'Gazze metrosu': Hamas'ın 'gizli cephesi' olan tüneller hakkında neler biliniyor?
Artı Gerçek - İsrail ordusunun üç haftadır aralıksız hava bombardımanına tuttuğu ve kara operasyonlarını genişlettiği Gazze'de "ikinci aşamaya" geçtiklerini açıklaması, gözleri Hamas'ın 'gizli cephesi' olarak nitelenen tünellere çevirdi. İşte, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun da dün "Düşmanı hem yerin üstünde hem de yerin altında yok edeceğiz" diyerek işaret ettiği tüneller hakkında bilinenler...
'GAZZE METROSU', 'ÖRÜMCEK AĞI', 'VİETKONG' BENZETMESİ...
360 kilometrelik yüzölçümü ve yaklaşık 2.2 milyonluk nüfusu ile dünyada nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu noktalardan biri olan Gazze Şeridi'nde, dip dibe binaların altına Hamas tarafından kazılan tüneller 'Gazze metrosu' olarak anılıyor. Hamas'ın geçen hafta serbest bıraktığı 85 yaşındaki rehine Yocheved Lifshitz, buralardan geçirildiğini söyleyerek "örümcek ağı" benzetmesi yapmıştı.
Bazı uzmanlar, belirli farklılıklara da dikkat çekmekle beraber, Hamas'ın yeraltı ağını Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (Vietkong) ABD'ye kök söktürdüğü tünellere veya El Kaide'nin Afganistan dağlarında kazdığı mağaralara benzetiyor.
İsrail Hamas'ı, bu tünellerde gizlenmek, silah depolamak ve yukarıdaki yapılarda yaşayan insanları canlı kalkan olarak kullanmakla suçluyor. İsrail ordusu son olarak, Gazze'nin en büyük hastanesi Şifa'yı da altında Hamas liderlerinin komuta merkezleri bulunduğu iddiasıyla bombalamakla tehdit etmişti.
YAHYA SİNWAR '500 KİLOMETREDEN UZUN' DEMİŞTİ
Batı basınına konuşan güvenlik kaynakları, tünellerin yüzlerce kilometre uzunluğunda olduğunu, yer yer 80 metre kadar derine indiğini söylüyor. Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinwar ise 2021'deki son savaşta, "Hamas'ın tünellerinin 100 kilometresini yok ettiklerini söylemeye başladılar. Size söylüyorum, Gazze Şeridi'nde sahip olduğumuz tüneller 500 kilometreden uzun. Anlatıları doğru olsa bile, tünellerin sadece yüzde 20'sini yok ettiler" demişti.
Sinwar'ın iddiasını teyit etmek mümkün olmasa da, Reuters'a konuşan güvenlik kaynakları abluka altındaki şeridin sadece 40 kilometre uzunluğunda olmasına rağmen tünel ağının kilometrelerce olduğunu kabul ediyor.
'GAZZE'NİN ALTNINDA İKİNCİ BİR ŞEHİR DAHA VAR'
İsrail ordusunun eski Gazze bölüğü sorumlusu Tuğgeneral Amir Avivi de, "Günlerdir çok ağır saldırılar düzenliyor olmamıza rağmen Hamas liderliği de, komuta ve kontrol becerisi de, hatta karşı saldırı düzenlemeye çalışma ve düzenleme becerisi de büyük ölçüde yerinde duruyor" diyerek konuyu tünellere getirdi: "Gazze'nin altında 40-50 metre derinliğinde bir başka kent daha var. Sığınaklar, karargâhlar ve depolar var. Ve bunlar tabii ki de, 1000'den fazla roketatar noktasına bağlı."
Batılı bir güvenlik kaynağı ise tünellerin millerce uzandığını, betondan ve çok sağlam bir biçimde inşa edildiğini söyleyerek "Vietkong'un 10 katını düşünün" dedi.
ASİMETRİK AVANTAJ
Askeri uzmanlar, İsrail'in olası kara harekâtında tünellerin Hamas'a asimetrik bir avantaj kazandıracağında hemfikir. Reuters'a konuşan ABD'li bir yetkili, İsrail özel kuvvetlerinin kara savaşında görülmemiş bir meydan okuma ile karşı karşıya bulunacağını, tünellerde bir yandan Hamas'la savaşırken bir yandan rehineleri öldürmekten kaçınmalarının ve kendilerinin rehin alınmamalarının gerekeceğini söyledi.
Mossad'ın eski üst düzey yetkililerinden Amnon Sofrin ise "Çok fazla bubi tuzağı olacak. Havayla temas ettiğinde patlayan silahları var, ki 2021'de bunlara sahip değillerdi" iddiasında bulunarak Hamas'ın aynı zamanda İsrail askerlerini de kaçırmaya çalışacağını vurguluyor.
İSRAİL, 'YAHALOM' (GELİNCİK) BİRİMİ İLE SALDIRACAK
Olası kara harekâtında, İsrail ordusunun tünellere öncelikle yeraltına inip tünelleri bulmakta ve yok etmekte uzmanlaştığı belirtilen 'Yahalom' (Gelincik) birliklerini göndermesi bekleniyor. Netanyahu da geçen hafta bu özel komandoları ziyaretinde, "Size güveniyorum, İsrail halkı size güveniyor" demişti.
DIŞ DÜNYAYA AÇILAN KAPI MI?
Tüneller aynı zamanda, Hamas'ın Gazze'deki yönetimi ele geçirmesi sonrası İsrail tarafından abluka altına alınan bölgeye dışarıdan -Mısır üzerinden- çok sayıda ihtiyacı sokmak için de kullanılıyor. Ablukanın en ağır olduğu dönemlerde güneydeki Mısır sınırının altındaki tünellerden eşekle malzeme taşıyan kaçakçılar dünya basınında manşetlere taşınmıştı.
Reuters'ın Refah'taki tünellerde kaçakçılık yaptığını belirttiği Ebu Qusay ise 800 metrelik bir tüneli üç ila altı ayda kazdıklarını, sonrasında ise günde 100 bin dolar kazanabildiklerini iddia etti. Qusay, en kârlı 'ürünün' kurşun olduğunu, Mısır'da 1 dolara aldıkları kurşunu, tünelden giriş yaptıkları Gazze'de 6 doların üzerinde satabildiğini ileri sürdü. Kaçakçı, Kalaşnikofların da Mısır'da 800 dolar olduğunu, Gazze'de bunun iki katına satıldığını anlattı. (DIŞ HABERLER)
Gazze'de binlerce kişi BM depolarına 'zorla' girdi: 'Un ve hijyen malzemesi aldılar'
Netanyahu İsrail'i savaşta da karıştırdı: Tepki çeken paylaşımı silip özür diledi
Gazze ile iletişim kademeli olarak açılıyor, İsrail'den yeni ültimatom geldi
