Almanya'dan dönen Boğazköy Sfenksi'ne ziyaretçi akını

Artı Gerçek - 1907 yılında Müze-i Humayun ve Alman heyetinin ortaklığında kazı faaliyetlerine başlanmış olan Boğazkale'deki Hitit Başkenti Hattuşa'da ortaya çıkarılan ve Almanya'ya restore edilmek üzere götürülen; ancak geri getirilmesi neredeyse yüz yılı bulan Hattuşa Sfenksi, getirildikten sonra Boğazkale Müzesi'nde sergilenmeye başlandı. Sfenksin geri getirilmesinden bu yana her gün artarak devam eden ziyaretçi sayısı, bugün itibari ile 6 bin 432'si yabancı olmak üzere 48 bin 162'yi bulmuş durumda.

Çorum'un Boğazkale ilçesindeki Hititlerin başkenti Hattuşa'da, Müze-i Hümayun ve Alman heyetinin ortak çalışmasıyla 1907 yılında başlatılan arkeolojik kazılarda, kireç taşından yapılmış yaklaşık 2,5 metre uzunluğunda iki sfenks (Sfenks, kafası koç, kuş, veya insan, gövdesi ise ayakta veya uzanmış pozisyonda aslan ya da boğa şeklini alan bir heykel türü) ile Hitit kraliyet arşivine ait yaklaşık 10 bin 400 çivi yazılı tablet ortaya çıkarıldı. Bu tabletler ve sfenksler iki ülke arasında yapılan özel bir anlaşma ile restorasyon ve bilimsel çalışmalar için iade edilmek koşuluyla 1915 ve 1917 yıllarında Berlin'e götürüldü.

Eserler Almanya'ya götürüldükten yaklaşık yüzyıl sonra Türkiye'ye iade edilen ve 2011 yılında Boğazkale Müzesi'nde sergilenmeye başlanan Boğazkale Sfenksi, 11 yılda binlerce ziyaretçiyi ağırladı.

Berlin'de sürdürülen çalışmalarla onarımları tamamlanan bir sfenks ile 3 bin civarındaki tablet, 1924-1942 yılları arasınad Türkiye'ye iade edildi. Kalan eserlerin iadesi için görüşmeler sürerken II. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte iki ülke arasında ilişkiler kesilince, süreç 1974 yılına kadar hiç bir gelişme yaşanmadan adeta donduruldu. Bu tarihten sonra yeniden başlayan görüşmeler sonucu 1987 yılında 7 bin 400 civarında çivi yazılı tabletin daha iadesi sağlandı. getirilen tabletler, Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesi'nde koruma altına alındı.

Berlin'de kalan diğer sfenksin iadesi için Hattuşa Antik Kenti'nin UNESCO Dünya Kültür Mirası ve Dünya Belleği listesinde yer alması dolayısıyla Kültür Bakanlığı tarafından UNESCO'ya da aracılık etmesi için başvuruldu. Yeniden başlayan süreçte, nihayet yıllar süren görüşmeler sonucunda 2011'de Ankara ve Berlin'de yapılan toplantıların ardından ikinci sfenksin de Türkiye'ye iade edilmesi konusunda anlaşma sağlandı. Türkiye'ye iade edildikten sonra ikiziyle 2011 Kasım ayında ait olduğu topraklarda, Boğazkale Müzesi'nde sergilenmeye başlanan Boğazköy Sfenksi, turistlerin ilgi odağı oldu.

HATTUŞA ÖREN YERİ VE BOĞAZKALE MÜZESİ 10 AYDA 48 BİN ZİYARETÇİ ÇEKTİ

İl Kültür ve Turizm Müdürü Sümeyra Bektaş'ın, AA muhabirine verdiği bilgilere göre, Boğazkale Müzesi'nin girişinde ziyaretçilerini karşılayan Boğazköy Sfenksi'nin ilçenin turizm potansiyeline katkı sağlıyor. Bu çerçevede açıklamalarda bulunan Bektaş, Hattuşa Ören Yeri ve Boğazkale Müzesi'nin bu yılın 10 ayında 6 bin 432'si yabancı olmak üzere 48 bin 162 ziyaretçi ağırladığını söylüyor.

Sfenksin yaklaşık 3 bin 300 yıl önce kireç taşından yapıldığını ve Hititlerin taş ustalığını gösteren nadide eserler arasında yer aldığını belirten Bektaş, ağırlığı 1700 kilogramı bulan Boğazköy Sfenksi'nde Hitit şehirlerinin girişlerinde sıklıkla görülen aslan tasvirinin yapıldığını, kafa kısmı insan görünümüne sahip olan sfenksin aslana ait gövdesinde iki kanat bulunduğunu dile getiriyor. Zira sfenksler tabiatta yer alan güçlü canlıların bir karması olarak yapılmış heykeller olarak karşımıza çıkıyorlar ve kapısına kondukları yerleri / kentleri kötülüklere karşı koruduklarına inanılıyor.

Turistlerin sfenkse yoğun ilgi gösterdiğine işaret eden Bektaş, "Sadece sfenksleri görmek için binlerce kişi müzeyi ziyaret etmiştir. Bu da bir eserin asıl yerinde ne kadar anlam kazandığını, insanların sırf bunun için turizm hareketliliği sağladığını göstermektedir." diyor.

Türkiye'nin kültürel zenginliğinin turistler kadar tarihi eser kaçakçılarının da dikkatini çektiğinin altını çizen Bektaş, şunları söylüyor: "Çeşitli dönemlerde farklı yöntemlerle ülkemizdeki binlerce eser yurt dışına kaçırılmış, özel müzelerde, koleksiyonlarda sergilenmiş, müzayedelerde satılmıştır. Unutulmamalıdır ki kültür varlıkları halka aittir ve ülkenin kültürel birikimini yansıtmaktadır. Dolayısıyla ancak burada sergilendiğinde bir anlam kazanmaktadır." (KÜLTÜR SANAT)