ABD'nin Lübnan'a iade ettiği Roma mozaikleri sahte çıktı iddiası
Artı Gerçek - ABD'nin geçen eylülde Lübnan'a iade ettiği dokuz Roma mozaiğinden sekizinin sahte olduğu iddia edildi. Fransa'daki Grenoble Üniversitesi'nin Sanat Tarihi ve Arkeoloji Bölümü Öğretim üyesi Djamila Fellague, iade edilen eserlerin sekizinin, Sicilya, Tunus, Cezayir ve Türkiye'deki müzeler ile farklı arkeolojik alanlardaki mozaiklerden kopyalanan sahte mozaik panolar olduğunu söyledi. The Guardian gazetesine konuşan Fellague, "Sahte olduklarını tespit etmek kısmen kolay çünkü bunlar, ünlü mozaiklerin modellemeleri" iddiasında bulundu.
ABD'den konuyla ilgili yapılan açıklamada, New York'a Lübnanlı bir sanat eseri kaçakçısı tarafından getirilen Ortadoğu ve kuzey Afrika menşeli onlarca eserin bulunduğu, dokuz mozaik panonun da Lübnan'a bir törenle iade edildiği belirtilmişti. 2022 yılında, konuyla ilgili kırmızı bülten çıkarılması için Interpol'e de başvuruda bulunulmuştu.
US accused of sending fake Roman mosaics back to Lebanon https://t.co/S69zUHaNfH
— Guardian culture (@guardianculture) November 19, 2023
HANGİ MOZAİK NEREDEN KOPYALANDI?
Fellague ise eserlerin sahte olduğunu ileri sürdü, hatta hangi diğer mozaiklerden "ilham alınarak" kopyalandığını da anlattı. Fellague, Lübnan'a "iade edilen" Yılan Bacaklı Dev panelinin Sicilya'da UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Villa Romana del Casale'nin ünlü mozaiklerinin bir bölümün kopyası olduğunu ileri sürdü. İddiaya göre, "iade edilen" Neptün ve Amfitriti mozaikleri ise Cezayir'in Konstantin kentinden Fransa'ya götürülüp 19'uncu yüzyılın ortalarından beri Paris'teki Louvre Müzesi'nde sergilenen panolardan "çalıntı".
'KULLANDIKLAR MODELLER İNTERNETTEN BULUNABİLİYOR'
Sanat tarihçisi, ABD'nin eylülde yaptığı iade açıklamasından sonra mozaiklerin fotoğraflarını internette görür görmez "açıkça sahte olduklarını" anladığını söyledi. "Önce bu fikirle savaşmaya çalıştım. Kendime, tutuklama kararına yol açan bir soruşturmanın, Interpol'den çıkarılan kırmızı bültenin ve bir ülkeye yapılan iadenin arkasında titiz bir bilimsel araştırma olması gerektiğini söyledim" diyen Fellague, "Araştırma yaparken hızla, kopyacıların kopyaları yapmak için kullandıkları modelleri buldum" ifadelerini kullandı. Fellague, "Hem Amerikan hem Lübnan tarafında, basında ve resmi basın açıklamalarında bu mozaiklerin Roma döneminden kaldığına, Lübnan'dan yağmalandığına dair hiçbir bilimsel kanıt yoktu" diye konuştu.
'TANINAN MOZAİKLERİ KOPYALAMA HATASINA DÜŞMÜŞLER'
Cambridge Üniversitesi'nde misafir öğretim üyesi olan ve yağmalanmış antik eserler ile kaçakçılık ağları üzerinde uzmanlaşan Christos Tsirogiannis de, bu kanıtların reddedilemez olduğunu söyledi. Tsirogiannis, kopyacıların turistler ve akademisyenler tarafından çok iyi bilinen, fotoğrafları kolay bulunan mozaiklerin sahtesini yapma hatasına düştüğünü belirterek, "Uzman olmasanız bile, sahte olanı gerçek mozaiğin yanına koyduğunuzda sadece ne kadar benzediklerini eğil, aynı zamanda kalitesinin o kadar da iyi olmadığını görüyorsunuz" diye konuştu.
'ABD'Lİ YETKİLİLER İÇİN BÜYÜK UTANÇ'
"Bütün olay çılgınca. Yetkililer bu işleri sürekli olarak uzmanlara danışmadan yapıyorlar" diyen Tsirogiannis, sahteciliğin kanıtlanması halinde Lübnan'a iadeyi gerçekleştiren Manhattan bölge savcılığının büyük bir utanç yaşayacağını da ekledi.
ABD'nin eylül ayında Lübnan'a iade edildiğini açıkladığı mozaik panolar, 2018 yılında New York'ta bir galeride satışa çıkarılmıştı. Yaklaşık 20 bin dolar istenen panolara polis el koymuştu.
YETKİLİLER REDDETTİ
The Guardian'ın iddiaları sorduğu bir savcılık yetkilisi ise eserlerin gerçek olduğunu savundu. İsmi açıklanmayan yetkili, iade sürecinden önce mahkemenin uzman analizleri de dahil yasadışı eser kaçakçılığına dair kanıtları incelediğini söyledi. (DIŞ HABERLER)
