Andrew Clements’ten 'Büyük' Findel Gizemi

Abdullah EZİK

Andrew Clements’in geçtiğimiz günlerde Günışığı Kitaplığı tarafından yayımlanan kitabı Findel Gizemi, Findel macerasını farklı bir aşamaya taşıyan, çocuklara yeni bir dünyadan havadisler ulaştıran bir kitap. Brian Selznick tarafından resimlenen, Mine Kazmaoğlu tarafından Türkçeye çevrilen kitap, günümüze dair hem ebeveynlere hem de çocuklara özgün bir hikâye anlatıyor.

Findel Gizemi, özellikle de pandemi sonrası dünyada büyük bir sorun hâline gelen, günümüzün başlıca meselelerinden biri olan “dijital çağ” ve “yaratıcı emeğin gaspı” gibi konulara eğilerek okurlarda özel bir bilinç oluşturma gayretiyle ön plana çıkıyor. İlk bakışta bir çocuk kitabı görünse de Findel Gizemi, aslında ele aldığı konuya yaklaşım biçimi dolayısıyla hemen her yaştan okurun rahatlıkla okuyabileceği ve keyif alabileceği bir kitap olarak beliriyor.

Emek sömürüsü, hemen her dönem kendisine edebiyatta, sanatta, sinemada, tiyatroda karşılık bulmuş önemli bir başlık. Bununla beraber her dönemin kendine özgü birtakım kodları, gelenek ve meselelerinin olduğu söylenebilir. İçerisinde bulunduğumuz dijital çağ da bu anlamda emek sömürüsünün farklı şekillerde işlediği, özellikle de yaratıcı emeğin daha önceki kuşak ve süreçlere nazaran çok daha farklı şekillerde sömürüldüğü bir dönem olarak görülebilir. İnsan hayatını birçok açıdan kolaylaştıran bu çağın, aynı zamanda birçok yeni problemi beraberinde getirdiği ifade edilebilir. İşte Findel Gizemi, tam da bu noktada okurun ilgisini çeker.

Hayattaki en büyük tutkusu teknoloji olan Josh, edebiyat öğretmeni Bay N. ve Vanessa arasındaki inişli çıkışlı, heyecan dolu hikâye üzerinden hareket eden Findel Gizemi, çocukların dünyasına dair yeni bir bakış geliştirmekle beraber günümüz sorunlarının onlara nasıl aktarılabileceğine dair de önemli bir örnek teşkil eder.

Kitap, öğretmenleri tarafından verilen bütün ödevleri bilgisayar yardımıyla halleden Josh’un hikâyesini anlatır. Josh, edebiyat öğretmeni Bay N.’nin verdiği ödevi bilgisayar kullanmadan yapmak zorundadır; çünkü Bay N. İçin yaratıcılık ve bir başına sorunların, ödevlerin, problemlerin üstesinden gelmek önemli bir konudur. Üstelik bilgisayar olmadan çalışmanın zorluğuna paralel bir şekilde bir de “elyazısı” meselesi vardır Josh için. Hem kimseden yardım almadan hem de elyazısıyla bir ödev hazırlama düşüncesi Josh’u yeni arayışlara iter ve hikâye giderek farklı şekillerde gelişir.

Bir gün tesadüf eseri “findel”i keşfeden Josh, bu buluşunu yakın arkadaşı Vanessa ile paylaşır. Zamanla ilgileri Bay N.’nin yaşamına kayan, onun hayatını merak eden Josh ve Vanessa, bu konuda findelden yardım alır ve bir tür dedektif gibi hareket etmeye başlarlar. Bay N.’ye dair öğrendikleri her bir yeni bilgi onları daha fazla araştırma konusunda cezbeder. Böylelikle işler giderek daha da derinleşmeye, Bay N.’nin peşinde giderek farklı bir yöne evrilmeye başlar.

Josh ile Vanessa’nın teknoloji, eğitim, öğrenme alışkanlıkları, merak ve heyecanla dolu hikâyesi, Bay N.’ye dair yürüttükleri soruşturma üzerinden gelişen Findel Gizemi, Andrew Clements’in “ardından bıraktığı son dosya” olarak okurla buluşuyor.