Kürtler, Cumhur İttifakı liderlerini yeni bir sürecin önünde engel olarak görüyor

Remzi BUDANCİR

ARTI GERÇEK-Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 1-10 Nisan 2021 tarihleri arasında, yurttaşların Kürt sorununa yaklaşımı ve çözümüne dair algı, görüş, tutum ve eğilimlerini ölçebilmek için anket çalışması yaptı. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesine bağlı Diyarbakır, Batman, Urfa, Mardin, Antep, Van, Şırnak, Siirt, Muş, Malatya, Iğdır, Hakkari, Elazığ, Dersim, Bitlis, Bingöl, Ağrı ve Adıyaman’da online ortamda 948 kişi ile yapılan görüşmede katılımcıların yüzde 95,4’ün etnik kimliğin "Kürt" olarak tanımladığı belirtildi.

KÜRTLER 'KÜRT SORUNU YOKTUR' TANIMINI KABUL ETMİYOR

Bölgede yaşayan Kürt kimlikli yurttaşların "Kürt sorunu ve çözüm yaklaşımlarına" dair verilerin yer aldığı ankette katılımcılara Kürt sorununu nasıl tanımladıkları, Kürt sorununun yakın tarihte çözülüp çözülemeyeceği, anadil meselesine yaklaşımları, eşit yurttaşlık ve Kürt meselesinin nasıl çözüleceğine ilişkin sorular yöneltildi. Anket çalışmasına katılımcılara iktidar kanadının "Kürt Sorunu Yoktur" ifadeleri de soruldu. Katılımcıların yüzde 82,3’ü bu tanıma katılmadığını söyledi. Anket çalışmasına katılanların yüzde 82,5’i sorunun "Anadil ve Kimlik Haklarının Tanınmasıyla Ortaya Çıkmış Bir Kültürel Sorundur" derken, Kürt meselesinin "Eşit Yurttaşlık Haklarına Sahip Olmamaktan Kaynaklı Bir Sorundur" tanımına katılanların oranı yüzde 86,9 oldu.

KÜRTLER KÜRT MESELESİNİ NASIL TANIMLIYOR?

Meselenin "Ekonomik ve Eğitim Düzeyi Olarak Geri Kalmış, Kalkınmamış Bir Bölgenin Sorunudur" tanımına yüzde 55,9’u "katılmıyoruz" cevabını verirken, yüzde 61,4 Kürt sorununu Kürtlerin kendi kendini yönetme istediğinden dolayı ortaya çıkan bir sorun olarak gördüğünü söyledi. Katılımcılara "Kürt sorunu Kürtlerin bir ülke kurma istediğinden kaynaklanan bir sorundur" tanımı da soruldu. Bu tanıma katılımcıların yüzde 52,1’i katılmadığını söylerken, "Kökeni Eskilere Dayanan Tarihsel Bir Sorundur" tanımına yüzde 81,7’si katıldığını beyan etti.

KÜR SORUNU KONUSUNDA MHP VE AKP AYNI NOKTADA

Araştırma grubuna mevcut siyasi partilerin Kürt sorununa ilişkin söylem ve politikalarının Kürt sorununun çözümüne hizmet edip etmediği de soruldu. Bu soruya katılımcıların yüzde 97,7’si MHP, yüzde 94,9 AKP, yüzde 93,2 ise İYİ Parti cevabını verdi. Bu başlıkla dikkat çeken konu AKP’nin hemen MHP’ye yakın Kürt sorunun çözümü konusunda katkı sunmayacağı görüşünün hakim olmasıydı. MHP’den ayrılanların kurduğu İYİ Parti bile Kürt sorununun çözümü konusunda söylem ve politikalarda AKP’den daha olumlu karşılandığı görülüyor. Bu oranı yüzde 85’lik bir oranla Saadet Partisi, yüzde 82,7’lik bir oranla Gelecek Partisi, yüzde 81,2 CHP ve 74,3 Deva Partisi izledi. Söylem ve politika konusunda Kürt meselesinin çözümüne katkı sunacak parti olarak yüzde 87,8’lik bir oranla HDP görülüyor.

KÜRT SORUNU NASIL ÇÖZÜLÜR?

Anket çalışmasında katılımcılara Kürt sorunun çözümü, kimin çözebileceği, muhataplık ve sorunun nasıl çözülebileceğine ilişkin sorular da yöneltildi. Birbirinden ilginç cevapların verildiği anket detayı şöyle:

"Sizce Kürt sorunu nasıl çözülür?" sorusuna katılımcıların yüzde 44,5’i "Çözüm/Müzakere Sürecine Dönerek", yüzde 29,3’ü "Anayasal Tanınma ve Güvencelerle", yüzde 15,2’si "Çatışmasızlık ve Barış ile" cevabını verdi. "Sizce Kürt Sorunu Hangi Statüyle Çözülür" sorusuna yüzde 57,2’si "Demokratik Özerklik", yüzde 15’i "Eşit Yurttaşlık", yüzde 9,9’u "Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı", yüzde 9,9’u "Bağımsızlık", yüzde 5,1’i "Federasyon" cevabını verirken, yüzde %1,9’u "Kürt Sorunu Yoktur" cevabını verdi.

ÇÖZÜM UMUDU OLANLARIN ORANI YÜZDE 26

"Sizce yakın tarihte Kürt sorunu çözülebilir mi" sorusuna katılımcıların yüzde 26,4’ü "Evet", yüzde 47,9’u "Hayır" cevabını verdi. "Sizce Kürt Sorunu Ne Zaman Çözülebilir" sorusuna ise yüzde 33,3’ü "11 ve Daha Uzun Yıllar İçinde, yüzde 20,7’si "1-5 Yıl İçinde", yüzde 18,8’i "6-10 Yıl İçinde" cevabını verdi. Kürt sorunu hiçbir zaman çözülmez diyenlerin oranı yüzde 3,4 olurken, yüzde 23,8’i "Fikrim Yok" cevabını verdi.

KÜRTLER ÇÖZÜM SÜRECİNİN ÖNÜNDE CUMHUR İTTİFAKI VE LİDERLERİNİ GÖRÜYOR

Katılımcılara "Sizce çözüm süreci en yakın ne zaman yeniden başlayabilir" sorusu da yöneltildi. Bu soruya katılımcıların yüzde 36,5’i "2 Yıldan Fazla Bir Zaman İçinde", yüzde 13,7’si "1-2 Yıl İçinde" cevabını verirken, yüzde 8,6’sı "Bir Daha Başlamaz" dedi. "Sizce Çözüm ve Müzakere Sürecinin Yeniden Başlamasının Önündeki En Büyük Sorun/Engel Nedir veya Kimdir" sorusuna katılımcıların yüzde 45,6’sı "Cumhur İttifakı ve Liderleri", yüzde 30’u "AKP-Erdoğan", yüzde 18,1’i "Devlet/Derin Devlet" biçiminde yanıtlar verdi.

ASKERİ YÖNTEMLE KÜRT SORUNU ÇÖZÜLMEZ

Katılımcılara "Sizce; Türk Silahlı Kuvvetleri, PKK’yi askeri yöntemlerle etkisiz hale getirirse Kürt sorunu çözülür mü" sorusu da yöneltildi. Bu soruya katılımcıların yüzde 95,1’i "Hayır" cevabını verdi. "Sizce, PKK’nin silahları bırakması Kürt sorununu çözer mi" sorusuna katılımcıların yüzde 80,6’sı "Hayır", yüzde 3,2’si ise "Evet" yanıtlarını verdi.

KÜRT SORUNUNDA MUHATAP KİM?

Kürt sorunun çözümünde "Sizce muhataplar kimler olmalıdır" sorusuna katılımcıların 56,5’i "TBMM’de Temsili Bulunan Siyasal Partiler ve Örgüt (Abdullah Öcalan ve PKK)", yüzde 22,8’i "Hükümet ve Örgüt (Abdullah Öcalan ve PKK)" cevabını verdi. "Sizce Kürt Sorunu Kimlerle Çözülür/Kim Çözer" sorusuna yüzde 43,5’i "Abdullah Öcalan-KCK-TBMM İçindeki Siyasi Partiler", yüzde 15,6’sı "Abdullah Öcalan çözer", yüzde 7,6’sı "Abdullah Öcalan -KCK-HDP-AKP-TSK Birlikte Çözer" cevabını verdi."