Tasarruflar eriyecek, işsizlik artacak: Yaptırımlar Rusya ekonomisini derinden etkileyecek

+GERÇEK - Batı dünyasının Rusya'ya yönelik başlattığı ekonomik yaptırımlar milyonlarca Rusya vatandaşının yaşamını derinden etkileyecek. Rusya bankacılık sisteminin tehlike altında olması ve rublenin erimesi nedeniyle Ruslar tasarruflarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırken, ekonomik durgunluk nedeniyle işsizlikte de ciddi bir artış olması bekleniyor. Ayrıca, nakit ve döviz sıkıntısı nedeniyle Rusların ATM önlerindeki uzun kuyrukları da devam ediyor.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından batının Rusya’ya yönelik başlattığı ekonomik yaptırımlar milyonlarca Rusya Federasyonu vatandaşının yaşamını derinden etkileyecek. Rusya’yı vuran yaptırımlar esas olarak ülkeyi küresel finansal sistemden izole etmeyi ve Rus ekonomisinde derin bir durgunluk yaratmayı amaçlıyor. Batılı liderler, daha önce benzeri görülmemiş finansal önlemlerin Kremlin’in Ukrayna işgaline dönük düşüncesinde bir değişiklik meydana getireceğini umuyor.

Bu sırada Rusya Federasyonu vatandaşları ise yaptırımlardan derinden etkileniyor. Rus Rublesi'nin değerinin sert düşmesi ve ekonominin sarsılması nedeniyle Rusya vatandaşlarının birikimleri tehlike altına giderken Rusya da konu ile ilgili önlem almaya çalışıyor.

Dün, rublenin rekor dip seviyelere düşmesinin ardından Rusya Merkez Bankası yaptırımlara yanıt olarak faiz oranını iki katından fazla artırarak yüzde 20’ye çıkardı. 

KREDİLER TEHLİKEYE GİREBİLİR

Ancak faiz oranlarının artması ve döviz kurlarındaki şok artışlarla birlikte ruble cinsinden birikimlerin erime tehlikesi yüzünden pek çok Rus’un ipotekli kredilerini ödemekte zorlanabileceği düşünülüyor.

Hafta sonu çok sayıda insanın bankalardan para çekmeye çalışması nedeniyle Rusya Merkez Bankası sükunet çağrısında bulunmuştu. Döviz satın almak, Ruslara bir hafta öncesine göre yüzde 50 daha pahalıya mâl oluyor. Ancak şu an döviz bulmak da kolay değil.

Bazı Rus bankalarına yönelik yaptırımlar, Rusların Visa, Mastercard, Appel Pay ve Google Pay gibi sistemlerden de dışlanmasına neden oluyor. Hatta bazı Rusların bu uygulamaları kullanamadığı için metro gişelerinden geçemediği ve metro kartı kullandığı görüldü.

ATM’LERDE UZUN KUYRUKLAR VAR

Perşembe günü Rusya’nın Ukrayna’daki askeri harekatı başladığında Rusların dolar birikimlerini çekerek yastık altına almaya çalıştığı düşünülüyor. Sosyal medyadaki görüntüler, son günlerde ülke çapındaki ATM’lerde ve döviz bürolarında uzun kuyruklar oluştuğunu gösterdi.

İşgalden birkaç saat sonra ise dolar ve euro tükenmeye başladı. O zamandan beri, bu para birimlerinden bankamatiklerde oldukça sınırlı miktarda mevcut. Ayrıca kaç ruble çekilebileceği konusunda da sınır var.

BBC’nin haberine göre insanlar Perm, Kostroma, Belgorod ve diğer şehirlerde de dolar veya euro almak için uzun uğraşlar veriyor.

Bankalar ise nakit sıkıntısı olduğunu reddediyor. Kremlin ise Rusya’nın bu son yaptırımları beklediğini ve bunlara hazır olduğunu belirtti. Ancak pandemi sırasında olduğu gibi işletmelere yardım yapılıp yapılmayacağı belirsiz.

BBC’nin aktardığına göre Moskova’daki gıda mağazalarında da kuyruklar oluştuğu belirtildi. Bu kuyruklar olası fiyat artışları ve ticaret kısıtlamaları nedeniyle gerçekleşecek arz sıkıntıları ile bağlantılı.

RUSYA'DA İŞSİZLİK ORANINDA ARTIŞ GÖRÜLEBİLİR

Tüm bunların yanında ekonomideki durgunluğun ardından birçok Rus’un işini kaybedebileceği de belirtiliyor.

Rusya’da son ciddi döviz krizi 2014 yılında Kırım’ın ilhakı döneminde olmuştu. Şuan 100 seviyelerinde olan dolar/ruble kuru o dönemde 35 seviyelerindeydi.

2022’nin başında dolar/ruble kuru yaklaşık 75, euro/ruble kuru ise 80 seviyesindeydi. Dolar/ruble kuru 113 ile tarihi yüksek seviyesini görürken, Merkez Bankası’nın şok faiz artışının ardından dolar/ruble 100 seviyesinin altına geriledi.

Rus bankalarını SWIFT sisteminden ihraç etmek ve Rusya Merkez Bankası'nın uluslararası operasyonlarını kısıtlamak şimdiye kadar "son adım" olarak görülüyordu.

Bankaların SWIFT'ten çıkarılması, Rusya'ya borç vermiş şirketler ve finansal kurumlara da istenmeyen bir hasar verecek. ABD 2018'de, Avrupa ülkelerinin karşı çıkmasına rağmen İran bankalarının SWIFT'ten çıkarılmasını sağlamıştı fakat İran Rusya'ya kıyasla çok daha küçük bir ekonomiydi.

Özellikle doğal gaz ihtiyacının üçte ikisini Rusya'dan karşılayan Almanya burada hassas bir konumda. Yine de müttefikleri için bir fedakarlık yaparak Kuzey Akım 2 boru hattının onay sürecini dondurdu.

ABD, Avrupa ve İngiltere'deki yetkililer, batı ülkelerinin zarar görmesini engellemek için enerji ve gıda ödemelerine bir şekilde izin vermesi konusunda uzlaşmış gözüküyor. Fakat bunu nasıl yapacaklarının detayları belirsiz.

Bu yaptırımlar Rusya'ya zarar verecek olsa da, Moskova 2014'te Kırım'ı işgal ettikten sonra SPFS adlı SWIFT benzeri bir altyapı oluşturdu.

Çin'in de CIPS adlı bir transfer sistemi bulunuyor. Pek çok uzman, Rusya'yı bu şekilde dışlamanın Moskova'yı Çin'e yakınlaştıracağını ve ABD doları bazlı küresel küresel finans mimarisine karşı çıkan Şi Jinping yönetiminin elini güçlendireceğini düşünüyor.

Rusya'ya SWIFT'ten dışlanmaktan daha fazla zarar verebilecek şey ise Merkez Bankası'nın izole edilmesi.

630 milyar dolarlık rezervini Rus Rublesi'ni desteklemek için kullanamaz hale gelmesi, rublenin değerinin çakılmasına yol açabilir. Bunun da Rus ekonomisine büyük etkisi olacaktır.