EYT ocakta, maaş hesabı şubatta başlıyor
Ekonomide hareketli bir hafta geride kaldı. Ekonominin önündeki en büyük tehditlerden cari açık 39 milyar doları geçerken, hayat pahalılığı 36 taksitli mont dönemini başlattı. EYT'de ilk kez net bir açıklama yapıldı.
Artı Gerçek - Yıllardır mücadelesi verilen emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi, talep edildiği haliyle olmasa da ocak da yürürlüğe giriyor. Ocakta başvuru yapanların 1 Şubat'tan geçerli olacak maaşlarının, yapılacak hesaplama sonrası mart ayından itibaren hesaplara yatması bekleniyor. EYT konusunda Çalışma Bakanı Vedat Bilgin'den ilk kez net açıklamalar da geldi. EYT düzenlemesini aralıkta TBMM'ye sunacaklarını, belirten Bilgin "Yaş haddi tutan herkese prim şartını kaldıramayız. Şu anda yaş şartını kaldırırsak, prim gün sayısı ve hizmet süresi tutan yaklaşık 1,5 milyon kişi var" dedi.
Muhalefetin "Şimdi de emeklilikte prime takılanlar sorunu mu?" geliyor eleştirileri üzerine ise cuma akşamı ikinci bir açıklama yapan Bilgin şunları söyledi: "Bazı milletvekillerince 'prime takılanlar' gibi bir şeyin oluşacağı söylendi. Prime takılanlar olmayacak. Neden olmayacak? Çünkü o günkü, 8 Eylül 1999 öncesi prim gün şartını değiştirmiyoruz; 5000 ve 5400. kötü senaryoları kafanızdan silin. Öyle bir şey yok. Bugün bu arkadaşlar yıl sonu itibarıyla emekli olabilecek olanlar, bu düzenlemeyi yaptığımızda emekli olacak da geriye kalan yaklaşık 4 milyon insan ne olacak? İki şartı kaldırmıyoruz: Prim gün sayısı ve yıl sayısı. Kadınlar için 20, erkekler için 25 şartını yerine getirdikleri zaman onlar da bundan istifade edecekler. Yani yaptığımız düzenleme herkesi kapsayan bir düzenleme, sınır koyan bir düzenleme değil. "
İTO'DA İKTİDAR ETKİSİ
Ekonomi gündeminin bir diğer önemli gelişmesi ise İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) meslek komiteleri ve meclis üyesi seçimleri oldu. İTO'da Değişim Grubu'nun yoğun çalışmasıyla bu kez seçime katılım yaklaşık iki kat artarak 50 bini buldu. İktidar destekli mevcut başkan Şekib Avdagiç, salı günü yeni yönetimi belirleyecek olan 273 meclis üyeliğinden 195'ini kazandıklarını duyurdu.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı eylül ayı verilerine göreyse, yıllık sanayi üretimi yüzde 0,4'lük artışla, pandemi döneminden bu yana düşük oranda kaldı. Beklenti yüzde 3,6'lık büyümediydi.
EKONOMİNİN ÖNÜNDEKİ EN BÜYÜK KASIRGA
Merkez Bankası verilerine göre, Türkiye ekonomisi eylül ayında yıllık bazda 39,1 milyar dolar açık verdi. Cari dengede aylık bazdaki açık ise 2,966 milyar dolar oldu. Aylık bazdaki cari açıkta, bir yıl öncesine göre neredeyse 7 milyar dolar artan 8,1 milyar dolarlık dış ticaret açığı etkili oldu. Eylül ayında doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler, 488 milyon dolar olarak kaydedildi. Portföy yatırımları 3 milyar 373 milyon dolar tutarında net çıkış gösterdi.
Yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı ise 36 taksitle mont dönemini başlattı. 'Bizleri soğuklar değil yoksulluk üşütüyor' cümlesi ise gelinen durumun özeti gibiydi.
İŞSİZ SAYISI 8 MİLYONA DAYANDI
DİSK-AR tarafından hazırlanan işsizlik raporuna göre Eylül 2022'de geniş tanımlı işsiz sayısı yedi buçuk milyonu geçti. Yüzde 20,3 olarak hesaplanan geniş tanımlı işsizlik oranı ile TÜİK'in açıkladığı dar kapsamlı işsizlik oranı arasında fark yüzde 10,4.
Hazine ve Maliye Bakan Nureddin Nebati, kur korumalı mevduat hesaplarına bugüne kadar yaklaşık 91,6 milyar TL destek ödemesi yapıldığını açıkladı.
BORSADA SASA'YA KISITLAMA
SASA hisselerinin fiyatının son iki yılda 19 kat artması üzerine Borsa yönetimi harekete geçti. 17,3 milyar dolarla Türkiye'nin en değerli şirketi konumuna gelen SASA, halka açık dört büyük şirketin toplam değerini de borsada geçti. Borsa İstanbul, bu olağanüstü fiyat hareketi üzerine önce SASA hisselerinde açığa satış ve kredili işlem yasağını 6 Aralık'a kadar uzattı. Bugünden itibarense 1 ay süreyle 'Emir İptalinin, Emir Miktar Azaltımı ile Emir Fiyat Kötüleştirmesinin Yasaklanması' tedbiri uygulanması kararlaştırıldı.
ABD'DE ENFLASYON BEKLENENDEN DÜŞÜK GELDİ
ABD’de ekim ayı enflasyonu yüzde 7,7 artışla, yüzde 7,9 olan beklentilerin altında kaldı. Aylık olarak ekimde enflasyon yüzde 0,4 olarak kaydedildi. Ankette aylık artış beklentisi yüzde 0,6 olarak belirlenmişti.
Şinhua Haber Ajansı’nın haberine göre Çin’de Şi Cinping’in başkanlık ettiği Politbüro Yürütme Komitesi toplantısından sıfır Kovid stratejisine bağlılık kararı çıktı. Komite daha kesin ve hedefe yönelik yöntemler geliştirilmesi çağrısında bulundu.
Merkez Bankası'nın toplam rezervleriv498 milyon dolar azalarak 113 milyar 682 milyon dolara geriledi. Swap (ödünç alınan para) hariç net rezerv eksi 50 milyar doların üzerinde.
Banka CEO'larıyla görüşen Merkez Bankası yönetimi, eleştirilere neden olan ekonomi politikaları konusunda kararlı oldukları mesajını verdi.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, asgari ücretin açlık sınırın altında olduğunu belirterek, "Türkiye asgari ücretliler toplumu olmaktan kurtarılmalı" çağrısında bulundu. Gelir adaletsizliğinin olağanüstü arttığını belirten Çerkezoğlu "Şu an Türkiye'de yaşadığımız en önemli mesele bölüşüm sorunu. Ürettiğimiz değerin bölüşümünde olağanüstü adaletsizlik var. Bu süreçte aslında temel politikalarının sonucu" dedi. (EKONOMİ SERVİSİ)