Mimarlar Odası raporu: Denetlenmeyen 7 milyon 393 bin konuta yapı kayıt belgesi verildi

Artı Gerçek - Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mimarlar Odası, 6 Şubat’ta yaşanan ve 10 kentte yıkıma neden olan depremlere ilişkin rapor açıkladı. 89 sayfalık raporun “Sonuç ve değerlendirmeler” başlıklı bölümünde 2018’de iktidar tarafından çıkarılan imar affının kapsamına ilişkin verilere yer verildi. Rapora göre imar affı yoluyla 7 milyon 393 bin konut imar affından yararlandı.

7,4 MİLYON KONUT RİSK ALTINDA

İmar affı yoluyla ruhsat verilen kaçak yapıların çoğunun 1999 Marmara ve 2011 Van Depremlerinde yıkıldığı hatırlatılan raporda, 2018’de iktidar tarafından “İmar Barışı” adı altında yeni bir imar affı yürürlüğe sokulduğuna dikkat çekilerek “Yapı güvenliği olmayan, planlama, mimarlık ve mühendislik süreçlerinden geçmemiş̧, teknik olarak sağlık ve güvenlik koşulları belirsiz yapılarda yurttaşların can ve mal güvenliği tehlikeye atılmış ve kaçak yapılaşma teşvik edilmiştir” denildi.

Ekim 2022’de meclise sunulan yeni imar affı düzenlemesi teklifine de değinilen raporda, 2018 yılında ilan edilen imar affına ilişkin şu veriler sıralandı: “3 milyon 119 bin 947 kaçak ve imara aykırı yapı için 26 milyar 151 milyon 389 bin 263 TL yapı kayıt belge bedeli alınarak yurttaşlara riskli yapıları kullanma izni verilmiştir. Yapı güvenliği olmayan, planlama, mimarlık ve mühendislik süreçlerinden geçmemiş, teknik olarak sağlık ve güvenlik koşulları belirsiz toplam 7 milyon 393 bin 413 bağımsız bölüme belge düzenlenmiştir.”

RUHSATLARIN YÜZDE 43’Ü DEPREM BÖLGESİNDE

Kaçak yapılara yapı kayıt belgesi verilen illerin başında İstanbul’un geldiğine dikkat çekilen raporda depremde yıkım yaşanan illere dair ise şu bilgiler paylaşıldı: “Depremlerin etkilediği 10 ilde; imar affı kapsamında 290.929 yapı kayıt belgesi düzenlenmiş; yurttaşların imar kurallarına aykırı, kaçak ve deprem dayanıklılığı denetlenmemiş olan yapılarda yaşamaları teşvik edilmiştir. Depremlerin ardından bölgede yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda; depremlerin etkilerinin Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’da daha yoğun yaşandığı gözlenmiştir. Bu kentlerde ise bölgede imar affı kapsamında düzenlenen yapı kayıt belgelerinin yüzde 43’ünün, 126 bin yapı kayıt belgesinin, bu illerde verildiği görülmektedir.”

Mevcut yapı stokunun yüzde 60’ının mimarlık ve mühendislik hizmeti almadığına da dikkat çekilen raporda, “10 milyonun üzerinde yapının sağlıksız ve afetlere karşı dayanıksız olmasına karşın; 2012 yılından bugüne kadar yalnızca 213 bin yapı 896 bin 350 bağımsız birim için riskli yapı tespiti yapılmıştır” ifadelerine yer verildi.

Raporda, “Kentsel alanlarda yaşanan yapısal hasarların başlıca nedenleri geçmişte yaşanan deprem hasarlarına benzer” denildi ve bazıları şöyle sıralandı:

• Afet verileri dikkate alınmaksızın imar planları yapılması
• İmar affı yoluyla kaçak yapılaşmanın teşvik edilmesi
• Tarım arazilerinin yapılaşmaya açılması
• Nitelikli mimarlık, mühendislik hizmetlerinin yapı denetim sürecinden dışlanması
• Mesleki uzmanlık alanlarında teknik eleman yetersizliği ve denetim eksikliği
• Yapının yüküne uygun olmayan zeminlerde inşaat yapılması
• Zemin sıvılaşması
• Düşük beton kalitesi
• Bitişik yapı düzeninde gerekli düzenlemelerin yapılmaması nedeniyle çekiçleme etkisinin ortaya çıkması

(HABER MERKEZİ)

Fahrettin Koca: Depremde 448 sağlık çalışanı öldü

Hukukçular deprem için adalet nöbeti tuttu

Prof. Dr. Çenesiz: Hayvanları deprem erken uyarıcısı olarak kullanmak mümkün değil

Bingöl'de olası deprem için harekete geçildi: Sekiz il risk altında