F-35'ten çıkmak milyarlarca dolara mâl olacak

ABD'nin Türkiye'yi S-400 alımı sebebiyle F-35 programından çıkarmasının ardından savaş uçaklarının yapımında rol oynayan Türkiye şirketlerinin milyarlarca dolar kaybetmesi bekleniyor.

F-35 savaş uçaklarının yapımında sekiz Türkiye şirketi uçağın iniş sistemi ve kokpitinde kullanılması için yüzlerce parça tedarik ediyordu. Pentagon, yapılan anlaşmalarda bu ürünlerin program boyuncaki ederinin 9 milyar dolar olacağını söylemişti.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir dün yaptığı açıklamada, "(Programdan) Çıkartılmanın kendine has hükümleri olabilir, o devrede yok. Türkiye'nin dışlanması durumunda uçak başına 7-8 milyon doları aşacak maliyet artışı olacak" ifadelerini kullandı. 

F-35 programının resmi internet sitesine göre projede Roketsan, Havelsan, Alp Havacılık, Ayesas, Kale Havacılık Sanayi A.Ş., Tubitak-SAGE, TUSAŞ ve Fokker Elmo'nun Türkiye birimi gibi şirketler yer alıyordu.

30 BİN ÇALIŞAN NEREYE GİDECEK?

Reuters'a konuşan CHP Genel Başkan Yardımcısı Ünal Çeviköz, iptal edilen anlaşmaların 12 milyar dolar değerinde olduğunu ve "Bu şirketlerin yaklaşık 30 bin çalışanı var, bu insanlar nereye gidecek" diyerek birçok kişinin işini kaybedebileceğini ifade etti.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Çeviköz’ün F-35 projesine ilişkin basın açıklamasında şu değerlendirmeler yer aldı:

"Türkiye’nin F-35 savaş uçağı projesinden, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi aldığı gerekçesiyle çıkarılması, Türkiye – ABD ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası yaratmıştır. Ülkemizin F-35 projesinden çıkarılması dolayısıyla uğrayacağı ekonomik ve siyasi kayıpların etkilerini azaltmak için her türlü tedbir alınmalı ve Türkiye – ABD ilişkilerinin karşılıklı saygı temelinde yeniden sağlıklı bir zemine oturtulması sağlanmalıdır. 

Türkiye’nin Patriot füzelerinin alımı konusunda zorluk yaşadığı ve bu nedenle seçeneklerinin azaldığı ortadadır. Giderek büyüyen ve bugün ülkemizi çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya bırakan bu sorunun kriz haline gelmeden önce doğru diplomatik adımlarla çözümü mümkündü. Ne yazık ki bu fırsat kaçırılmıştır. 

S-400 alımı, ülkemiz ve gelecek kuşaklarımız için öngörülemeyen maliyetler yaratma potansiyeline sahiptir. Bu tercih, Türkiye’nin Avro-Atlantik camiasındaki saygın konumunu zedeleyebilir. F-35 projesinden dışlanmamız, ekonomi, dış politika ve savunma sanayi alanlarında bize büyük bir bedel ödetebilir. Nitekim, alt yapı ve eğitim konularında yatırım yaptığımız, tedarik zincirinin yaklaşık yüzde 7’sinde rol oynadığımız F-35 projesinden çıkarılmanın ülkemize maliyetinin 9 milyar dolar olduğu açıklanmıştır. S-400’ün NATO sistemleri için risk oluşturacağının NATO yetkilileri ve müttefiklerimiz tarafından ifade edilmesi de ülkemizin NATO içindeki konumunu ve NATO üyesi ülkelerle ikili ilişkilerimizi olumsuz etkileyecektir. Daha somut bir ifadeyle, NATO tatbikatlarında ülkemize yönelik daha ihtiyatlı bir yaklaşım benimsenebilir."

EDAM Başkanı Sinan Ülgen ise F-35 için parça üretimi yapan fabrikaların artık amaçsız kaldığını söyledi.

TÜRKİYE'YE YAPTIRIM UYGULANMASIYLA İLGİLİ YASA TASARISI

Reuters'ın haberine göre, ABD'de Cumhuriyetçi Senatörler Rick Scott ve Todd Young, ABD Senatosu'na Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın alan Türkiye'ye yaptırım uygulanması için çağrıda bulunduğu bir karar tasarısı sundu.

Reuters'ın ele geçirdiği karar tasarısının taslağında, Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemini satın alması "ABD'nin güvenlik hakkına doğrudan ve büyük bir tehdit" olarak tanımlanıyor. Karar tasarısının kabul edilmesi durumunda Türkiye'ye 'ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında belirlenen yaptırımların tamamen uygulanması' öngörülüyor.

Cumhuriyetçi Senatör ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump yönetimine 'Rusya'nın oluşturduğu tehdidin değerlendirilmesi ve Türkiye'nin daimi NATO üyeliğinin gözden geçirilmesi için NATO'ya toplantı talebinde bulunması' çağrısı yapıyor.

DEMOKRAT SENATÖR'DEN YAPTIRIMLARA DESTEK

Senato'nun Dıilişkiler Komitesi'nden Demokrat Senatör Bob Menendez de, Türkiye'yi F-35 programından çıkarmanın yeterli olmadığını ifade etti.