'Katliam yasası' yürürlüğe girdi: CHP ve DEM’li belediyeler ‘Kısırlaştır, aşılat, yerinde yaşat’ modelini benimseyecek

Müzeyyen YÜCE

İSTANBUL - Sokak hayvanları ile ilgili düzenlemelere yer verilen ve kamuoyunda itirazlara yol açan 17 maddelik "Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" 14 saatlik görüşmenin ardından TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı. Özellikle sokak köpeklerine ilişkin tartışmalı maddeleri ile gündem olan ve kamuoyunda katliam yasası' olarak bilinen teklif Meclis’ten geçse de düzenlemenin nasıl uygulanacağına dair soru işaretleri devam ediyor.

Nitekim, yasa teklifinin komisyon görüşmelerinde AKP’nin önergesiyle ‘ötenazi’ kelimesi yasadan çıkarılsa da yerine eklenen Veterinerlik Hizmetleri Kanunu’nun “ötanazi” ile ilişkili maddesine atıf yapılarak hayvanların belirli hallerde öldürülebileceği kaydedildi. Resmî Gazete'de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek olan yasal düzenlemeyle birlikte belediyelere kuduz başta olmak üzere bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığa bulunan, sahiplenilmesi yasak olan hayvanların veteriner hekim kararıyla ‘öldürülmesi’ne yetki veriliyor.

MUHALİF BELEDİYELER NASIL BİR YOL HARİTASI İZLEYECEK?

Öte yandan 2004 yılında yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu’na göre, sokak hayvanlarının barınmasından kısırlaştırılıp aşılanmasına ve rehabilite edilmesine kadar olan süreci belediyeler üstleniyordu. Ancak kanunun uygulanmaya başlaması üzerinden geçen 20 yılda sadece 105 bin kapasiteli 322 adet barınak yapılabildi. Dolayısıyla barınaklardaki yetersiz kapasite sayılarının 4 milyona yaklaştığı ifade edilen sokak hayvanlarının bakımevlerine toplanmasına şimdilik olanak sağlamıyor.

Bu bağlamda yasalaşan düzenleme belediyeleri, 31 Aralık 2028'e kadar hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirmekle yükümlü tutuyor.

Hayvan hakları savunucuları başta olmak üzere toplumun büyük bir bölümünün itirazlarına rağmen Meclis’ten geçen yasal düzenleme sonrası gözler muhalefet belediyelerine çevrildi. Peki CHP’li ve DEM Partili belediyeler yasa karşısında nasıl bir yol haritası izleyecek?

'CHP ‘‘KISIRLAŞTIR, AŞILA, YERİNDE YAŞAT’ MODELİNİ SAHİPLENECEK’

CHP ilk etapta yasal düzenlemenin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvuracak. AYM süreci devam ederken CHP’li belediyeler öncelikle saha araştırması yapacak, mevcut barınakların iyileştirilmesi için çalışmalara başlayacak ve bakımevlerinin kapasitesini artırmak için de uzun vadeli projeler üzerinde çalışacak.

Artı Gerçek'e konuşan CHP'li yetkililer, yeni düzenlemenin aksine ‘kısırlaştır, aşıla, yerinde yaşat’ modelini sahipleneceğini, sokak hayvanlarına yönelik kısırlaştırma seferberliği başlatacağını ve özellikle ‘saldırgan’ olan sokak hayvanlarının rehabilite edilmesinin sağlanacağını belirtti.

‘KİMSE CANI İSTEDİĞİ İÇİN HAYVAN ÖLDÜREMEZ’

Meclis’ten ‘apar topar’ geçen yasal düzenlemenin sahada ‘uygulanabilirliği’ olmadığına vurgu yapan CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın’a göre sokak hayvanları toplansa dahi götürülecekleri bir barınak yok. Türkiye genelinde 105 bin kapasiteli barınak olduğunu hatırlatan Günaydın, barınakların sayılarının artırılmasının uzun vadeli bir uygulama olduğunu, bunun için ciddi bir bütçenin gerektiğini kaydetti.
Öyle ki yeni yasada belediyeler bütçe gelirlerinin binde 5'ini hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon işlemleri yapmak ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilene kadar bakmak için harcayacak.
Bu miktar büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Bu miktarın üzerinde harcama yapan belediyeler için harcamaların yüzde 40'ı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacak.
Günaydın, hiçbir belediyenin veteriner hekim kararı olmadan sokak köpeklerini ‘öldüremeyeceği’nin altını çizerek, “Kimse canı istediği için hayvan öldüremez. Yasa; kuduz, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığa bulunan, sahiplenilmesi yasak olan hayvanların veteriner hekim kararıyla ‘ötenazi’ edilmesine diyor. Dolayısıyla onun dışındaki uygulamalar cezai işlem gerektirir” dedi.

‘CHP’Lİ BELEDİYELER MANİPÜLASYONA GELMEYECEK’

Geçen dönem Yerel Yönetimlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcılığı görevini üstlenen, CHP Ordu Milletvekili Seyit Torun da, CHP'li belediyelerin hiç bir şekilde sokak hayvanlarının ölümüne sebep olmayacaklarını söyledi.

Seyit Torun şöyle konuştu:

“CHP’li belediyeler hiçbir cana kıymayacak. Bu konuda kararlıyız. Bizim önceliğimiz sokak köpeklerinin kısırlaştırılıp, aşılanması ve rehabilite edilmesi üzerine olacak. Asla ve asla AKP’nin kurduğu tuzağa düşmeyeceğiz, sokak köpeklerinin türlü bahanelerde hayattan koparılmalarına izin vermeyeceğiz. Bu süreçte barınakları güçlendirerek, kapasitelerini de artırmayı planlıyoruz”

CHP’li belediyelerin özellikle iktidara yakın medya kuruluşlarında yapılan ‘manipülatif’ yayınlara karşı da hazırlıklı olduğunu kaydeden Torun, “CHP’li belediyeler bu konuda son derece hassas ve duyarlı. Bu süreci çok daha hassas ve iletişime açık bir şekilde yöneteceğiz. Hiçbir cana zarar gelmeyecek” dedi.

‘DEM PARTİ HAYVANLARIN VE İNSANLARIN GÜVENDE OLDUĞU BİR YAŞAM MODELİ BENİMSEYECEK’

DEM Parti’de de yerel yönetim komisyonları, yasal düzenlemenin uygulanmasına yönelik yol haritasını belirlemek üzere çalışmalara başlayacak. Sivil toplum kuruluşları ve veteriner hekimlerin de sürece dahil olduğu bir çalışma planlayan DEM Parti hem insanların hem de hayvanların güvende olduğu bir yaşam modeli benimseyecek.

Sokak hayvanlarının tümüyle barınaklara toplanması anlayışının aksine sadece ‘saldırgan’ ve ‘hasta’ olan köpeklerin bakımevlerine alınarak rehabilite edileceği, sağlıklı hayvanların ise kısırlaştırılıp aşılanarak yaşam alanlarına bırakılacağı bir süreç işletilecek. Bu zaman diliminde de mevcut bakımevlerinin kapasitesi artırılacak, bakımevi olmayan kentlerde yeni barınaklar inşa edilmek için projeler yapılacak.

‘YASANIN HİÇBİR MADDESİNİ UYGULAMA GİBİ BİR YAKLAŞIMIMIZ YOK’

DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, Türkiye’deki barınakların ‘cezaevi’ modelli kötü fiziki şartlara sahip olduğuna da dikkat çekerek, inşa edilecek barınakların koşullarına önem verileceğini kaydetti.

Koçyiğit, “Barınaklarda hasta, engelli ve sokakta yaşamını idame ettiremeyecek hayvanlar misafir edilecek. Ve tabi ki rehabilite edilecek hayvanlar” dedi. Bazı kentlerdeki kayyım politikalarının uygulamada aksamalara yol açtığını da belirten Koçyiğit, kayyım yönetiminin hayvanlara ayırması gereken bütçeyi başka yerlere kullandığına da vurgu yaptı.

Söz konusu yasanın hiçbir maddesinin uygulanması gibi bir yaklaşımlarının olmadığını da hatırlatan Koçyiğit, özellikle kısırlaştırma ve aşılama konusuna öncelik vereceklerinin altını çizdi.