Avukatlar ‘insanlığa karşı suç’ sayılmasını istemişti: Vartinis Davası’nda gözler mahkeme kararında
Remzi BUDANCİR
Artı Gerçek - Muş’un Korkut ilçesine bağlı Vartinis (Altınova) beldesinde 3 Ekim 1993 tarihinde evleri
ateşe verilerek aynı aileden 9 kişinin yakılarak katledilmesiyle ilgili davanın 19’uncu duruşması bugün (1 Kasım) Kırıkkale 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
FİRARİ SANIK BİR TÜRLÜ YAKALANMADI
Yargıtay’ın bozma kararının ardından yeniden görülmeye başlanan davada, firari olan dönemin
Hasköy İlçe Jandarma Komutanı Yüzbaşı Bülent Karaoğlu sanık olarak yargılanıyor. Mahkeme
heyetinin 2022 yılı Ekim ayında sanık Karaloğlu’nun kırmızı bültenle aranmasına yönelik kararı, Şubat
2023 de Adalet Bakanlığı tarafından onaylandı. Ancak “kırmızı bülten” kararına rağmen firari sanık
Bülent Karaoğlu bugüne kadar yakalanmadı.
'İNSANLIĞA KARŞI SUÇ İŞLENDİ'
6 Eylül’de görülen duruşmada Öğüt ailesinin avukatı Muş Baro Başkanı Kadir Karaçelik, davanın TCK
77. madde uyarınca, ‘insanlığa karşı suç’ sayılarak yargılama yapılması gerektiğini yönünde talepte
bulundu. Mahkeme heyeti talebi değerlendireceklerini belirterek duruşmayı erteledi. 27 Eylül’de görülen duruşmada Öğüt ailesinin avukatı Fuat Özgül, olaya ilişkin 2006 yılında soruşturma izni istendiği, 6 yıl 25 gün sonra karar verildiğini hatırlattı. Zamanaşımı değerlendirilmesinde söz konusu 6 yıl 25 günlük sürenin hesaplanması gerektiğini belirtti.
30 YIL DOLDU, GÖZLER MAHKEMENİN VERECEĞİ KARARDA
Mahkeme heyeti ara kararında, “insanlığa karşı suçlarda zamanaşımı uygulanmayacağına” ilişkin
değerlendirmeyi nihai karar ile birlikte yapacağını belirtip, duruşmayı 1 Kasım’a erteledi. 3 Ekim 2023
tarihinde ise katliamın 30 yılı doldu. Yarın saat 16.15te görülecek olan duruşmada avukatlar,
mahkeme heyetinin davaya dair zamanaşımı nedeniyle düşme kararı vermesinden endişe duyuyor.
NE OLMUŞTU?
Muş’un Korkut ilçesine bağlı Vartinis Beldesi (Altınova) kırsalında 2 Ekim 1993 tarafından yaşanan
çatışmada bir astsubay yaşamını yitirdi. Çatışmadan sonra astsubayın cenazesini almaya giden
askerler, tanıkların anlatımına göre Vartinis'ten geçerken havaya ateş açtı ve “Bu gece gelip köyünüzü
yakacağız” diyerek bölgeden ayrıldı. Olaydan bir gün sonra 3 Ekim 1993'te beldeye gelen askerler
"örgüte yardım ettikleri" iddiasıyla köyü ateşe verdi. Evlerinin ateşe verilmesi sonucu Nasır ve Eşref
Öğüt çifti, en büyüğü 12, en küçüğü ise henüz 3 yaşında olan 7 çocuklarıyla birlikte yanarak can verdi.
Aileden sağ kurtulan sadece Aysel Öğüt’tü.
'FAİLLER BELLİ DEĞİL' DENEREK DOSYA KAPATILDI
Katliamın ardından 1993 yılında Muş Cumhuriyet Başsavcılığı olaya ilişkin soruşturma başlatarak bir
iddianame hazırladı. Ancak iddianamede olayın gerçek failleri yerine başkaları suçlanmıştı. Üstün körü
hazırlanan iddianamede olayı “PKK’lier yaptı” şeklinde genel bir iddia kullanıldı. O tarihte gözaltına
alınan köylülere de işkence ile benzer içerikte ifadeler verdirildi. Suçlanan köylüler ileriki aşamalarda
yargılanıp beraat etse de, dosya gönderildiği Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM)
öylece bekletildi. Savcılık ayrıca DGM’ye yolladığı iddianamede davada görevsizlik kararı verilmesini
istedi.
Diyarbakır DGM’de, olayı “terör eylemi” olarak nitelendirdi ve “failleri belli olmadığı” gerekçesiyle dosyayı kapattı.
DOSYA 7 YIL ASKERİ SAVCILIKTA BEKLEDİ
Aileden tek sağ kalan Aysel Öğüt, Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde yapılan düzenlemelerle birlikte,
2003’te suç duyurusunda bulundu. Başsavcılık, bu kez olaya ilişkin soruşturma başlattı. Savcılık,
iddialarda ismi geçen kişilerin askeri görevde oldukları gerekçesiyle Elazığ 8'inci Kolordu Komutanlığı Askeri Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Dosya bu kez de 7 yıl askeri savcılıkta bekledi.
DÖNEMİN ASKERİ GÖREVLİLERİ HAKKINDA DAVA AÇILDI
2011 yılında Öğüt ailesinin avukatları yeniden harekete geçti. Muş Başsavcılığı, yasa değişiklerini de
dikkate alarak soruşturmayı yürütüp tamamladı. Dönemin Hasköy İlçe Jandarma Komutanı Yüzbaşı
Bülent Karaoğlu, Hasköy İlçe Jandarma Komando Bölük Komutanı Üsteğmen Hanefi Akyıldız, Muş
Emniyet Müdürlüğü Özel Harekat Şube Müdürü Şerafettin Uz ve Gökyazı Karakol Komutanı Başçavuş
Turhan Nurdoğan hakkında “kasten ev yakmak suretiyle birden çok kişinin ölümüne sebebiyet
vermek” suçundan dava açıldı.
BERAAT KARARLARI ÇIKTI
“Güvenlik” gerekçesiyle Kırıkkale Ağır Ceza Mahkemesi’nde alınan davanın 1 Mart 2016 tarihindeki
karar duruşmasında, dönemin Hasköy İlçe Jandarma Komutanı Bülent Karaoğlu ile diğer 3 sanık
hakkında “delil yetersizliğinden” beraat kararı verildi.
YARGITAY, BİR SANIK HAKKINDA KARARI BOZDU
“Yargılamanın eksik yürütüldüğü” gerekçesiyle Öğüt ailesinin avukatları karara itiraz etti. 5 yıl Yargıtay'da bekleyen dosyada karar çıktı. Yargıtay, katliamdan dönemin İlçe Jandarma Alay Komutanı Yüzbaşı Bülent Karaoğlu'nun sorumlu olduğunu belirtti. Yerel mahkemenin verdiği beraat kararını “köyün yakılması emrini Yüzbaşı Karaoğlu vermiştir” diyerek bozdu. Daire, ayrıca dava sanıkları arasında yer alan rütbeli 3 asker hakkındaki beraat kararını ise onadı.
Yargıtay kararının ardından 21 Eylül 2021 tarihinde dava Kırıkkale 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde
yeniden görüldü. İlk duruşmada dönemin İlçe Jandarma Alay Komutanı Bülent Karaoğlu hakkında
tutuklama kararı verildi. Ancak Karaoğlu Eylül 2021 tarihinden bu yana yakalanamadı.
Vartinis’te katledilenler anıldı: 30 değil, 300 yıl da geçse unutmayacağız
Vartinis Davası 1 Kasım'a ertelendi, Karaçelik: Davanın zamanaşımından düşürülmesinden endişeliyiz
