Samantha Harvey'in 'uzay hayalleri' Booker'a uzandı: 'Orbital'

Artı Gerçek - Bu yıl kısa listeye kalan tek İngiliz yazar olan Samantha Harvey'in Orbital'i, Birleşik Krallık'ın en prestijli kurmaca ödülü olan 2024 Booker Ödülü'nü kazandı. Jüri başkanı sanatçı ve yazar Edmund de Waal'a göre Harvey'in Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki altı kurgusal astronotun hikayesini anlattığı kitap, altı kişilik kısa listede "oybirliğiyle" kazanan olarak seçildi.

Bu yılki jüride De Waal'ın yanı sıra roman yazarları Sara Collins ve Yiyun Li, Guardian kurgu editörü Justine Jordan ve müzisyen Nitin Sawhney yer aldı. De Waal, "Jüri üyeleri olarak bizi etkileyen, kapasitesi ve yankısı olan, paylaşmaya mecbur olduğumuz bir kitap bulmaya kararlıydık" dedi.

Waal, jürinin seçimine ilişkin "Orbital hakkındaki oybirliğimiz, onun güzelliğini ve hırsını kabul ediyor. Kitap Harvey'nin, içinde yaşadığımız/paylaştığımız, değerli olduğu kadar tehlikeli dünyaya gösterdiği olağanüstü dikkat yoğunluğunu yansıtıyor" dedi.

'DÜNYAYA KARŞI DEĞİL DÜNYA İÇİN...'

Harvey kabul konuşmasında kitabı, "Dünyaya karşı değil dünya için, diğer insanların ve diğer yaşamların onuruna karşı değil onurları için konuşanlara ve barış için konuşan, çağrı yapan ve çalışan tüm insanlara" adadığını belirtti.

Geçen kasım ayında yayımlanan ve şu anda ciltsiz olarak satışa sunulan "Orbital", bu yıl Birleşik Krallık'ta 29 bin kopya satarak kazanan açıklanana kadar kısa listenin en çok satan kitabı oldu. Alexandra Harris, Guardian'daki eleştirisinde, karakterlerini bir gün boyunca 16 gün doğumu ve 16 gün batımı yaşarken takip eden kitabın "Dünya, güzellik ve insan arzusu üzerine ince işlenmiş bir meditasyon" niteliğinde olduğunu yazdı.

BOOKER TARİHİNİN İKİNCİ EN KISA KİTABI

136 sayfa uzunluğuyla "Orbital", ödül tarihinde ödülü kazanan en kısa ikinci kitap; 1979'da kazanan Penelope Fitzgerald'ın "Offshore"undan dört sayfa daha uzun. De Waal, jürinin seçiminin kısa kitaplar lehine bir oylama olup olmadığı sorusuna "kesinlikle hayır" yanıtını verdi ve Orbital'in "başarmaya çalıştığı şey için doğru uzunlukta bir kitap" olduğunu ekledi.

Harvey, bir noktada Orbital'i yazmaktan neredeyse vazgeçtiğini düşündüğünü söyledi.

"Neden birileri Wiltshire'daki masasında uzay hakkında yazan, uzayda olmanın nasıl bir şey olduğunu hayal eden bir kadını dinlemek istesin ki? Bu konuda cesaretimi kaybettim ve bu kitabı yazacak yetkinliğe sahip olmadığımı düşündüm" diyen Harvey, Astronot Tim Peake'in kitabı okuduğunu ve "uzayı anlatmak konusunda çok iyi olduğunu" belirterek, esprili bir dille "İstihbaratı nereden aldığımı bilmek istedi" ifadelerini kullandı.

BAHİS ŞİRKETİNİN FAVORİLERİNDEN BİRİYDİ

"Orbital", Amerikalı bir yazar ve Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde İnglizce profesörü olan Percival Everett'in "Huckleberry Finn'in Maceraları"nı, kitaptaki köleleştirilmiş Jim'in bakış açısından yeniden uyarladığı "James" eseriyle birlikte, bahis şirketi William Hill'in ortak favorisiydi.

Bir başka bahis şirketi olan Ladbrokes'un favorisi de James'ti ve eleştirmenler Everett'in ödülü eve götürme olasılığının en yüksek olduğu konusunda hemfikirdi. Ödülün kısa listesindeki tek erkeğin Everett olmasıyla, Booker'ın 55 yıllık tarihinde ilk kez bu yıl beş kadın kısa listeye girmiş oldu.

SON BEŞ YILDA ÖDÜLÜ KAZANAN İLK KADIN

Salı akşamı 5 bin sterlinlik ödülü evine götüren Harvey, son beş yılda ödülü kazanan ilk kadın oldu. Ödül parasını ne için harcayacağı sorulan Harvey, yeni bir bisiklete ihtiyacı olduğunu ve Japonya'yı ziyaret etmek istediğini söyledi.

Harvey daha önce ilk romanı "The Wilderness" ile 2009 yılında Booker ödülü için uzun listeye kalmıştı. "Orbital", "All Is Song", "Dear Thief" ve "The Western Wind"in ardından beşinci romanıdır. Yazarın uykusuzluk üzerine yazdığı "The Shapeless Unease" adlı anı kitabı da 2020'de yayımlandı. Harvey ve Everett ile birlikte kısa listeye kalan diğer isimler ise "Creation Lake" ile Rachel Kushner, "Held" ile Anne Michaels, "The Safekeep" ile Yael van der Wouden ve "Stone Yard Devotional" ile Charlotte Wood oldu. (Kaynak: The Guardian)