İstanbul Havalimanı kar testini geçemedi: 'Sorun yağan karda değil doğaya hükmedeceğini sanan kafalarda'

Esra ÇİFTÇİ

İstanbul’da dün akşamdan beri etkisini iyiden iyiye artıran kar yağışı nedeniyle İstanbul Havalimanı’nda iniş kalkışlar iptal edilirken, havalimanından çıkış yapamayan binlerce yolcu ve personel geceyi terminalde bulunan bank ve boş alanlarda uyuyarak geçirdi. İptal olan seferlerin yanı sıra havalimanına geliş ve gidiş istikametindeki yollar da kapanınca yolcular havalimanı dışına çıkamadılar.

Türk Hava Yolları (THY) Basın Müşaviri Yahya Üstün, İstanbul Havalimanı’nda operasyonların gece 00.00’a kadar durdurulduğunu açıkladı. Arkasından,  Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), İstanbul Havalimanı’nın 18/36 pistinin park yeri onayı alınarak yön değiştiren uçuşlar öncelikli olacak şekilde bugün 12.00’den itibaren trafiğe açıldığını duyurdu. Yaşananlar başından beri tartışmalı olan  '3. havalimanı projesi'ne dair uzmanların endişelerini haklı çıkardı. 

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Akif Burak Atlar ve Emekli Pilot Bahadır Altan, 2018 yılında açılan havalimanında yaşananlara dair sorularımızı cevapladı. 

'YER SEÇİMİNDE PLANLAMA SÜRECİ İŞLETİLMEDİ'

Kar yağışı İstanbul Havalimanı’nda uçuşları neden bu kadar etkiledi?

Akif Burak Atlar: İstanbul’u olumsuz etkileyen kar yağışı sonrasında gündeme gelen hava limanı tartışmalarının iki hattı var. Biri yeni havalimanının yer seçimi, diğeri Atatürk Havalimanı’nın neden kullanım dışı bırakıldığı:

Yeni havalimanının yer seçiminde ne yazık ki bir planlama süreci işletilmedi. Mekânsal planlamada yer seçimi bilimsel veriler ve kriterler doğrultusunda yapılır. Yeni havalimanının yer seçimi, bu bilimsel çerçevenin dışında, uygun büyüklükteki bir alan arayışı ve kamulaştırma maliyetleri anlamında elverişli bir saha tercihiyle biraz da gelişigüzel yapıldı. Yeni havalimanı için kesilen ağaçlar, bu nedenle zarar gören ve tahrip olan doğal ekosistem bir yana, jeolojik handikaplar bir yana, bunlar zaten göz ardı edildi, meteorolojik eşikler de dikkate alınmadı.

Liman sahası Karadeniz kıyısında, normal zamanlarda bile yoğun sis ve şiddetli rüzgâr potansiyeli yüksek bir alan. Havalimanı açıldıktan sonra da liman hizmetlerinin ve hava trafiğinin olumsuz koşullarda aksadığına birçok kez tanık olduk. İstanbul’un son iki gün içinde yaşadığı yoğun kar yağışından yeni havalimanının etkilenmemesi mümkün değil. Bu aksamalar yaşanan her olumsuz hava durumunda ne yazık ki sürekli tekrar edecek.

'ATATÜRK HAVALİMANININ AVANTAJLARI VE GÜÇLÜ YÖNLERİ ÖNE ÇIKIYOR'

İstanbul Havalimanı’nın alt yapısı sorunlu mu?

Akif Burak Atlar: Üstelik yeni havalimanının raylı sistem bağlantısının olmayışı ve kent merkezine uzaklığı, acil müdahale ve tahliye konularında yetersiz olduğu bir diğer konu.

Tam bu noktada Atatürk Havalimanı'nın avantajları ve güçlü yönleri öne çıkıyor. Atatürk Havalimanı donanımı ve altyapısıyla dünyanın en iyi havalimanlarından biriydi. Raylı sistemle entegre, karayolları bağlantısı daha güçlü ve iklim açısından Karadeniz kıyısına göre daha korunaklı bir noktada. Dün ve önceki gün yeni havalimanında mahsur kalan yurttaşların tahliye edilememesindeki nedenlerin başında, yeni limanın altyapı anlamındaki eksiklikleri ve yanlış yer seçimi geliyor.

Atatürk Havalimanı gibi saat gibi işleyen bir merkezin hiçbir sebep olmadan kapatılıp İstanbul’un taşıdığı birçok handikaba rağmen yeni havalimanına mahkûm bırakılması hem kamu kaynakları adına hem de bu kent için verilmiş en yanlış kararlardan biridir.

'SUÇ YAĞAN KARDA, LODOSTA DEĞİL DOĞAYA HÜKMEDECEĞİNİ SANAN KAFALARDA'

Pilot Bahadır Altan ise konuyla ilgili sorularımızı şöyle yanıtladı:

İstanbul Havalimanı’nın yeri konusunda baştan beri tartışmalar vardı. Siz ne diyeceksiniz?

Bahadır Altan: Suç, yağan karda, lodosta değil suç doğayı hafife alan dilediği gibi ona hükmedeceğini sanan bu kafalarda.

Kar sadece İstanbul'a yağmıyor. Bugün THY’nin onlarca uçağı Avrupa’da İskandinav ülkelerinde dünyanın birçok yerinde daha fazla kar almış meydanlarında İstanbul Havalimanı kapalı olduğu için kaldı. Onlar nasıl açık tutmayı başarıyor? diye sormalı öncelikle.

'KAR YOKKEN DE BİRÇOK SORUN YAŞIYOR'

Havalimanının yerini seçerken de işletirken de havacılığın gereğine uygun hareket edilmeli. Orada yaşanan kapanmalar, hatta kapattıkları AHL’da da dakikalar, saatler içerisinde açılırken neden bu yaşanır? İçişleri Bakanı bu kadar yanlışın üzerine hiç sıkılmadan özel uçakla gidip Atatürk Havalimanı’na iniş yapabiliyor. 

Ancak İstanbul Havalimanı hem seçilen yer itibariyle hem de dünyanın en büyüğünü yapma inadından dolayı, pistler açıkken bile kar vb. yokken de birçok sorun yaşıyor.

'RANT HESAPLARIYLA HAREKET EDİLDİĞİ İÇİN BUNLARI YAŞIYORUZ'

Yaşananlar sürpriz mi? 

Bahadır Altan: Yaşananlar sürpriz değil. İstanbul Havalimanı yapılırken de işletilirken de uzmanlara başvurulmadığı için kamuoyundan gizli saklı rant hesaplarıyla hareket edildiği için liyakat gözetilmediği için bunları yaşıyoruz. Bakın hala metro yok, havalimanı alelacele açıldıktan bir yıl sonra ancak temeli atıldı. Dünyanın en büyük havalimanını yaptığıyla övünen bir anlayış İstanbul gibi bir metropolde insanların havalimanına nasıl ulaşacağını düşünmüyor! Şimdi bunu bir de İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) üzerine atmaya çalışıyorlar. Asıl yanlışlık hala kanalda olduğu gibi, o nedenle buraya inşa edilen havalimanının yerindedir.

'ATATÜRK HAVALİMANI'NI KAPATMANIN NE KADAR YANLIŞ OLDUĞUNU GÖRDÜLER'

Atatürk Havalimanı'nı kapatmanın ne kadar yanlış olduğunu gördüler. Bu yüzden yeniden açılmasını olanaksız kılmak ve suçlarını örtmek için sanki başka yer yokmuş gibi pistler üzerine bir de hastane inşa ettiler. Biz İstanbul'a ve bütün ülkeye yapılan bu büyük kötülüğün sonuçlarını yaşıyoruz şimdi, bu nedenle yaşananlar sürpriz değil. İstanbul Havalimanı, Karadeniz'den gelen hem rüzgarlara hem yağışlara, bütün hava akımlarına açık bir yer.

Atatürk Havalimanı'nın bulunduğu yer ise kuzeyden gelen hava akımlarına karşı bir dalga kıran gibi coğrafi şemsiyeye sahip. Her şeyi göze alarak madem buraya yaptılar ama bu yaşanabileceklere karşı bir hazırlık da yok. Dünyanın en büyük havalimanında sadece bir tane buzlanma giderecek "De İce" istasyonu çalışıyor, uçaklar yerde saatlerce sıra bekliyor, yakıt harcıyor. En azından yeterli teçhizatla bir pist ve taxi yolları açık tutulup yeterli ekipman ve organizasyonla havalimanı kısmen açık kılınabilirdi.

Kargo bölümündeki çökme neden oldu?

Kargo bölümündeki çökme havacılıkla ilgili değil aslında. İlk de değil tabi daha önce de ekip terminal binasının çatısı rüzgâr nedeniyle uçtu. Bu beşli çete gibi inşaat firmalarının, bütün ülkeye attığı kazıklardan biri sadece. Bunların sorumlularından hesap sorulmaz kanal İstanbul gibi çılgınlıklar engellenmezse başımız daha çok felaket gelir.