup olarak iş yaptıkları için eve geçinde başta çok zorlanmış. Fidan sürekli denetleniyormuş gibi hissettiğini, "Ani aramalar olduğunda o aramalara hemen cevap vermemiz gerekiyor, mail geldiğinde o maile hemen dönüş yapmamız gerekiyormuş gibi bir baskı hissediyoruz üzerimizde çünkü evdeysen yatıyorsun algısı olmasın istiyoruz. Daha önce hiç evden çalışma deneyimimiz de olmamıştı. ‘Pandemi bitmeyecek’ dedik ve kendimizi evdeyiz çalışmıyoruz psikolojisinden çıkartmaya çalıştık. Psikolojik olarak bu şekilde kendimizi rahatlatmaya çalıştık ancak tabii arada yöneticilerimiz arayıp ulaşamadıklarında neden ulaşamadıkları üzerine sorgulamalar oldu. ‘Madem aradım ulaşamıyorum, sizi tekrar ofise gönderirim’ söylemleri oldu yöneticilerimizin. Mesai kavramı ortadan kalktı. Ofiste 8-6 çalışırken evde 6’dan sonra da çalışmaya devam ediyoruz. Ofiste mesai bitimi çalışmaya devam edersek mesai parası alıyorduk, şu an fazla çalışınca herhangi bir mesai ödemesi almıyoruz. 22.00’de toplantı yaptığımız oluyor" şeklinde anlattı.

‘İŞ HAYATI İLE ÖZEL HAYAT TAMAMEN BİRBİRİNE GİRDİ’

Mesai kavramının ortdan kalktığını belirten Fidan, "Artık yetiştiremiyoruz. Bazen hafta sonunda bile telefon çalıyor. Normalde hafta sonu çalışması yok. Hafta sonu herkes evde olduğu için evdeyken çalışabilirsin düşüncesiyle bakıyorlar. Yine hafta sonu çalıştığımızda da mesai alıyorduk. Şimdi o da yok. ‘Evdesin bakıver’ gibi bir yaklaşım oluyor. İş hayatı ile özel hayat tamamen birbirine girdi" dedi.