Kondom kullanımı arttırılmalıdır

Prof. Dr. Hakan YAMAN

Kondom, 19. yüzyıldan beri bir aile planlaması yöntemi olarak kullanılmaktadır, varlığı ise bir bariyer yöntemi olarak Eski Mısır’a kadar dayanmaktadır. Roma döneminde Avrupa’da balığın idrar torbası kullanılmış, dört yüz yıl kadar önce ise ketenden yapılmış bir kondom tanımlanmıştır. Daha sonra farklı materyaller kullanılarak kondomlar üretilmiştir. Önce hayvan bağırsağından, daha sonra ise teknolojinin gelişimi ile sentetik maddelerden üretim gerçekleşmiştir.

İki yüz yıl kadar önce vulkanizasyon işlemi ile kauçuk dayanıklı hale getirilmiştir. 1930 yıllarından itibaren ise sıvı latex kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde ise üretilen kondomlar oldukça dayanıklıdır ve yırtılma oranı %1 olarar tanımlanmıştır. Kondomun uygun kullanımında yırtılma oranlarının daha da düşük olabileceği bildirilmektedir.

GEBELİĞE VE BULAŞICI HASTALIĞA KARŞI UYGUN KULLANIM

Aile planlaması yöntemleri arasında yaygın kullanımı olan kondom, cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemede etkili olmaktadır. Cinsel yolla bulaşan hastalıklarının neredeyse tamamının aktarılmasını önlediği bildirilmektedir. Ancak kondom kullanımının gebeliği ve cinsel yolla bulaşan hastalığı önlemedeki başarısı kullanıcıların bu konudaki yetkinliklerine ve kondomun uygun kullanımına bağlıdır.

Kondomun yanlış uygulanmasına bağlı yırtılması, uygun olmayan kayganlaştırıcın kullanılması ya da uygun olmayan ebada bağlı kullanım sırasında sıyrılması, kondomun koruyucu başarısını azaltacaktır. Bu handikaplardan kaçınabilmek için aile sağlığı merkezlerinde ve ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezlerinde sunulan cinsel sağlık eğitimlerinden yararlanabilmektedir. Ayrıca bu merkezler talep edildiği taktirde ücretsiz aile planlaması yöntemleri de sunmaktadırlar (örn. kondom, doğum kontrol hapı, rahim içi araçları vb.).

KONDOM KULLANIMI AZALMAKTA

Ülkemizde nüfus artışına rağmen kondom ithalatı 2014 yılından beri giderek azalmaktadır. Erkeklerde kondom kullanımı artış gösterirken, geleneksel geri çekme yönteminin, güvenli bir aile planlaması yöntemi ve cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumamasına rağmen, hala kullanılmaya devam edilmektedir. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmasına göre geri çekme yöntemi azalma eğiliminde olmasına rağmen, hala en yaygın yöntemdir.

AİLE PLANLAMA YÖNTEMLERİ ÜCRETSİZ OLMALI

Kondomların ithal edilmesi ve ülkemizde üretilmemesi maliyet bağlamında önemli bir sorun olduğu bildirilmektedir. Kondomların ücretli olmaları da önemli bir sorun olmaktadır. Sağlık kurumlarında verilen aile planlaması hizmetleri desteklenmeye devam edilmelidir. Aile planlaması yöntemleri ise kamu eliyle ücretsiz sunulmaya devam edilmelidir. Olanakları olan bireylerin ise kondom kullanımları teşvik edilmelidir. Bunun için üreme çağına gelmiş gençlerin akran eğitimleriyle cinsel sağlık konularında farkındalık yaratılmalı, erişkinlere özellikle kamu sağlık kurumları aracılığıyla cinsel sağlık danışmanlığı ve aile planlaması yöntemlerinin sağlanması sürdürülmelidir.

Kaynaklar:

tr.wikipedia.org/wiki/Prezervatif

hatam.hacettepe.edu.tr/guvenlicinsellik.shtml

listelist.com/kondom-hakkinda-bilmeniz-gerekenler

tr.sputniknews.com/turkiye/202002051041335534-turkiyede-prezervatif-ithalati-dusuyor

http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/