Referandumda komşunun petrol zengini üçte ikisinin iltihakı soruldu: 'Venezuelalıların yüzde 95.9'u evet dedi'
Artı Gerçek - Venezuela'nın eski Britanya sömürgesi ve Britanya Milletler Topluluğu üyesi Guyana ile arasındaki petrol zengini Essequibo bölgesi anlaşmazlığı için düzenlediği referandumda, ezici çoğunluk, Essequibo'da hak iddiasından yana oy kullandı. Referanduma katılan Venezuelalılardan yüzde 95'i, BM'ye bağlı Uluslararası Adalet Divanı'nın Essequibo Nehri çevresindeki bölgenin hangi ülkeye ait olduğuna karar verme yetkisini reddedip Essequibo'da yeni bir devlet kurulmasına destek verdi. 160 bin kilometrekarelik Essequibo bölgesi, Guyana topraklarının 3'te 2'sini oluşturuyor ve Guyana'nın 800 bin vatandaşının 125 binine evsahipliği yapıyor.
Essequibo: Venezuelans back claim to Guyana-controlled oil region - BBC News https://t.co/6CANC16J5G
— Vanessa Buschschlüter (@vanessabusch) December 4, 2023
KATILIMIN BOYUTUYLA İLGİLİ SORULAR
Reuters'e göre Seçim Kurulu Başkanı Elvis Amoroso, referandumda sorulan 5 sorunun tamamının yüzde 95'in üzerinde onayla geçtiğini söyledi. Amoroso, katılım düzeyine açıklık getirmeden, en az 10.5 milyon 'evet' oyu kullanıldığını belirtti. Ancak 5 sorunun her birine evet-hayır yanıtı verilmesi gerektiğinden, gerçek katılım oranıyla ilgili soru işaretleri de doğdu. Venezuela'da 20.7 milyon kayıtlı seçmen var.
Venezuela: vote shows 'overwhelming' support for claim on region of Guyana: Caracas (AFP) -
— zeta panama (@zetacompa) December 4, 2023
Venezuelan electoral authorities on Sunday claimed that 95 percent of voters in a nonbinding referendum approved of the nation's territorial claim on a huge… https://t.co/4WWno4sTVA pic.twitter.com/6wldH6fqRD
Dünkü bağlayıcılığı olmayan referandumda ilk iki soru, seçmenin Venezuela'nın Essequibo bölgesi üzerindeki iddiasını resmi savlara dayanarak destekleyip desteklemediğiyle ilgiliydi. Yani 1899'da uluslararası tahkim mahkemesinin Essequibo bölgesini dönemin sömürgecisi Britanya'ya veren kararının geçersizliğine ve 1966'da Britanya ile Venezuela'nın sorunun Guyana ile Venezuela arasında çözülmesine ilişkin vardığı Cenevre Anlaşması'nın geçerliliğine destek soruldu. Üçüncü olarak Venezuela hükümetinin Uluslararası Adalet Divanı'nın yargı yetkisini reddetmesine katılıp katılmadıkları sorusu yöneltildi. Dördüncü soru, -Guyana'nın denizde petrol ruhsatı vermesine atıfla- Guyana'nın Essequibo açıklarındaki deniz suyunu "tek taraflı" kullanmasına "yasalara uygun olarak her türlü araçla karşı çıkmayı kabul edip etmedikleri" oldu. Beşincisi de "Essequibo devletinin kurulması" ve "Venezuela toprak haritasına dahil edilmesine" onay verip vermedikleri.
'İLTİHAK SORUSUNA TULUM EVET YANITI'
BBC'ye göre Seçim Kurulu yetkilileri, beşinci soruya seçmenlerin yüzde 95.9'unun "evet" oyu verdiğini söyledi.
2024 BAŞKANLIK SEÇİMLERİNE ISINMA
Venezuela'nın 'sosyalist' Devlet Başkanı Nicolas Maduro, referandumda "topyekün başarı" ilan etti. Tezahürat yapan kalabalığa "Venezüella halkı yüksek sesle ve net şekilde konuştu" diye seslenen Maduro, "Bize ait olana sahip çıkma, kurtarıcıların bize bıraktıklarını geri alma mücadelesinde yeni bir tarihi aşamanın ilk adımlarını attık" vurgusunu yaptı. 2013'ten beri iktidardaki Maduro, referandum kampanyasıyla, 2024 başkanlık seçimleri öncesi milliyetçi gövde gösterisinin arkasına halk desteği toplama fırsatı buldu.
'ESSEQUİBO'YU GRİNGOLARA BIRAKAMAYIZ'
Reuters ise Venezuela'daki bağlantılarının ülke genelindeki seçim merkezlerini ziyaret ettiğini, çoğunda sırada bekleyen çok az kişi gördüğünü ya da hiç kimseye rastlamadığını ileri sürdü. Ancak başkent Caracas'taki bir seçim merkezinde 80 yaşındaki emekli Carmen Pereira'nın "Ulusumuzu savunmak için oy vermek zorundayız, çünkü Essequibo bize ait ve onu gringolara (ABD'liler) bırakamayız" diye konuştuğunu aktardı. Yetkililer, oy verme süresini iki saat uzattı.
Venezuelan voters reject ICJ jurisdiction over dispute with Guyana https://t.co/oQGG8zP9gD pic.twitter.com/rfOakMCKYe
— Reuters (@Reuters) December 4, 2023
GUYANA DİKEN ÜSTÜNDE
Venezuela petrolüne yaptırım uygularken, Guyana petrolüne ortak olan ABD'nin petrol zengini Essequibo'da askeri üs kurmaya hazırlandığı iddialar arasında. Venezuela'nın referandumdan 'askeri güç kullanarak ilhak' aşamasına geçeceği kaygısındaki Guyana'da ise "Essequibo Guyana'ya aittir" yazılı tişörtler giyen binlerce kişi, ele ele verip insan zinciri oluşturarak hükümetleriyle dayanışma gösterisi yaptı. Guyana Devlet Başkanı İrfaan Ali, ülke sınırlarının güvende olduğuna dair açıklamalar yaptı. (BBC, Reuters, RTL Today, Dış Haberler)
