İran'da Reisi'nin ölümü sonrasında süreç nasıl işleyecek?

Artı Gerçek - İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin helikopter kazasında öldüğünün teyit edilmesiyle birlikte gözler, yerine kimin geçeceğine çevrildi. İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney dün ilk açıklamasında "devlet işlerinin kesintiye uğramayacağı" mesajını vermişti. Peki İran'da görev başındaki bir cumhurbaşkanının ölümü sonrasında yasal süreç nasıl işliyor? Reisi'nin yerine kim geçecek?

BİRİNCİ CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI DEVRALACAK

İran Anayasası'nın 131'inci maddesine göre, görev başındayken ölen bir cumhurbaşkanının yerine, vekaleten birinci cumhurbaşkanı yardımcısı geçiyor. Bu isim, dini liderin resmi atamasıyla, cumhurbaşkanının yetki ve sorumluluklarını vekaleten devralıyor. Dolayısıyla, Reisi'nin yerine birinci yardımcısı sıfatıyla Muhammed Muhbir geçecek.

50 GÜN İÇİNDE SEÇİM DÜZENLENECEK

Sonrasında ise meclis başkanı, yargı erki başkanı ve birinci cumhurbaşkanı yardımcısından oluşan kurul, yani yasama, yürütme ve yargı başkanları, yeni bir cumhurbaşkanının en fazla 50 gün içerisinde seçilmesi için seçim sürecini düzenlemekle yükümlü.

2021 yılında cumhurbaşkanı seçilen Reisi'nin normal görev süresi 2025'te dolacaktı. Mevcut durumda ise İran'da temmuz başında seçim düzenlenmesi bekleniyor.

MUHAMMED MUHBİR KİMDİR?

İran Birinci Cumhurbaşkanı olan 68 yaşındaki Muhammed Muhbir, Reisi gibi ruhani lider Ayetullah ali Hamaney'e en yakın isimlerden biri olarak görülüyor. 1 Eylül 1955 doğumlu olan Muhbir, Reisi'nin cumhurbaşkanı seçildiği 2021 yılında birinci cumhurbaşkanı yardımcılığı görevine gelmişti.

Reuters'a göre Muhbir, ekim ayında Rusya’nın başkenti Moskova’yı ziyaret eden ve Ukrayna'ya karşı Rus ordusuna daha fazla insansız hava aracı tedarik etmeyi kabul eden İran heyetindeydi.

Muhbir geçmişte, önce Hamaney’e bağlantılı bir yatırım fonu olan Setad’ın başkanlığını üstlenmişti. Tam adı "Setad Ejraiye Farmane Hazrate Emam" (İmam'ın Emrini Yerine Getirme Karargahı) olan Setad, İran İslam Cumhuriyeti’nin kurucusu Ayetullah Ruhullah Humeyni’nin emriyle 1989 yılında kurulmuştu. Fon'un ana görevi, 1979'daki İslam Devrimi’nin ardından sahipsiz kalan mülkleri yönetip satıştan elde edilen geliri hayır işlerine yönlendirmekti.

Muhbir geçmişte, Avrupa Birliği'nin (AB) yaptırım listesindeki İranlı yetkililerden biriydi. AB Muhbir’i, İran'ın "nükleer veya balistik füze faaliyetlerine" müdahil olduğu iddiasıyla yaptırım listesine almıştı. Muhbir iki yıl sonra ise bu listeden çıkarıldı.

2013'te de, ABD Hazine Bakanlığı Setad'ı ve 37 şirketi yaptırım listesine almıştı. (DIŞ HABERLER)

İran Cumhurbaşkanı Reisi ve Dışişleri Bakanı Abdullahiyan helikopter kazasında öldü