Piyasalarda jeopolitik gündem izleniyor: Dolar 7,90, euro 9,34 seviyesinde
ARTI GERÇEK - Yurt içi piyasa, yeni haftaya iki önemli veri ile başladı. Türkiye genelinde işsizlik, haziran, temmuz ve ağustos aylarını kapsayan temmuz döneminde yüzde 13,4 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı 3,5 puanlık azalışla yüzde 50,3 olarak gerçekleşirken, temmuz döneminde genç işsizlik yüzde 25,9 oldu.
Merkez Bankası tarafından açıklanan ödemeler dengesi istatistiklerine göre ise cari denge ağustosta 4 milyar 631 milyon dolar açık verdi. Beklenti cari dengenin 4,6 milyar dolar seviyesinde açık vereceği yönündeydi.
Geçtiğimiz haftayı rekorlarla kapatan dolar ve euro, yeni haftaya yükselişle başladı. 7,85'ten haftayı kapatan dolar/TL, bugün 7,90'ı aşarken; euro/TL de benzer hareketle 9,34 seviyesinin üzerinde.
Jeopolitik endişelerle 7,9550'ye kadar yükselerek yeni zirveyi test eden dolar/TL, Merkez Bankası'nın swap adımlarının da desteğiyle zirveden yönünü aşağı çevirdi. Geçen hafta boyunca gelişmekte olan ülkelerden negatif ayrışarak değer kaybeden TL, cuma günü itibarıyla bu kayıplarını kısmen de olsa telafi etti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) likidite adımları ve jeopolitik tansiyona ilişkin gelişmeler bugün yakından izlenecek konuların başında yer alıyor. Hafta boyunca yoğun veri gündemi ardından cuma günü açıklanacak TCMB beklenti anketinde yer alacak öngörüler, bankanın bir sonraki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına yön verebileceği için yakından izlenecek.
Dolar/TL, cuma günü 7,9550 seviyesindeki tarihi zirvesine yükseldikten sonra yönünü aşağı çevirdi. Bu düşüşte hem gelişmekte olan ülke para birimlerine yönelik cuma günü görülen iyimser seyir hem de TCMB'nin sıkılaştırmasını swap adımlarına yayan kararı etkili oldu.
TCMB cuma günü döviz karşılığı TL swap piyasasında TL faiz oranını yüzde 10,25'ten yüzde 11,75'e yükseltti. TCMB verilerine göre bankanın repo ile sağladığı fonlama tutarı yaklaşık 250 milyar TL seviyesinde. Bu fonlamanın ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti ise cuma günü itibarıyla yüzde 11,64'ya yükseldi.
TCMB'nin döviz ve altın cinsi swap fonlamasının maliyetleri ise yüzde 9,35 ile yüzde 10,25 arasında değişiyordu. Bugün itibarıyla ise ilgili piyasada TL maliyetleri önemli ölçüde artacak.
TCMB'nin BIST dahil swap stoku ise bankacıların hesaplamalarına göre yaklaşık 46,5 milyar dolar seviyesinde yani
yaklaşık 345 milyar TL ile 250 milyar TL'lik açık piyasa fonlamasının da üzerinde.
Bir bankanın Hazine masası yetkilisi, "TCMB'nin cuma günkü adımı önemliydi. Sıkılaştırma adımlarının tüm fonlama kanallarına yayılması ve swap piyasasında artık politika faizinin değil faiz koridorunun üst bandının (yüzde 11,75) kullanılacak olması önemli. Piyasada swapta üst bant kullanılması sonrası önümüzdeki hafta PPK da yeni faiz artışı olabilir görüşü de yer alıyor" dedi ve ekledi:
"Biz yeni faiz artışı geleceği konusuna katılmıyoruz ancak bunun piyasaya bir iyimserlik getirdiği aşikar. Öte yandan bugün likidite adımları sonrası ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin yüzde 11,64'ten yüzde 12'ye çıkmasını bekliyoruz. Buradaki temel etken pandemide politika faizi altından yapılan fonlamanın itfasının bugün olması" dedi.
TL'de geçen hafta kuvvetli bir negatif ayrışma yaşanmış, bu ayrışmada jeopolitik endişeler ana belirleyici olmuştu. Jeopolitik gelişmeler arasında AB ile tansiyonun yeniden artması endişesi, Azerbaycan-Ermenistan gerilimi ve S-400 hava savunma sistemleri konusunda devam eden süreç yer alıyor.
Enflasyon verilerine ilişkin endişeler de TL'de baskı unsuru olmayı sürdürüyor. TÜİK, eylül sonu itibarıyla yıllık enflasyonun yüzde 11,75 olduğunu açıklamasına karşın Johns Hopkins Üniversitesi'nden Steve Hanke Türkiye'de sokakta hissedilen enflasyonun yüzde 38 olduğunu belirtiyor.
TAHVİLE YABANCI GİRİŞİ GÖRÜLDÜ, LOKALLER TL'YE GÜVENMİYOR
TCMB'nin geçen hafta açıkladığı verilere göre yılbaşından beri yabancı yatırımcının 13.5 milyar dolara ulaşan tahvil ve hisse senedi piyasasından çıkışları geçen hafta itibarıyla 13 milyar dolara geriledi. Yabancı yatırımcılar yüzde 20-yüzde 25'lerden yüzde 3'e doğru gerileyen iç borçlanma senetlerindeki payını geçen hafta yaklaşık 480 milyon dolar arttırdılar.
Bankacılar, TCMB'nin sıkılaştırma ve BDDK'nın normalleşme adımları sonrası başlayan girişin devam edip etmeyeceğinin yakından izleneceğini belirtiyor.
Öte yandan, yine geçen hafta açıklanan verilere göre lokallerin döviz ve altın cinsi varlıkları yaklaşık 100 milyon
dolar arttı. Dağılıma bakıldığında gerçek kişilerde 1,25 milyar dolar artış yaşanırken kurumsallarda 1,15 milyar dolar azalış yaşandı. TCMB'nin sıkılaştırma adımları sonrası bankacılar lokallerin döviz varlıklarının bir kısmını TL'ye çevirip çevirmeyeceğini yakından izliyorlardı.
Türkiye'nin beş yıllık kredi iflas takası primi (CDS) ise 500 baz puan civarında seyrediyor. 570 puandan düşüşe geçen CDS'te jeopolitik tansiyon nedeniyle yeniden yükseliş yaşanmaya başladı. CDS bu sabah seviyesinde.
