Aziz Çelik: Memur ve emekli maaşları yüzde 5 eksik hesaplandı

+GERÇEK - Birgün gazetesi yazarı Aziz Çelik, bugünkü yazısında, "Temmuz emekçiler ve emekliler için kritik ay. Memurların ve emeklilerin maaş ve aylık artışları ocak-haziran döneminde gerçekleşen altı aylık resmi enflasyona (TÜFE-Tüketici Fiyatları Endeksi) göre belirleniyor. TÜİK 2022 yılının altı aylık enflasyonunu yüzde 42,35 olarak açıkladı. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) Kanunu'nun 55. maddesine göre, emeklilere ve hak sahiplerine bağlanacak gelir ve aylıklar 6 aylık TÜFE oranında artırılır. 4688 sayılı yasaya göre ise memurlar için bu hüküm uygulanmaz. Onlar için toplu sözleşme esas alınır" dedi.

MÜEBBET ENFLASYON MAHKUMLARI

Çelik, yazısında şu değerlendirmelerde bulundu:

İşçi ve Bağ-Kur emeklileri müebbet resmi enflasyon mahkuûmlarıdır. İşçi ve Bağ-Kur emeklileri için uygulanacak emekli aylığı ve gelir artışları otomatiğe bağlanmış durumda. Ne kadar TÜFE o kadar artış! İşçi ve Bağ-Kur emeklisinin patronu TÜİK! O ne derse o oluyor. Dolayısıyla 2022 Temmuz ayında işçi ve Bağ-Kur emeklilerine sadece yüzde 42,35 oranında artış yapıldı. Bu artış "zam" diye sunuldu ancak ortada zam yok. Yapılan iş yaşanan enflasyonun gecikmeli ve eksik biçimde telafi edilmesinden ibarettir. Zam alım gücünün artması demektir. Oysa alım gücü artmadı. Gecikmeli ve eksik olarak telafi edildi. Enflasyon oranında artış aldılar.

Ancak resmi enflasyonun tartışmalı olduğu çok açık. İstanbul Ticaret Odası ve Türk-İş’e göre 6 aylık enflasyon yüzde 55 civarında gerçekleşti. Öte yandan velev ki doğru ölçülsün emekliler için ortalama enflasyonun bir anlamı yok. Emeklilerin harcama kalıpları farklı. Emeklilerin tüketimi gıda ağırlıklı. TÜİK’e göre bile 6 aylık gıda enflasyonu yüzde 48,13 oldu. DİSK-AR emeklilerin yıllık gıda enflasyonu yüzde 120 olarak hesapladı. Nereden bakılırsa bakılsın emekliler enflasyonun altına kaldı. Resmi enflasyona mahkûm edildi.

Emekli aylık artışlarının en insafsız tarafı emeklilerin ülkenin büyümesinden pay alamamasıdır. Aktif çalışma yaşamlarında çalışarak ülkenin büyümesini sağlayan emekçilere emekli olduklarından bu büyümeden zırnık koklatılmıyor. Bu uygulama büyük insafsızlıktır, haksızlıktır. 2021 yılında Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası yüzde 11 büyüdü, 2022 ilk çeyrekte yüzde 7,3 büyüdü. Emekli bu büyümeden pay almak bir yana enflasyona ezdirildi. Bu uygulama 2018 yılında kabul edilen 5510 sayılı yasanın sonucudur.

Daha da vahimi emekli bayram ikramiyelerinin 2018-2022 arasındaki dört yılda sadece yüzde 10 artırılarak 1000 liradan 1100 TL’ye çıkarılmasıdır. Bu sözün bittiği yerdir.

MEMUR MAAŞLARI EKSİK HESAPLANDI

Bilindiği gibi memurların ve emeklilerinin maaş ve aylık artış oranları kanunla değil toplu sözleşmeyle belirleniyor çünkü memurların sendikalaşma hakkı var. Her ne kadar memur toplu sözleşmesi zorunlu tahkime -grev yasağına- dayalı olsa da bir toplu sözleşme söz konusu. Kamu görevlilerinin resmi sendikalaşma oranı yüzde 72,6 ile rekor düzeyde. 2 milyona yakın memur sendikalı. Bunun bir anlamı olsa gerek. Memur ve memur emeklilerinin enflasyon korunması ve refahtan pay alması gerek. Ama maalesef öyle değil.

Yüksek enflasyon dönemlerinde enflasyon farkı son derece önemli bir konudur. Maaşlar ve aylıklar 6 ayda bir artarken enflasyon her an artar. O yüzden sabit gelirliler o dönem boyunca kaybederler. Gelirleri 6 ay sonra telafi edilse bile aradaki alım gücü kaybı telafi edilmez. O nedenle yüksek enflasyon dönemlerinde enflasyonun üstünde yapılacak ek iyileştirmeler büyük önem taşır. Zaten zam da budur. Enflasyona göre yapılan düzeltme zam değildir. Önemli olan enflasyonun üzerinde ne verildiğidir.

Maalesef Temmuz 2022’de memurlara ve memur emeklilerine enflasyonun üstünde değil altına artış yapıldı. Memur maaşları ve aylıkları eksik hesaplandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı Genelgesine göre memur maaşları ve emekli aylıkları yüzde 41,69 oranında artırıldı. Bu hesaplama eksiktir. Memurlar ve memur emeklileri yüzde 5 civarında kayba uğramıştır. Eksik hesaplamanın sebebi toplu sözleşmeye uyulmamasıdır. Eksik hesaplama teknik/aritmetik bir mesele değil bir sosyal politika ve çalışma hukuku sorunudur. Aritmetik bir tartışma değil esasa dair bir tartışma yapıyorum."