8 Ağustos 1939: Nazilerden kaçan Yahudileri taşıyan Parita gemisi İzmir limanına alınmadı

Polonya’nın Almanya tarafından işgal edilmesiyle birlikte, Naziler ölüm kampları kurarak Yahudileri katletmeye hız vermişlerdi. Zaten son derece ağır koşullar altında yaşayan Yahudilerin binlercesi, Nazi egemenliği altında bulunan topraklardan kaçmaya çalışıyordu. Parita gemisine doluşan yüzlerce insan, tüm temel ihtiyaç maddelerinden mahrum bir halde Filistin’e gitmeye çalışırken sığındığı İzmir limanından kovuldu.

Nazilerin 1933 yılında cebren iktidarı ellerine almalarıyla birlikte, Yahudilerin durumu hızla kötüleşmeye başladı. Nazi canileri birbiri ardına Yahudi karşıtı kanun ve kararnameler çıkartarak hayatı Yahudiler için yaşanmaz hale getirdiler. Yahudileri işten çıkardılar, okullardan attılar, kamuda çalışmalarına izin vermediler, günlük alışveriş sürelerini bir saatle sınırlandırdılar, nihayetinde "Yahudi yıldızı" adını verdikleri sarı bir yıldız takmaya zorlayarak toplumdan tümüyle soyutladılar.

1939’da Polonya’nın Nazilerce işgal edilmesiyle birlikte, Yahudileri için ölüm kalım mücadelesi başlamış oldu. Nazi katilleri inşa ettikleri ölüm kamplarına doldurdukları Yahudileri birbirinden zalimce yöntemlerle yok etmeye başladılar. Bu haberlerin yayılmasıyla birlikte Avrupa ülkelerinde yaşayan pek çok Yahudi, canlarını kurtarabilmek için kaçmaya çalıştılar. Karayolu kapalı olduğu için bunu yapabilmenin tek yolu gemilerle Türkiye gibi tarafsız bir ülkeye ulaşabilmekti.

Fakat Türkiye de Avrupa’dan yana esen faşist rüzgârlardan etkilenmişti. Yahudi mültecilerin Filistin’e gitmek üzere topraklarından geçmelerine ancak çok büyük zorluklar çıkartarak izin veriyor, kimi hallerde ise yüzlerce kişinin ölümü pahasına mültecilerin transit geçişine izin vermiyordu. Yahudileri taşıyan pek çok gemi Türk limanlarından kovuluyor, yolcuları ölüme terk ediliyordu. Parita gemisi de bunlardan biriydi.

Almanya, Çekoslovakya ve Polonya’dan 800 mülteci taşıyan Parita gemisi Ağustos 1939’da kömür, su ve temel ihtiyaç maddelerinden hiçbirine sahip olamadan bir hafta İzmir sahillerinin açığında bekledi. Mültecilerin karaya çıkmasına izin verilmediği gibi, gemiye ikmal da yapılamadı. Sonunda Türk polisinin baskı ve tehditleri yüzünden gemi limandan ayrılmak zorunda kaldı. Dönemin Karikatür ve Akbaba gibi Türk mizah dergileri, yayınladıkları karikatürlerde kendilerine dünyanın her yerinde boşuna sığınacak yer arayan Yahudi mültecilerle alay ediyorlardı. Ulus gazetesinin başlığı ise şöyleydi: "Serseri Yahudiler nihayet gittiler!"

Parita çaresizlik içinde ve çok kötü koşullarda Filistin’e gitti, Tel Aviv önlerine demirledi, ancak İngilizler yolcuların karaya çıkmasına izin vermediler. Bunun üzerine kaptan gemiyi karaya oturttu, denize atlayan mültecilerden bir kısmı karaya çıkarak kalabalığa karışmayı başardı, diğerleri İngilizlerce gözaltına alınarak enterne edildi.