1.3 milyar ışık yılı çapında Dev Halka keşfedildi: Evreni anlayışımıza meydan okuyan büyüklükte

Artı Gerçek - Britanya'nın Central Lancashire Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, uzayda devasa halka şeklinde bir yapı keşfetti.

Çapı 1.3 milyar ışık yılı olan çember, gece gökyüzünde Dünya'dan bakıldığında Ay'ın kabaca 15 katı büyüklüğünde görünüyor.

Gökbilimciler tarafından Büyük Halka olarak adlandırılan bu çember, galaksilerden ve galaksi kümelerinden oluşuyor.

Bulgular, Amerikan Astronomi Topluluğu'nun (AAS) New Orleans'taki 243. toplantısında sunuldu.

ÇIPLAK GÖZLE GÖRÜLEMİYOR

Araştırmacıların evreni anlayışımıza meydan okuyacak kadar büyük olduğunu söylediği Büyük Halka'nın çıplak gözle görülmesi mümkün değil.

Huge ring of galaxies challenges thinking on cosmos

"The Big Ring and the Giant Arc, both individually and together, gives us a big cosmological mystery as we work to understand the universe and its development." https://t.co/Z2flMDj1TY

— Dinis Guarda (@dinisguarda) January 12, 2024

Gerçekten uzaktaki bu büyük yapıyı oluşturan tüm galaksileri tanımlamak için çok fazla zaman ve bilgisayar işlem gücü harcandı.

KOZMOLOJİK İLKEYE TERS

Astronominin yol gösterici ilkelerinden biri olan kozmolojik ilkeye göre bu kadar büyük yapıların var olmaması gerekir. Kozmolojik ilke, tüm maddenin Evren boyunca düzenli şekilde yayıldığını belirtir.

Her ne kadar yıldızlar, gezegenler ve galaksiler gözümüzde büyük madde yığınları olsa da, evrenin boyutu bağlamında önemsiz arz etmez ve teoriye göre çok daha büyük madde yığınlarının oluşmaması gerekir.

Ancak Büyük Halka kozmolojik ilkenin olası ilk ihlali olmadığından, henüz keşfedilmemiş başka bir etkenin işin içinde olduğuna işaret ediyor.

'EVRENİN NASIL EVRİMLEŞTİĞİNE DAİR KABUL EDİLEN DÜŞÜNCE GÖZDEN GEÇİRİLMELİ'

Kraliyet Astronomi Topluluğu Direktör Yardımcısı Dr. Robert Massey'e göre astronominin temel taşının yeniden düşünülmesi gerektiğine dair kanıtlar artıyor.

"Bu, evrenin en büyük ölçeklerde düzgün dağıldığı fikriyle çelişen evrende keşfedilmiş yedinci büyük yapı. Eğer bu yapılar gerçekse, o zaman bu kesinlikle kozmologların evrenin zaman içinde nasıl evrimleştiğine dair kabul edilen düşünce hakkında düşünüp taşınmasını gerektirir."

Büyük Halka, Central Lancashire Üniversitesi'nde (UCLan) doktora öğrencisi olan ve aynı zamanda 3.3 milyar ışık yılı alana yayılan Dev Yay'ı keşfeden Alexia Lopez tarafından tanımlandı.

'EVRENE DAİR MEVCUT ANLAYIŞIMIZLA AÇIKLANAMAZ'

Keşifleri yapmanın nasıl bir his olduğu sorulduğunda Alexia Lopez şunları söyledi:

"Bu gerçekten gerçeküstü. Kendimi çimdiklemem gerekiyor, çünkü bu keşifleri kazara yaptım, bunlar tesadüfi keşiflerdi. Ama bu büyük bir şey ve bunun hakkında konuştuğuma inanamıyorum, bunun ben olduğuna inanamıyorum."

Lopez, "Bu iki ultra büyük yapının hiçbirini evrene dair mevcut anlayışımızla açıklamak kolay değil" diyerek ekledi:

"Ve onların ultra büyük boyutları, ayırt edici şekilleri ve kozmolojik yakınlıkları kesinlikle bize önemli bir şey anlatıyor olmalı - ama tam olarak ne?"

Hem Büyük Halka hem de Dev Yay, Çoban takımyıldızının yakınında nispeten birbirine yakın görünüyor.

ERKEN EVRENDEN KALMA MI?

Warwick Üniversitesi Fizik Bölümü'nden Profesör Don Pollacco, bunun meydana gelme ihtimalinin yok denecek kadar düşük olduğunu, dolayısıyla iki nesnenin birbiriyle ilişkili olabileceğini ve daha da büyük bir yapı oluşturabileceğini belirterek şunları söyledi:

"O halde soru şu: Bu kadar büyük yapıları nasıl yapıyorsunuz?

"Bu yapıları üretebilecek herhangi bir mekanizmayı tasavvur etmek inanılmaz derecede zor. Bu nedenle araştırmayı kaleme alanlar, bunun yerine erken evrenden kalma, yüksek ve düşük yoğunluklu malzeme dalgalarının galaksi dışı ortamda 'dondurulduğu' bir kalıntı gördüğümüzü öne sürüyorlar."

Diğer kozmologlar tarafından keşfedilen benzer büyük yapılar da var: Yaklaşık 1.5 milyar ışık yılı uzunluğundaki Sloan Çin Seddi ve 1.4 milyar ışık yılı boyunca uzanan Güney Kutup Duvarı gibi. Ancak gökbilimcilerin saptadığı en büyük tek varlık, yaklaşık 10 milyar ışık yılı genişliğindeki Herkül-Corona Borealis Çin Seddi adı verilen bir gökada üstkümesi.

Büyük Halka gökyüzünde neredeyse mükemmel bir çember gibi görünse de, Lopez'in analizine göre yüzü Dünya ile aynı hizada, daha çok tirbuşon gibi bir bobin şekline sahip olmalı.

Lopez "Büyük Halka ve Dev Yay, hem tek tek hem de birlikte, evreni ve onun gelişimini anlamaya çalışırken bize büyük bir kozmolojik gizem sunuyor" dedi. (BBC, Dış Haberler)