İran'da her üç gençten biri işsiz
EKONOMİ - İran'da hükümet karşıtı gösteriler, perşembe günü ülkenin en büyük ikinci şehri Meşhed'de giderek kötüleşen ekonomik durumu protesto amaçlı başladı. Ülkenin çeşitli şehirlerinde düzenlenen gösterileri tetikleyen temel sebepler yükselen enflasyon, işsizlik ve yolsuzluk.
İran, uzun süredir ağır yaptırımlar altında ekonomik sıkıntılar çekiyor. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD öncülüğündeki Batılı güçlerle yapılan nükleer anlaşma sonucu ekonominin kısa sürede düzeleceğini söylüyordu. Ancak, bir haftada yumurta fiyatlarının iki kat arttığı ülkedeki ekonomik talepler, hükümet politikalarına yönelik öfkeye dönüştü. Dolayısıyla, kötüleşen ekonomik şartlar ve yolsuzluk karşıtlığı ile başlayan gösteriler siyasi talepler haline geldi.
BBC Farsça'nın yaptığı bir araştırma, son 10 yılda İranlıların ortalama yüzde 15 yoksullaştığını ortaya koydu. Birçokları kamu bütçesinin, Suriye, Yemen ve Irak'taki çatışmalar yerine kendi hayat şartlarının iyileştirilmesi için kullanılması gerektiğini düşünüyor. Bütçenin büyük bir kısmı da Şii İslam'ın dünya geneline yayılması amaçlı propaganda için kullanılıyor.
İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 12,7
Dünya Bankası'nın 2016 verilerine göre 414 milyar dolarlık gayri safi milli hasılası ile dünyanın en büyük 29., Suudi Arabistan'dan sonra Ortadoğu'nun en büyük ikinci ekonomisi olan İran'da halk mevcut ekonomik durumu protesto etmek için sokakta.
Ülke, üçüncü çeyrekte yüzde 5.6 büyüdü. Petrol gelirleri de büyümeye eklenince İran'da üçüncü çeyrek büyümesi yüzde 6 oldu. Aralık ayında yıllık enflasyon bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8 oldu. İşsizlikte ise alarm zilleri çalıyor. 80 milyonluk ülkede işsizlik bu yıl resmi rakamlara göre yüzde 12,7 seviyelerine çıktı. Genç işsizliği ise yüzde 29'lar seviyesinde. Her üç gençten biri işsiz geziyor.
'EKONOMİMİZ İYİ DURUMDA'
Resmi rakamlara göre ülkede 3.1 milyon insan işsiz. Yetkililer, hükümetin istihdam yaratmakta sorun yaşamadığını fakat sürekli genç insanların istihdam piyasasına katılmalarından dolayı işsizliğin düşmediğini belirtiyorlar. İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Es'hagh Jahangiri, "Yüzde 6'lık büyüme ve tek haneli enflasyon İran ekonomisinin ne kadar iyi olduğunu gösteriyor" dedi.
'HERKES YURT DIŞINDAN EMİR ALMIYOR'
Resmi olmayan rakamlara göre, İran'da gerçek enflasyonun yüzde 10-11 arasında olduğu belirtiliyor. Jahangiri, hükümetin son iki yılda 600 bin istihdam yaratmasına karşı işsizliğin düşmediğinin ifade etti.
22 kişinin hayatını kaybettiği gösterilerin beşinci gününde konuşan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, protestoculara karşı katı bir tutum içinde olmayan açıklamalar yaptı. Her protestocunun yurt dışından emir almadığını söyleyen Ruhani, "Fikirlerini ve sorunlarını aktarmak için sokağa çıkan bir grup insan var" diye konuştu.
TRUMP'TAN DEĞİŞİM AÇIKLAMASI
Yaşananların ardından ABD Başkanı Donald Trump, Twitter'dan bir mesaj paylaşarak, hem Tahran yönetimini hem de ABD eski Başkanı Barack Obama dönemini topa tuttu. Trump, "İran, Obama döneminde yapılan rezil anlaşmalara rağmen her açıdan çöküş yaşıyor. İran halkı yıllardır baskı altında. Gıda ve özgürlüğe açlar. İnsan haklarıyla birlikte İran'ın zenginliği de yağmalanıyor. DEĞİŞİM ZAMANI GELDİ!" mesajını paylaştı.
SOSYAL MEDYA ENGELLENDİ
İran devlet televizyonuna konuşan güvenlik yetkilileri, ülke çapında giderek yayılan ve yükselerek devam eden hükümet karşıtı protestolara karşı "barışı sağlamak amacıyla, geçici olarak Instagram ve Telegram uygulamalarının engellendiğini" açıkladı.
