OHAL'de ihraç edilip geri dönen aynı makama geçebilecek

İsa Uğur ERDOĞAN

ARTI GERÇEK- Anayasa Mahkemesi( AYM), Olağan Üstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu (OHAL Komisyonu) kurulması hakkında kanunda, Kanun Hükmünde Kararname (KHK) yolu ile değiştirilen; ihraç edilen kamu görevlilerinin göreve iade edildiğinde aynı makama geçmesini engelleyen madde hakkında karar verdi.

Ankara 11. İdare Mahkemesi ve Manisa 1. İdare Mahkemesi'nin itirazlarını değerlendiren AYM OHAL Komisyonu kararı ile göreve iade edilen memurların aynı makamlarda çalışmasını engelleyen kanun maddesini Anayasa'ya aykırı buldu.

15 Temmuz Darbe Girişimi sonrasında kamu kurumlarında yönetici olarak görev yaparken, OHAL KHK'si ile ihraç edilen kamu görevlilerinden bir kısmı OHAL Komisyonu incelemesi sonrası göreve iade edilmiş fakat bulundukları makama dönememişlerdi.

Bunun yerine kamu görevlileri ihraç edilmeden önceki makamlarının bir alt makamı esas alınarak görevlerine iade ediliyordu. Söz konusu 7075 sayılı OHAL Komisyonu kurulması kanununun 10. maddesinde," Kamu görevine iade edilmesine karar verilenlerin eski kadro veya pozisyonuna atanması esastır. Ancak müdür yardımcısı veya daha üstü ile bunlara eşdeğer yöneticilik görevinde bulunmakta iken kamu görevinden çıkarılmış olanların atamalarında, söz konusu yöneticilik görevlerinden önce bulundukları kadro ve pozisyon unvanları dikkate alınır" ibaresi yer alıyordu.

ANKARA VE MANİSA İDARİ MAHKEMELERİ'NDEN İTİRAZ

Ankara 11. İdare Mahkemesi ve Manisa 1. İdare Mahkemesi söz konusu kanun maddesi ile yöneticilik görevlerine dönme hakkının herhangi bir somut ve nesnel gerekçesinin bulunmaması nedeniyle, kazanılmış hakların ihlali olduğu ve elde edilen liyakatın kullanılmasına engel olduğu gerekçesiyle itiraz etti. Mahkemeler aynı zamanda bu durumun çalışma huzurunu ekonomik ve sosyal açıdan bozduğuna dikkat çekti.

AYM, yaptığı başvuru incelemesinde, Anayasa'nın özel hayatın gizliliğine dair 22. maddesine atıfta bulunarak söz konusu kararın meslek yaşamında kişilerin öze hayatını etkilediğini belirtti. Görevine iade edilen yöneticilerin itibarını ve kariyerini etkilediğini vurguladı. Sınırlayıcı tedbirin toplumsal bir ihtiyacı karşılamadığından hareketle demokratik toplum düzenine aykırı buldu.

'İADE ETMEME ŞÜPHELİ İZLENİMİ OLUŞTURUYOR'

Yüksek Mahkeme, OHAL Komisyonu'nun göreve iade kararı ile yöneticilerin aynı pozisyona getirilmemesinin çelişkili olduğunu, " Bu kişilerin örgütlere üyelik, mensubiyet, aidiyet, iltisak ya da irtibatlarına dair şüphelerin tam olarak ortadan kalkmadığı izlenimini oluşturmaktadır" şeklinde ifade etti.

AYM, kararı Anayasa'nın özel hayat ve temel hakları düzenleyen 13. ve 20. maddesine aykırı bulduğuna hükmetti. OHAL Komisyonu'nu kanunun 'makama iade etmeme' maddesinin iptaline karar verdi.