Avrupa Komisyonu AB’nin Rusya’dan fosil yakıt ithalatını azaltmak için planladığı "RePowerEU" paketini geçen hafta açıkladı. Temel olarak RePowerEU, AB’nin yeni politika paketi olarak hem Rusya fosil yakıt ithalatını azaltmayı hem de iklim kriziyle mücadele etmeki hedefliyor.

AB’nin gücünü yenilenebilir enerji kaynaklarından almasını ifade eden RePowerEU paketi ile, birliğin Rusya'dan doğal gaz ithalatını bu yılın sonuna kadar üçte iki oranında azaltılacak ve 2027 yılına kadar sonlandırılacak.

Bu iddialı müdahale paketi, AB'nin Rusya’dan ithal ettiği fosil yakıtlara bağımlılığını azaltma amacına hizmet etmenin yanı sıra, birliğin iklim kriziyle mücadelesine ve diğer ülkelerden ithal edeceği fosil yakıtlara bağımlılığının önüne geçmesi kapsamında sağlam adımlar atmasına imkan verecek.

Enerjide dışa bağımlılıkta AB ortalaması yüzde 58 olmasına karşın Avrupa’nın görece önemli ülkelerinde enerjide ithalatın payı yüzde 60 ila yüzde 70 arasında değişiyor. 

Paket, temelde iki önemli hedef içeriyor: 

Yenilenebilir enerji artışının hızlandırılması: AB yenilenebilir enerji hedefinin artırılması, izin süreçlerinde yaşanan sorunların ele alınması ve yepyeni bir AB güneş enerjisi stratejisi oluşturulması.

Enerji verimliliğinin artırılması ve enerji talebinin düşürülmesi: AB'nin enerji verimliliği hedeflerini artırmayı ve doğal gaz ile petrole olan talebi azaltmak üzere yurttaşların çabalarına dayalı "AB Tasarruf Planı"nı hayata geçirilmesi.

Avrupa, 2027 yılına kadar enerjide tam bağımsız, bizde kullanıldığı gibi söylersek tamamen "yerli ve milli" bir enerji modeline geçebilecek mi? Hedefler epeyce zorlu ve iddialı çünkü. 

Tabii hem savunma giderlerini artırıp, hem küresel be bölgesel enflasyonla mücadele edip hem de Rusya’nın fosil yakıtlarından kurtulmak mümkün olabilecek mi hep birlikte göreceğiz. Ancak küresel iklim kriziyle mücadelede zaman daralıyor, çok fazla deneme yanılma yöntemiyle uygulamaları ilerletme lüksü maalesef kalmadı.

Diğer yandan, bu eylem planının Avrupa’ya elbette bir maliyeti olacak. Acil durum müdahale planına göre, paketteki hedeflerin gerçekleşebilmesi için 210 milyar euroluk ek yatırım gerekeceği öngörülüyor.

AB, yeni plana göre LNG tedariğini artıracak, Rusya dışındaki tedarikçilerden boru hatlarıyla doğal gaz alımını yükseltecek, alternatif gazlara yatırım yapacak, çatılara güneş paneli kurulumunu hızlandıracak, yenilenebilire yatırım yapılmasını sağlayacak ve en önemlisi enerji verimliliğinin artırılmasını gerçekleştirecek.

Enerji jeopolitiğinde Rusya, enerji kartını fazlasıyla bir tehdit unsuru olarak kullandı. Şimdi gösterdiği enerji silahına karşı hamle geldi. 

Elbette, Türkiye’nin de artık ucundan kenarından kendi bağımlılığını azaltmaya yönelik politikaları oluşturması ve devreye alması gerekiyor.

RePowerEU olarak adlandırılan bu karşı hamle neler içeriyor, bakalım:

• Komisyon, Avrupa Yeşil Mutabakatı mevzuatının 'Fit for 55' (Yüzde 55 emisyon azaltımı politikasına uygunluk) paketi kapsamında yenilenebilir enerji için 2030 ana hedefini yüzde 40'tan yüzde 45'e çıkarmayı teklif ediyor.

• Komisyon, bağlayıcı enerji verimliliği hedefinin yüzde 9'dan yüzde 13'e çıkarılması da dahil olmak üzere uzun vadeli enerji verimliliği önlemlerinin geliştirilmesini öneriyor.

• Gaz ve petrol talebini yüzde 5 oranında azaltabilecek kısa vadeli davranış değişikliklerini detaylandıran ve üye devletlerin haneleri ve endüstriyi hedefleyen özel iletişim kampanyaları başlatmaya teşvik eden ‘AB Enerji Tasarrufu Bildirimi’ öneriliyor.

• Üye devletler ayrıca enerji tasarruflu ısıtma sistemleri, bina yalıtımı, cihazlar ve ürünlerde KDV oranlarının düşürülmesi gibi enerji tasarrufunu teşvik etmek için mali önlemler kullanmaya teşvik ediliyor.

Bu kapsamda yenilenebilir enerjinin artırılmasına yönelik şu hedefler öne çıkıyor:

• 2025 yılına kadar fotovoltaik güneş enerjisi kapasitesini ikiye katlamak ve 2030 yılına kadar 600 GW güneş enerjisi kapasitesi kurmak için özel bir AB Güneş Stratejisi’nin oluşturulması.

• Yeni kamu ve ticari binalara ve yeni konut binalarına güneş panelleri kurmak için aşamalı yasal zorunluluğu olan bir Solar Çatı Girişimi.

• Isı pompalarının kullanım oranının iki katına çıkarılması ve jeotermal ve güneş enerjisinin modernize edilmiş bölgesel ve ortak ısıtma sistemlerine entegre edilmesi için önlemler.

• Yenilenebilir enerji projelerinde yavaş ve karmaşık izinler süreçlerinin üstesinden gelmek için bir Komisyon önerisi ve yenilenebilir enerjiyi öncelikli bir kamu yararı olarak tanımak için Yenilenebilir Enerji Direktifi’nde hedeflenen bir değişiklik

• Karbondan arındırılması zor endüstrilerde ve ulaşım sektörlerinde doğal gaz, kömür ve petrolün yerini almak üzere 2030 yılına kadar 10 milyon ton yerli yenilenebilir hidrojen üretimi ve 10 milyon ton hidrojen ithalatı hedefinin belirlenmesi.

Avrupa Birliği bu politikanın finansmanı için ise aşağıdaki yatırımlar öngörüyor:

• REPowerEU hedeflerinin gerçekleştirilmesi, bugün ile 2027 arasında 210 milyar euroluk ek bir yatırım gerektiriyor. Rusya'nın fosil yakıt ithalatını azaltmak da AB’ye yılda yaklaşık 100 milyar euro tasarruf sağlayabilir. Bu yatırımlar özel ve kamu sektörü tarafından ve ulusal, sınır ötesi ve AB düzeyinde karşılanmalıdır.

• REPowerEU'yu desteklemek için, Kurtarma ve Dirençlilik Mekanizması (Recovery and Resilience Facility - RRF) kapsamındaki kredilerde hali hazırda 225 milyar euro mevcut. Komisyon, REPowerEU bağlamında bu programların nasıl değiştirileceği ve tamamlanacağı konusunda bugün üye devletlere mevzuat ve rehberliği kabul etti. Buna ek olarak, Komisyon, şu anda Piyasa İstikrar Rezervi’nde tutulan AB Emisyon Ticareti Sistemi tahsisatlarının satışından elde edilen ve piyasayı bozmayacak şekilde açık artırmaya çıkarılacak 20 milyar euro hibe ile RRF mali çerçevesini artırmayı teklif ediyor. Bu nedenle, ETS yalnızca emisyonları ve fosil yakıtların kullanımını azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda enerji bağımsızlığını elde etmek için gerekli fonları da topluyor.

• Uyum fonlarından 26,9 milyar euro, RRF'ye gönüllü transferlerde kullanılabilir hale getirilebilir. Ortak Tarım Politikasından 7,5 milyar euro daha RRF'ye gönüllü transferler yoluyla sağlanıyor. Komisyon, 2022 Büyük Ölçekli İnovasyon Fonu Çağrısı için mevcut olan fonu bu sonbaharda ikiye katlayarak yaklaşık 3 milyar euroya çıkaracak.