Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi

Sendikal faaliyetlerinden dolayı tutuklanan BİRTEK SEN Genel Başkanı Mehmet Türkmen'in yol arkadaşları Mikail Kılıçalp ve Mecit Bozkurt, Türkmen'in tekstil işçiliğinden sendika başkanlığına uzanan 29 yıllık mücadelesini Artı Gerçek'e anlattı.

Sinan ŞAHİN

ANTEP- Antep Başpınar Organize Sanayi Bölgesinde (OSB) düşük ücret ve kötü çalışma koşullarına karşı şubat ayının ilk günlerinde itibaren başlayan grevler dalga dalga yayıldı. AKP Antep Milletvekili İrfan Çelikaslan'ın kardeşine ait Çelikaslan Tekstil'in de aralarında bulunduğu en az 20 fabrikada binlerce işçinin katıldığı iş bırakma eylemleri büyürken Antep Valiliği, 12 Şubat gecesi eylem yasağı getirdi. Birleşik Tekstil Dokuma ve Deri İşçileri Sendikası'nın (BİRTEK SEN) öncülük ettiği ve destek verdiği direnişler devam ederken iki kez gözaltına alınan sendika başkanı Mehmet Türkmen’in 17 Şubat'ta 'çalışma hürriyetinin ihlali' ve 'suç işlemeye tahrik' suçlamalarıyla tutuklandı. Mehmet Türkmen'in tutuklanması başta hak ve emek örgütleri olmak üzere hem yurt içinde hem de yurt dışından pek çok kesim tarafından büyük tepkiyle karşılandı.

Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi - Resim : 1 — Ünaldı direnişi (1996)

EKMEĞİ BÜYÜTME KAVGASI

Sendikal faaliyetleri ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek daha önce de defalarca gözaltına alınan ve bir kez tutuklanan Türkmen'in emek mücadelesi, henüz 18 yaşında bir dokuma işçisiyken katıldığı Ünaldı direnişi ile başladı. 1996 Temmuz'unda 20 bin işçinin katıldığı direniş bir ay sürmüş ve çok büyük kazanımlarla sonuçlanmıştı. Direnişin saflarında yer alan Türkmen'in, sınıf mücadelesi adına ilk deneyimiydi bu. Bu deneyim, sonraki yıllarda yerini 'ekmeği büyütme kavgasına' bırakacaktı. Zira 1960'lı yıllardan itibaren özellikle tekstil iş kolunda sanayileşmeye başlayan ve günümüzde devasa bir işçi havzasına dönüşen, emek sömürüsünün 'bol sıfırlı' ihracat rakamlarıyla makyajlandığı Antep’te ve çevre illerde giderek büyüyen bu sefalet düzenine karşı yapılabilecek tek şey 'örgütlü olarak kavga etmek'ti.

Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi - Resim : 2 — Mehmet Türkmen (oturan soldan ikinci), Mikail Kılıçalp (ayakta elinde Evrensel Gazetesi) ve Ünaldı işçileri

YOL ARKADAŞLARI TÜRKMEN'İ ANLATTI

Türkmen'in Ünaldı direnişinde tekstil işçisi olarak başlayan ve sendika başkanlığına uzanan mücadelesini, patronların deyimiyle 'bir yevmiye peşinde' geçirdiği 29 yılı yol arkadaşları BİRTEK SEN Genel Sekreteri Mikail Kılıçalp ile Ünaldı direnişinin öncülerinden ve bir dönem Emek Partisi (EMEP) Antep İl Başkanlığı da yapan Mecit Bozkurt, Artı Gerçek'e anlattı.

Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi - Resim : 3 — Ünaldı direnişi 1996

ÜNALDI DİRENİŞİ: HEYECANLI VE KARARLI BİR GENÇTİ

48 yıldır dokuma işçiliği yapan BİRTEK SEN Genel Sekreteri Mikail Kılıçalp, 25 yıldır beraber mücadele ettiği Mehmet Türkmen'in Ünaldı direnişinin ardından sınıf mücadelesine ilgi duyduğunu söyledi. Türkmen'in 2002 yılından itibaren Emek Partisi çatısı altında çeşitli sendikal faaliyetler yürüttüğünü dile getiren Kılıçalp, şöyle devam etti:

"Ünaldı direnişinde işçi saflarında aktif bir şekilde görev aldığını biliyorduk Mehmet'in. Oldukça heyecanlı ve kararlı bir gençti. O zamanlar çalıştığı Ceyhan Halı’da dokuma atölyesinde telcilerin örgütlenmesini sağlıyor. O zaman bizimle tanışmıyor ama kendi başına örgütlenme çalışması yapıyor. Orada sigortasız çalışan 22 telciyi örgütlüyor. Ünaldı direnişinin ardından bir kaç yerde daha çalışıyor. 1998'de DİSK Tekstil'in örgütlü olduğu Akteks’te çalıştığı dönemde DİSK'in bir toplantısında 20 yaşındayken kürsüye çıkıp bir konuşma yapıyor. O konuşma üzerine orada bulunan herkesin dikkatini çekiyor. Bizim 1994'te kurduğumuz ve 1998'e kadar faaliyet gösteren Dokuma İşçileri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği'nin yöneticisi olan arkadaşların da dikkatini çekiyor. 2000'li yıllarda örgütlü bir işçi olarak bizimle tanıştı. 2002 yılında da işçiliği bırakıp parti bünyesinde işçi mücadelesine katıldı."

Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi - Resim : 4 — BİRTEK SEN Genel Sekreteri Mikail Kılıçalp

'ÖRGÜTLÜ MÜCADELEYE İNANIYORDU'

Türkmen'in o yıllarda dünyanın farklı ülkelerinde gelişen sınıf hareketlerine ilgi duymaya ve bunlara dair kitaplar okumaya başladığını ekleyen Kılıçalp, "Mehmet Türkmen genç yaşına rağmen hızlı bir şekilde kendini geliştiriyordu. Ünaldı direnişi ona çok şey katmıştı. Direnişten sonra işçi sınıfının mücadelesine duyduğu ilgiden dolayı 1800’lü yıllardan itibaren sınıf hareketlerine dair kitaplar okuyup kendini geliştiriyordu. O yaşlardan itibaren her fırsatta mücadelenin sadece ücret talebi olmadığını işçi sınıfının temel hakları ve insanca yaşamaları üzerine örgütlenme çalışması yapıyordu. Özellikle örgütlü mücadeleye, birlikte hareket etmeye inanıyordu" ifadelerini kullandı.

Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi - Resim : 5 — Mehmet Türkmen, grevdeki Milat Halı işçileriyle (9 Şubat 2024)

'DAİMA İŞÇİLERİN TALEPLERİNİ MERKEZE ALDI'

DİSK Tekstil ve Petrol İş Sendikası Antep İl Temsilciliği serüveninin ardında 2022 yılının şubat ayında kurulan BİRTEK SEN'de genel başkan olan Türkmen'in bölgede etkin bir şekilde faaliyet yürüttüğünü ifade eden Kılıçalp, şunları anlattı:

"Nihayetinde 2022 yılında BİRTEK SEN'i kurduk. Çünkü bugüne kadar yürütülen sendikal faaliyetlerde işçilerin taleplerinin hep geri planda kaldığı 'sarı sendika' gerçeği mücadelenin önünü tıkıyordu. BİRTEK SEN de bu tıkanıklığın bir ürünü. Mehmet başkan da örgütlü mücadeleye inandığı için bu görevi üstlendi. İşçilerden bağımsız asla patronlarla görüşme yapmaz, onların talepleri doğrultusunda hareket ederdi. Burada esas olan işçilerin çalışma şartlarını iyileştirilmesi ve geçinebilecekleri bir ücret almasıydı. Bu bölgede pazar tatili yok. İşçiler fabrikalarda insanlık dışı koşullarda çalışıyor, elini kolunu kaptırıyor makinelere. Yetmiyor canından oluyor iş cinayetleriyle. Bölgede büyüyen emek sömürüsüne karşı emeği ve insanca bir yaşamı merkeze alan BİRTEK SEN'i de bu gerçeklik yarattı."

Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi - Resim : 6 — Mehmet Türkmen, Akcanlar direnişinde (Ağustos 2024)

BİR YEVMİYE MESELESİ...

Başpınar direnişinin önemli lokasyonlarından olan Canan Tekstil'deki grevde, işletme şefi Ömer Karaca'nın, Türkmen'e "Sen kimsin? Çık dışarı, dışarıda temsil et işçileri. Burası özel mülk, çık dışarı... Sen bir yevmiyenin peşinde koşan adamsın" sözlerini değerlendiren Kılıçalp, "Hakikat bu. Ünaldı’dan başlayan, Başpınar’a uzanan mücadelenin özeti bu. İşçinin bir yevmiye fazla alması patron ve patroncular için bir şey ifade etmeyebilir ama bizim mücadelemiz işçinin bir yevmiye fazla alması içindir. 29 yıldır direnen Türkmen'in de mücadelesi işçiler bir yevmiye fazla alsın diyedir" ifadelerini kullandı.

Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi - Resim : 7 — Mehmet Türkmen ve Erkaplan Halı işçileri (23 Ağustos 2023)

'NEREDE HAK ARAMA MÜCADELESİ VARSA TÜRKMEN ORADAYDI'

Ünaldı direnişinin öncü işçilerinden Mecit Bozkurt da o dönem Dokuma İşçileri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği'nin yöneticisi olarak görev almış. 20 yıl Ünaldı'da, 5 yıl da Başpınar'da dokuma işçiliği yapan Bozkurt bir dönem Emek Partisi Antep İl Başkanlığı da yaptı. 25 yıl boyunca Türkmen ile yüzlerce grevde yan yana mücadele ettiklerini dile getiren Bozkurt, "Benim Türkmen’le yol arkadaşlığım 2000’li yıllara dayanıyor. Onun parti ile tanışmasının ardından birlikte mücadele etmeye başladık. İkimiz de partili iki işçi olarak o dönemde bir çok büyük grevde yan yana durduk. Bu mücadelenin hep içerisindeydik. Nerede bir hak arama mücadelesi varsa Mehmet bizimle birlikte hep oralardaydı.Çünkü örgütlü mücadelenin gücüne inanıyor ve bu doğrultuda hareket ediyordu" diye konuştu.

Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi - Resim : 8 — İşçi önderi ve eski EMEP İl Başkanı Mecit Bozkurt

'TÜRKMEN'İN SENDİKACILIK ANLAYIŞI DİSK İLE UYUŞMADI'

Türkmen’in sendika anlayışının mevcut sendikal anlayışla bir türlü uyuşmadığına dikkat çeken Bozkurt, "Kısa bir dönem DİSK’te de görev aldı ama DİSK’ten ayrılmasının nedenlerinden biri de bu. Oradaki sendikal anlayışla anlaşamadı. Çemen grevi döneminde görevden alındı. İkinci kez DİSK Tekstil'in Antep Temsilciliği verildi. Ancak bu uyuşmazlık orada da yine ortaya çıktı. Çünkü Mehmet işçilerle daima ortak hareket ediyordu. Bu sebeple orada yine görevden alındı" dedi.

Ünaldı'dan Başpınar'a... Mehmet Türkmen'in direnişi - Resim : 9 — Mehmet Türkmen ve Şireci işçileri (13 Ağustos 2023)

'SINIF SENDİKACILIĞI YAPTIĞI İÇİN CEZAEVİNDE'

Bozkurt, Türkmen'in mücadele anlayışının Ünaldı direnişinde şekillendiğini dile getirerek, "Orada öğrendikleri, tanıştıkları onun daha sonraki mücadele hayatını da şekillendirdi. İşçi sınıfının politik ve bağımsız bir sınıf olarak mücadele etmesi gerektiğini savunulan bir arkadaşımızdı. Çünkü ekonomik talepleriniz bugün karşılık alabilir ama bunun yarın kalıcılığı olmayabilir. Sınıf sendikacılığı tam da budur. Türkmen bunun önemli bir temsilcisi rolünü üstlendi. Bugün cezaevinde olmasının sebebi de budur" diye konuştu.

mehmet türkmen BİRTEK SEN emek yevmiye direniş mücadele